Al meer dan tien dagen wordt het centrum van Ottawa geblokkeerd door het zogenaamde “Vrijheidskonvooi”, een nationaal protest dat oproept om een einde te maken aan alle federale en provinciale COVID-maatregelen. Sommigen zijn nog verder gegaan en hebben opgeroepen tot het afzetten van de gekozen regering. Het domineert het Canadese nieuws volledig, wat een groot verschil is met het gebrek aan dergelijke verslaggeving over de massale klimaatacties de afgelopen jaren.
Dossier door Brielle Smith en Martin LeBrun (Socialist Alternative – ISA in Canada)
Er kwamen veel betogers op straat met een grote variatie aan politieke zelfidentificatie. Een blokkade bij Coutts, aan de grens tussen de VS en China, heeft de belangrijke grensovergang tussen Alberta en de VS een tijdlang afgesloten. In het weekend van 5-6 februari waren er konvooien in vele steden over het hele land. Bij het ter perse gaan van dit artikel zijn er protesten aan de gang in Ottawa en bij Coutts, Alberta. Op 7 februari hield een protest het verkeer naar de VS tegen op de Ambassador-brug tussen Windsor en Detroit, de drukste oversteekplaats voor vrachtwagens tussen de twee landen waar dagelijks meer dan 10.000 commerciële voertuigen passeren – dit zal het leven van werkende truckers nog moeilijker maken!
Betrokkenheid van extreemrechts
De belangrijkste organisatoren van het protest zijn, zonder dat veel van de deelnemers het weten, openlijke white-supremacisten. Tamara Lich, die op GoFundMe meer dan tien miljoen dollar ophaalde voor het konvooi, is een voormalig lid van de nu ter ziele gegane Wexit-partij, bekend van de beweringen dat Trudeau’s regering hoopt op “het ontvolken van het blanke Angelsaksische ras.” Pat King, in de begindagen van het konvooi een belangrijke organisator van fondsenwerving, is welbekend in extreem racistische kringen. Christopher Pritchard, die sprak op de bijeenkomst in Ottawa, staat bekend om zijn antisemitische en racistische standpunten. Canada Unity, dat het konvooi heeft gelanceerd, is opgericht door James Bauder, een aanhanger van de QAnon-complottheorie. Romana Didulo, prominent in QAnon en zichzelf omschrijvend als de “Koningin van Canada”, verbrandde de Canadese vlag tijdens de protesten in Ottawa. In december drong zij er bij haar online volgelingen op aan om “iedereen die probeert kinderen onder de 19 jaar te injecteren (met COVID-vaccins), dood te schieten.” Extreemrechts in Québec is er ook bij betrokken, waaronder La Meute, een anti-islamgroepering.
Andere grote spelers zijn alt-right sociale media kolos Rebel Media en de leden van United We Roll, een groep extreemrechtse truckers die een eerder konvooi naar Ottawa organiseerden ter ondersteuning van pijpleidingen in 2019. Ze hebben eerder samengewerkt met bazen en de politie van Regina om stakende raffinaderijarbeiders te bedreigen. Tesla- en SpaceX-oprichter Elon Musk tweette op 28 januari ook zijn steun en zei: “Canadian truckers rule.”
De ontvangst in Ottawa was gemengd. Veel conservatieve parlementsleden hebben hun steun betuigd aan het konvooi. Conservatief parlementslid Michael Cooper deelde koffie uit aan betogers. Voormalig conservatief leider Erin O’Toole, die tegen verplicht vaccineren is en het recht van het konvooi om te protesteren steunt, riep premier Trudeau op om met de betogers te spreken om hun zorgen te horen. Het besluit van Trudeau om internationale vrachtwagenchauffeurs te verplichten een bewijs van vaccinatie te overleggen, was de eerste aanleiding voor het konvooi. Tot dusver heeft Trudeau geweigerd hen te ontmoeten, waarbij hij terecht kritiek uitte op het gebruik van nazi- en racistische symbolen door sommige betogers, het feit dat ze urineerden op het oorlogsmonument en dansten op het Graf van de Onbekende Soldaat, alsook op hun intimiderend gedrag. Hij heeft ook geweigerd de verplichting in te trekken. Er moet overigens opgemerkt worden dat er in de VS een soortgelijke maatregel geldt.
Intussen hebben verschillende verenigingen van vrachtwagenchauffeurs zich tegen de protesten uitgesproken, waaronder de Private Motor Truck Council of Canada, de Atlantic Provinces Trucking Association en de Canadian Trucking Alliance. Veel vrachtwagenchauffeurs in Alberta zijn gefrustreerd door de blokkade van Coutts omdat ze hun werk niet kunnen doen of lange omwegen moeten maken over smallere en minder veilige wegen.
Onder de Canadese truckers is 18% van Zuid-Aziatische afkomst, in Vancouver en Toronto loopt dat op tot de helft. Op de protesten zijn personen van Zuid-Aziatische afkomst echter zeer zeldzaam. Ze voelen zich niet vertegenwoordigd door wat volgens sommigen een beweging van truckers is. Jagroop Singh, de voorzitter van de Ontario Aggregate Trucking Association, zegt dat niemand de hand heeft uitgestoken naar de Zuid-Aziatische gemeenschap om hen te vragen of ze het eens zijn met de eisen van de acties. De vaccinatiegraad onder de Zuid-Aziatische gemeenschap in Zuid-Ontario ligt met 90% een stuk boven het nationale gemiddelde. Manan Gupta, de uitgever van het tijdschrift Road Today, waarvan het lezerspubliek de Zuid-Aziatische vrachtwagengemeenschap is, vertelde aan The Globe and Mail dat “migrantenfamilies in plaatsen als Brampton en Mississauga met meerdere generaties samenwonen. Een Zuid-Aziatische vrachtwagenchauffeur wil geen COVID oplopen, om vervolgens terug te komen en de grootouders te besmetten.”
Door de afzwakking van de regelgeving en de aanvallen op de vakbonden zijn veel truckers kwetsbaar geworden voor uitbuiting. De reële lonen zijn in de loop van de jaren verlaagd. De protesten verenigen de Canadese truckers niet. Integendeel, wat de truckers zou verenigen is een campagne voor veiligere wegen, met voldoende rustpauzes, bredere snelwegen in afgelegen gebieden, een einde aan loondiefstal en betere lonen. Voor vrachtwagenchauffeurs die strijden voor betere arbeidsomstandigheden, zoals Arshdeep Singh Kang uit Brampton, Ontario, “zijn dit de echte kwesties waarover we ons allemaal moeten verenigen, niet de vaccinatieverplichtingen.” Naast lage lonen en loondiefstal zou een echte beweging van truckers zich ook richten op slechte vorming en ontoereikende wetgeving om gewetenloze werkgevers te controleren.
De meeste van de voertuigen op de protesten zijn geen vrachtwagens, maar auto’s en bestelwagens. De meeste truckers in het konvooi en de protesten moeten wel eigenaars zijn, als ze al truckers zijn, in plaats van werknemers in loondienst. De blokkades bij Coutts en de Ambassador-brug hebben de werkende truckers pijn gedaan en de acties in Ottawa hebben veel arbeiders hard getroffen. Dit is geen beweging vanuit de werkende klasse. Kan je je voorstellen dat je de baas van een vrachtwagenbedrijf vraagt: “Kan ik een paar weken betaald verlof krijgen om naar Ottawa te gaan, en, oh ja, kan ik ook de vrachtwagen meenemen?” En de baas stemt vrolijk toe?
Geen einde in zicht?
De organisatoren deden ongeloofwaardige uitspraken, zoals Tamara Lich die beweerde dat er 50.000 zware vrachtwagens naar Ottawa zouden komen, een konvooi dat zich 1.150 kilometer zou uitstrekken, van Edmonton tot Vancouver! Realistischer is dat er een paar honderd vrachtwagens plus pick-ups en auto’s kwamen opdagen en dat er in het eerste weekend zo’n 10.000 betogers waren, maar hun aantal slonk tot honderden gedurende de week. In het tweede weekend was er echter een opleving en het protest gaat ondertussen door.
In het nieuws zijn veel berichten verschenen over bewoners en werkenden van Ottawa die zich storen aan de onophoudelijke dieseldampen, de claxons die de hele nacht loeien, de geblokkeerde straten en de over het algemeen vijandige houding van de betogers, die geen rekening willen houden met de maatregelen inzake mondmaskers en vaccinatiepaspoort, en met de pesterijen tegen zichtbare minderheden en vrouwen. Veel bewoners van de binnenstad voelen zich gegijzeld in de buurt. Sommige bewoners hebben de politie van Ottawa opgeroepen om “hun werk te doen” en het protest te beëindigen. Peter Sloly, hoofd van de politie van Ottawa, verklaarde dat hij “steeds meer bezorgd is dat er geen politie-oplossing voor dit probleem is”, waarbij hij voorstelt om het leger in te schakelen als optie. Trudeau en het Canadese leger hebben beide gereageerd en gezegd dat er geen plannen zijn voor een militaire interventie. Ottawa heeft de noodtoestand afgekondigd, maar het blijft onduidelijk wat de autoriteiten zullen doen.
Bij de protesten in Ottawa zijn racistische vlaggen getoond. Alarmerend zijn ook de acties van sommige voorstanders van het konvooi om ambulances te blokkeren en gezondheidswerkers te bedreigen. Het recente konvooi door Vancouver zou langs verschillende ziekenhuizen rijden en gezondheidswerkers werd geadviseerd niet naar buiten te gaan, en als ze dat toch deden, niets te dragen dat hen als gezondheidswerkers zou identificeren. Gezondheidswerkers in Toronto kregen soortgelijke waarschuwingen. Gezondheidswerkers zijn de uitputting voorbij, werken lange uren om levens te redden; het zijn helden, geen schurken.
Tot dusver is de reactie van de politie op het protest zeer mild geweest. Er waren tal van parkeer- en verkeersovertredingen en de gezondheidsregels inzake COVID werden niet nagekomen. Een winkelcentrum is al meer dan een week dicht nadat grote aantal betogers zonder mondmasker het overspoeld hadden. Toch is er amper opgetreden. Veel critici van het konvooi wezen op de zachte aanpak van de politie in tegenstelling tot de behandeling van Land Defenders. De politie aarzelt nooit om hardhandig op te treden tegen de Wet’suwet’en, met invallen gewapend met honden, geweren, helikopters en zwaar materieel. Ze hebben inheemse ouderen en vrouwen brutaal mishandeld.
Socialisten, inheemse activisten en milieuactivisten moeten voorzichtig zijn met oproepen tot politieoptreden, omdat dergelijke acties nog harder zullen worden gebruikt tegen stakers, milieuactivisten, BLM-protesten, enz. In het algemeen trad de politie niet hard op tegen het konvooi, omdat het geen bedreiging vormt voor het kapitaal, in tegenstelling tot de blokkade van de Wet’suwet’en en de bedreiging van de winsten van TC Energy. Protest moet gericht zijn tegen het kapitaal en de grote bedrijven, niet tegen gewone mensen.
GoFundMe stopte op 4 februari met het inzamelen van geld voor konvooien op zijn site, vanwege “de bevordering van geweld en intimidatie” in Ottawa. Het zegt nu dat het iedereen die gedoneerd heeft, zal terugbetalen. De organisatoren zijn overgestapt op een zogenaamde christelijke fondsenwervingssite, die eerder geld inzamelde voor de Proud Boys. Er zijn ernstige zorgen geuit over de herkomst van de financiering van het konvooi.
De campagne heeft ook gevolgen in de VS. Het was geen verrassing dat Donald Trump het konvooi steunde en Trudeau omschreef als “een extreemlinkse gek die Canada kapot maakt.” Trump steunt een poging om een gelijkaardig konvooi naar Washington DC op te zetten om te protesteren tegen het COVID-beleid van Biden.
Er is een groeiende oppositie tegen deze beweging die anti-vaccin en tegen gezondheidsmaatregelen is. In Vancouver werd het konvooi enkele uren geblokkeerd door een tegenbetoging en werd het gedwongen om weg te rijden van enkele van de ziekenhuizen die de organisatoren hoopten te treffen. In Toronto kwamen meer dan 1.000 mensen bijeen op een bijeenkomst ter ondersteuning van gezondheidswerkers, georganiseerd door de Ontario Health Coalition. In Ottawa echter verzetten leiders van de Public Service Alliance of Canada zich tegen een manifestatie. In het hele land moeten gezondheidswerkers en de vakbonden in actie komen om het zorgpersoneel te beschermen en een alternatief te bieden voor de angst voor het konvooi.
Een socialistische benadering
Hoewel de niet-gevaccineerden slechts 16% van de totale bevolking uitmaken (12% van degenen ouder dan 4 jaar) en 10% van de vrachtwagenchauffeurs, wijzen opiniepeilingen op een gematigde nationale steun voor de protesten. Uit een opiniepeiling van Maru Voice Canada, die werd gehouden toen de betogers op weg waren naar Ottawa, bleek dat 28% van de Canadezen voorstander was van de oorspronkelijke eis om ongevaccineerde vrachtwagenchauffeurs toe te staan de grens tussen de VS en Canada te laten oversteken. Uit een peiling van Abacus Data, die werd uitgevoerd toen de bezetting van Parliament Hill begon, bleek dat 68% van de ondervraagden vond dat ze “heel weinig gemeen hebben met hoe de demonstranten in Ottawa de dingen zien”, terwijl 32% zei dat ze “veel gemeen hebben.” Voorstanders van het konvooi waren de kiezers van de Volkspartij (82%), de Groenen (57%) en de Conservatieven (46%), terwijl de Liberalen (75%), de Nieuwe Democraten (77%) en het Bloc Québécois (81%) in meerderheid geen voorstander waren. Kiezers van de Volkspartij zagen het protest meestal als respectvol en gepast (93%), terwijl de Conservatieven verdeeld waren over deze vraag.
De meeste Canadezen hebben genoeg van COVID en het voortdurende aan-uit-beleid van de regeringen. Werkende mensen zijn in toenemende mate ontgoocheld over gevestigde politici en gefrustreerd over de schijnbaar eindeloze pandemie en de bijbehorende gezondheidsmaatregelen.
Hoewel socialisten duidelijk alle bewegingen moeten veroordelen die als vehikel fungeren voor racistische en samenzweringspropaganda van extreemrechts, moet links een brede, systemische analyse aannemen door te erkennen dat het wantrouwen in Canada’s staatsinstellingen, dat wordt weerspiegeld door de aanzienlijke steun voor het konvooi, diep geworteld is in sociale oorzaken. Vertrouwen op de kapitalistische staat en het grootkapitaal om de problemen van COVID op te lossen, naast klimaatverandering en economische tegenspoed, zal extreemrechts alleen maar aanwakkeren.
De ongelijkheid is sinds het begin van de pandemie enorm toegenomen, zowel in eigen land als daarbuiten (de tien rijkste mannen hebben hun rijkdom verdubbeld van 700 miljard dollar tot 1,4 biljoen dollar sinds het eerste COVID-geval). Miljoenen mensen, waaronder mensen die met chronische ziekten worstelen, zijn gedwongen weer aan het werk gegaan met het risico hun middelen van bestaan te verliezen. Veel provincies kennen geen betaalde ziektedagen of, in het beste geval, een ontoereikende regeling van vijf dagen. Wijdverspreide verwarring bestaat over hoe om te gaan met COVID, aangezien regeringen hun beleid blijven wijzigen ten gunste van bedrijfswinsten en vaak de aanbevelingen van artsen en wetenschappers negeren, waardoor de volksgezondheid en het welzijn worden opgeofferd. Dit biedt een dankbare voedingsbodem voor complottheorieën en extreemrechtse ideeën.
Twee jaar lang kregen werkende mensen van alle leeftijden te horen dat zij de gaten moesten opvullen die waren ontstaan omdat enkel de belangen van de bedrijven van tel waren. Personeel in alle sectoren werd gedwongen om zelfs bij symptomen van ziekte te blijven werken om hun gezinnen te onderhouden. Personeel moest op onveilige werkplekken actief zijn zonder voldoende veiligheidsmateriaal. Nu geven regeringen in het hele land het testen en traceren op en gaan ze steeds meer over tot het afschaffen van alle gezondheidsbeperkingen. Alberta heeft verklaard dat werkgevers een werknemer “onmisbaar” kunnen verklaren en dat deze dan zelfs met COVID-symptomen aan het werk moet! Twee jaar lang hebben regeringen in Canada de winsten van grote bedrijven boven de volksgezondheid gesteld.
British Columbia (BC) heeft een lager sterftecijfer door COVID dan alle andere grote provincies, maar doet het veel slechter dan de Territories en Atlantisch Canada. Toch staat de NDP-regering van BC aan het hoofd van een provincie waar duizenden gezinnen door COVID-gerelateerde oorzaken in armoede zijn vervallen (20% van de kinderen in BC leefde al in armoede voordat de pandemie uitbrak). Het gebrek aan bereidheid van de provincie om voldoende steun te verlenen aan werknemers heeft de meesten gedwongen hun verspreiding en blootstelling te riskeren om de winst van de bedrijven niet in gevaar te brengen. De huren rijzen de pan uit en het aantal huisuitzettingen neemt toe. “Kalm, vriendelijk en veilig zijn,” in de woorden van Dr. Bonnie Henry, kan maar tot op zekere hoogte helpen als je een gezin te voeden hebt, en de provincie weigert die last te verlichten op een manier die de rijken ongemak bezorgt.
Extreemrechts heeft twee jaar lang geprobeerd steun te krijgen door regelmatig anti-mondmasker bijeenkomsten te houden. Gedurende het grootste deel van die tijd hebben zij weinig steun gekregen. Maar nu zijn miljoenen mensen uitgeput, het zat en willen ze dat COVID stopt.
Socialist Alternative (ISA in Canada) steunt het streven naar een zo hoog mogelijk vaccinatiepercentage; dit houdt in dat er veel gerichter wordt gewerkt dan tot nu toe op elk gebied is gebeurd. Wat ontbreekt, is een breder beleid van gezondheidsmaatregelen en veel uitgebreidere sociale bescherming. We waarschuwden voor een te groot vertrouwen in vaccins, omdat dit een averechts effect zou hebben op de twijfelaars en sommigen zelfs in de armen van de anti-vaccinbeweging zou duwen. Helaas is dit effectief gebeurt.
Dit is onderdeel van een grotere, wereldwijde trend waarbij centrumpartijen, zowel rechts als links, steun verliezen. De centrumpartijen zijn het eens over het dienen van het grootkapitaal, over winst boven mensen, over het voeren van een beleid dat de ongelijkheid vergroot en de belastingen voor werkende mensen verhoogt, terwijl ze die voor de rijken en grote bedrijven verlaagt. Bij verkiezingen doen ze mooie beloftes en als ze aan de macht zijn verraden ze de kiezers. Toen in 2020 een voorstel werd ingediend voor een vermogenswinstbelasting van 1% op de rijkste burgers van het land, stemde geen enkel conservatief of liberaal parlementslid voor. Ondertussen steunden Canadezen van alle partijen en in elke provincie dat voorstel met een overweldigende meerderheid (ongeveer 80%).
Helaas hebben de sociaaldemocratische: Nieuwe Democratische Partij (NDP) en de meeste vakbondsleiders geen radicaal programma inzake COVID en de samenleving naar voren gebracht. Zij zouden moeten aandringen op veilige arbeidsomstandigheden, effectieve maatregelen om COVID onder controle te krijgen, zoals persoonlijke beschermingsmiddelen, testen en traceren, een farmaceutische industrie die in handen is van de overheid, 10 dagen betaald ziekteverlof, hogere lonen en een drastische uitbreiding van de zorgsector. Er bestaat een reëel risico van toekomstige varianten tenzij de wereld wordt gevaccineerd. Canada moet helpen door te eisen dat alle patenten worden vrijgegeven. In plaats daarvan hebben de NDP en de vakbondsleiders het beleid van de liberale regering grotendeels gesteund, met milde kritiek, en zijn ze meegegaan in het compromis met het kapitalistische establishment. Dit heeft extreemrechts in staat gesteld terrein te winnen bij gebrek aan een alternatief.
De organisatoren van het konvooi proberen in te spelen op deze echte onvrede met het establishment om steun te verwerven voor rechtse ideeën die geen oplossing bieden voor de werkende mensen. De omvang van de steun die zij hebben gekregen, is een waarschuwing dat de polarisatie en het rechtse populisme zoals dat in de VS en sommige Europese landen bestaat, naar Canada is gekomen. Hoewel een groot deel van de kapitalistische elite de extremere slogans, vlaggen en acties van de protesten zal bekritiseren, weten zij dat rechts-populisme het kapitalisme niet zal aanvechten en arbeiders ervan zal weerhouden dit te doen.
Hoewel het nodig is te wijzen op de extreemrechtse standpunten van de organisatoren van de protesten, zal het niet helpen om alle aanhangers racistisch, fascistisch, enz. te noemen, om hen ervan te weerhouden de protesten te steunen.
Dit is een dringende oproep aan de vakbonden en de volledige linkerzijde om wakker te worden. De enige uitweg – het enige echte antwoord op de pandemie, de snelle vernietiging van het klimaat en de toenemende ongelijkheid – is een massale politieke beweging die ondubbelzinnig oppositie voert tegen de heersende klasse. Een revolutionair-socialistisch programma, van onderuit opgebouwd, is in staat om materiële vrijheid en concrete verworvenheden voor de arbeidersklasse te bereiken. Dit is van vitaal belang!
