Er is nog goed nieuws… De staatsschuld zal in 2080 zijn afgebouwd. Het lijkt wel een sprookje: “En toen de staatsschuld was opgelost, leefden ze allemaal nog lang en gelukkig.” De massawerkloosheid wordt misschien minder na 2030, als de babyboomers eindelijk van de arbeidsmarkt zijn vertrokken, mits de robots geen roet in het eten gooien natuurlijk. Maar het slechte nieuws voor het kabinet overheerst. Ondanks de tijdelijke populariteit van sommige ministers en de premier vanwege de internationale crises deze zomer, zakt de VVD van 41 zetels naar 28 en de PvdA van 38 naar 12. Dat betekent dat de regeringspartijen nog maar de steun hebben van minder dan één derde van de kiezers. Het is vooral de taak van de vakbeweging om een einde te maken aan de bezuinigingen en de lage lonen politiek en het politiek zwakke kabinet. De enige reden dat het er nog zit, is dat de oppositie nog zwakker is.
Artikel door Pieter Brans
Met de provinciale statenverkiezing in maart 2015 in het vooruitzicht is dat slecht nieuws voor het kabinet. Niet alleen zullen de regeringspartijen deze verkiezing verliezen, de provinciale staten kiezen op hun beurt de Eerste Kamer. VVD en PvdA hebben daar nu al geen meerderheid en leunen op D66 en de Christelijke partijen om hun voorstellen in de Eerste Kamer geaccepteerd te krijgen. Het zit er dik in dat het kabinet het in een nieuwe Eerste Kamer nog moeilijker krijgt dan nu.
De enige kans op overleven voor het kabinet was een economische opleving. Dan zou de kiezer wel duidelijk worden dat alle bezuinigingen hadden “gewerkt” en dat de economie door de zogenaamde hervormingen er weer bovenop kwam. Dan zou de massawerkloosheid ook langzamerhand minder worden. Maar alle hoop op economisch herstel is de bodem ingeslagen.
Het Internationaal Monetair Fonds houdt de westerse industrielanden voor dat zij rekening moeten houden met jaren van economische stagnatie. Het wordt nooit meer zoals voor de kredietcrisis. Voor dit jaar wordt voor de Eurozone een groei verwacht van 0,8% en volgend jaar van 1,3%. Dat zijn al geen prettige cijfers, maar de kans dat er in 2015 een nieuwe recessie komt, is gestegen tot 40%.
De crisis van de Zuidelijke Europese landen is overgeslagen naar Frankrijk. Maar ook Duitsland heeft te lijden onder het wegvallen van de vraag uit China naar machines. De industriële productie kromp daar met 8% door het wegvallen van de groei in China. Met negatieve ontwikkelingen in Frankrijk en Duitsland, de belangrijkste economieën in Europa, zit de rest van Europa ook inde gevarenzone. De instabiliteit rond de Oekraïne komt daar nog bij.
Omdat de koopkracht van consumenten in Nederland beperkt is door het laag houden van de lonen, de werkloosheid en de grote aantallen ZZP’ers die (deels) zonder werk en dus zonder inkomen zitten, is de Nederlandse economie voor groei afhankelijk van de export. En die zit de komende jaren vast. Het kabinet heeft geen enkele reële hoop op verbetering van de economie in de toekomst om zich uit zijn netelige positie te redden.
De VVD heeft handig geregeld dat PvdA bewindslieden als Van Rijn verantwoordelijk zijn voor de bezuinigingen op de zorg, Klijnsma (van de moestuin) voor de inperking van de sociale zekerheid en Dijsselbloem is de man die moet zorgen voor het binnenhalen van de centjes. De VVD heeft bij het begin van dit kabinet al duidelijk gemaakt dat men geen maatregelen pikt die de eigen achterban benadelen. De inkomensafhankelijke ziektekostenpremie werd toen d.m.v. een rechts opstandje (Telegraaf) in de kiem gesmoord, verhogingen van de belastingen voor de hogere inkomens is onbespreekbaar en een wereldwijd bekende econoom die pleit voor een vermogensbelasting, krijgt niet eens een uitnodiging van de Tweede Kamer om zijn ideeën toe te lichten.
De bezorgdheid over de ondergang van de PvdA is nu zo groot dat zelfs de VVD zich bemoedigend over de partij uitspreekt. Media sporen de PvdA overal aan om toch vooral koers te houden en niet uit nervositeit naar “links” te gaan “afwijken” (het gevaar “Spekman”). Geruststellend wijst “De Volkskrant” de PvdA in een redactioneel commentaar op dat GroenLinks en de SP niet van het verlies van de PvdA profiteren: ze kunnen dus rustig doorgaan.
Nu is het in Nederland niet anders dan in de rest van Europa: arbeiderspartijen, een echt links, bestaat niet meer. De SP houdt weliswaar al lange tijd de schijn op van oppositiepartij en kan daar bij gebrek aan beter waarschijnlijk een tijdje mee doorgaan, maar na Prinsjesdag in september bleek de SP niet echt een alternatief voor het regeringsbeleid. In verschillende grote steden zit de SP nu in een coalitie met de VVD en op landelijk niveau is de PvdA als coalitiepartner onmisbaar in de ogen van de partijleiding. Geen wonder dat de SP als oppositiepartij niet uit de verf komt.
Bij het inzetten van Nederlandse straaljagers in het Midden Oosten (waar eerdere Westerse interventies mede verantwoordelijk waren voor de halve puinhoop die die regio nu is) was de SP eerst nog tegen, maar na een bezoek van een Koerdische delegatie aan de Tweede Kamer nu ook voor. Ook daar niet het beeld van een echte oppositiepartij.
Aan het vakbondsfront heeft de leiding van de FNV zich door middel van het Sociaal Akkoord sterk verbonden met de PvdA in de regering. De positieve ontwikkelingen bij de vakbeweging zijn de acties voor lager betaalden (schoonmakers), het verzet tegen de afbraak van de zorg en de looneis in termen van Euro’s en niet in procenten. Toch tekent zich bij de vakbeweging nog niet de massale campagne voor koopkracht en echte banen af, die hard nodig is.
Hoe sneller dit kabinet van VVD en PvdA verdwijnt, hoe beter. Maar iemand moet het doen. Als de gevolgen van de bezuinigingen op de zorg in het komend jaar zichtbaar worden door het tekort schieten van de gemeentes die ze moeten uitvoeren, als blijkt dat de arbeidsmarkt in geen tientallen jaren herstel gaat vertonen, als veel ZZP’ers niet veel meer blijken dan goedkope arbeiders voor stukloon, als ondanks de vraag naar betaalbare woningen miljoenen vierkante meters kantoorruimte nog steeds leeg blijken te staan, als de inzet van F16’s de problemen in het Midden Oosten weer niet blijkt te kunnen oplossen en het in de Oekraïne nog steeds voortmodderen is, dan moet de onvrede, ondanks het gebrek aan een politiek alternatief, een vertaling krijgen.
Meer dan enige andere organisatie, heeft de FNV de taak om de bezuinigingen op de zorg te keren. De arbeidsvoorwaarden voor werknemers zijn een belangrijk element in de miljardenbezuinigingen van het kabinet, het wegnemen van zorg bij gehandicapten en ouderen een tweede, maar je kunt het één niet bestrijden zonder het ander. Ook moet de FNV zich gaan inzetten voor het herstel van de pensioenleeftijd op 65 jaar en het herstel van het vroegpensioen. Zelden is er een dommere maatregel geweest dan het verhogen van de pensioenleeftijd in een periode van massawerkloosheid. In plaats van het beloofde prettig doorwerken van pensionado’s, konden ouderen zich massaal aansluiten bij de grauwe rijen werklozen. Het afblazen van de fusie van de FNV-bonden op 8 oktober doet niets af aan deze brede taak voor de vakbeweging. Door een gezamenlijke strijd tegen de bezuinigingen kunnen de vakbonden toewerken naar een massale beweging die met een 24-uursstaking een einde kan maken aan dit kabinet zonder basis.
Prikkels voor verzet zullen ook uit het buitenland komen. De strategie om in Duitsland het kapitalisme vooruit te helpen door lage lonen en het uitkleden va de sociale zekerheid, blijkt ook daar geen groei of oplossingen te brengen. In België is net een nieuw rechts kabinet geformeerd dat tot taak heeft om nu “eindelijk” eens al die bezuinigingen door te voeren die in de rest van Europa al heel “gewoon” zijn. Het wordt een kabinet dat de confrontatie zoekt, de zuiderburen noemen het een “kamikaze”-kabinet waarvoor ook net een piloot gevonden is. Maar de voorgenomen bezuinigingen zullen in België stuiten op flink vakbondsverzet. Ook de uitslag van het referendum in Schotland maakte duidelijk dat er een einde komt aan het accepteren van bezuinigingen.
De groei van het verzet zal op termijn een basis vormen voor het opkomen van nieuwe brede arbeiderspartijen in Europa die de bezuinigingsmaffia op Europees en nationaal niveau een halt kan toeroepen. Deze zullen een alternatief gaan vormen voor al die partijen en regeringen die niets anders te bieden dan stagnatie en achteruitgang. De SP zou stappen in die richting moeten zetten en niet in de richting van meer toegevingen en (lokale) coalities met bezuinigingspartijen. Met de huidige aanpak is de SP duidelijk onvoldoende een alternatief voor de PvdA.
