Grote agribusiness belangen winnen verkiezingen 15 maart
Terend op de frustraties van boeren én vele werkenden wordt de – pas in 2019 opgerichte – rechtspopulistische ‘BoerBurgerBeweging’ (BBB) in één klap de grootste in de Provinciale Staten en later in de Eerste Kamer. Deze Statenverkiezingen hebben de positie van het kabinet Rutte nog verder verzwakt. Of de werkende klasse en boeren hiermee een stap vooruit hebben gezet is echter een andere vraag. Ondanks alle marketing rond “gewoon gezond verstand” staat maar één ding vast: BBB zal er alles aan doen om betekenisvolle maatregelen tegen stikstofvervuiling te stoppen.
De landbouwsector in Nederland wordt beheerst door monopolies. In de melkveehouderij verwerkt FrieslandCampina 75% van alle melk. In de sector kalfsvlees komt 70% van de productie terecht bij de firma VanDrie. Firma VION is goed voor 50% van de slacht in de varkenshouderij. Volgens hun website heeft Plukon “Met 2.5 miljoen consumenteneenheden kip en 350.000 maaltijden per week, het grootste marktaandeel binnen de Nederlandse retail.”
Ook in akkerbouw en visserij spelen een paar bedrijven een dominante rol. Met een jaarlijkse omzet van 3,3 miljard Euro is ForFarmers een grote speler in het veevoer en De Heus Voeders is eigendom van één van de rijkste families van Nederland., een andere is een bedrijf dat eigendom is van de familie De Heus, één van de rijkste familie van Nederland. Deze miljardenbedrijven maken het mogelijk dat het mini-landje als Nederland in de wereld de tweede grootste exporteur van landbouwproducten is (na de VS).
Een kip snapt dat de belangen van al deze grote landbouwmultinationals flink in de papieren lopen. Een kip snapt ook dat je om een dwergstaat wat betreft oppervlak tot de tweede landbouwexporteur in de wereld te maken een enorme berg technologie op het land moet loslaten. En dat met meer slachtdieren en melkvee dan inwoners, er een enorme mestberg ontstaat.
Evenals een natuur van stikstofeters zoals raaigras, brandnetels, bramen, riet e.d. Voor wilde vogels en andere wilde dieren, voor insecten is er geen plaats. Die storen al die landbouw alleen maar. Binnen deze industriële landbouw spelen de boeren een ondergeschikte rol. Het zijn de kleine ondernemers in de productieketen. Ze zijn afhankelijk van de grote bedrijven voor kunstmest, voer, of hun afzet (supermarktketens). Ze zijn afhankelijk van banken als de Rabobank als het gaat om voorgeschoten kapitaal, vaak is hun hele bedrijf eigenlijk in bezit van de bank, zoals een huis eigenlijk in bezit is van de hypotheekgever.
Natuurlijk is het voor boeren in deze harde kapitalistische omgeving moeilijk om het hoofd boven water te houden. Boeren is hard werken voor weinig geld. De helft van de boeren leeft onder de armoedegrens. Het houden van vleeskalven geeft al jaren negatieve resultaten. De melkveehouderij sloot laatste 20 jaren negatief af. De fruittelers verloren ook ongeveer net zo lang geld en draaiden één jaar quitte. Narigheid ook voor de varkenshouderij met 17 jaren verlies en één jaar quitte. De sympathie die er in Nederland voor de boeren bestaat is dus terecht. Boeren is een vorm van armoede in een omgeving (het platteland) die steeds armer wordt wat betreft voorzieningen. En er is meer slecht nieuws: biologisch boeren rendeert nog slechter.
De grote landbouwbedrijven willen natuurlijk doorgaan met het verdienen van miljarden. Beperking van de uitstoot van stikstof beperkt hun winsten. Maar het imago van grote bedrijven die natuur willen blijven slopen voor hun miljardenomzet, dat oogt niet erg sympathiek. Hardwerkende boeren des te meer. Verschillende organisaties van protesterende boeren zijn dan ook door of met hulp van de agribusinessmultinationals opgezet. PR-bureaus zijn in dienst genomen om het protest zo goed mogelijk te verkopen.
En er is een politieke partij uit het boerenprotest voort gekomen: de BoerBurgerBeweging (BBB). Om iets preciezer te zijn: BBB is voortgekomen uit reclamebureau ReMarkAble dat grote klanten heeft in agrikringen (o.a. Bayer). De entree van Caroline van der Plas in de Tweede Kamer, ze kwam op een trekker voorrijden, weet u nog wel, was bedacht door ReMarkAble.
Om smoel te geven aan de belangen van agribusiness onder het motto van boerenbelangen hadden de traditionele partijen al te veel aan geloofwaardigheid ingeboet, was de PVV ongeschikt (blijft maar hameren op migratie), de FvD ook (bevat teveel duistere rechtse clubjes, Baudet ongericht projectiel):, een nieuwe partij was dus nodig. Na een briljant geslaagde protestcampagne van de boeren (milieu- en klimaatdemonstranten werden van de straat geveegd door politie, boeren altijd hartelijk welkom, wel voorzichtig met die trekkers…) kwam de politieke doorbraak van BBB bij de Provinciale Statenverkiezingen.
De kern van de Provinciale Statenverkiezingen is dit: de grote landbouwbedrijven kunnen nu rekenen op een partij die in de provincies het terugbrengen van de stikstofuitstoot (en het dalen van hun winsten) met jaren gaat vertragen. Het kabinet mag besluiten tot daling van de stikstofuitstoot, maar de Provinciale Staten in handen van de BBB zullen dat blokkeren. BBB is de grootste in alle provincies geworden.
Natuurlijk was dit verkiezingsresultaat ook alleen mogelijk door de enorme onvrede over kabinet en overheid van de afgelopen 20 jaar. De woede (en wanhoop) is de afgelopen 20 jaar alleen maar gegroeid. Het enige wat er is veranderd is dat de regering sneller is met het aanbieden van excuses voor allerlei misstanden. Na de excuses blijven kabinetten o.l.v. Mark Rutte en ministers zitten achter de verdedigingslijn dat aftreden “meer vertraging gaat opleveren bij het doorvoeren van oplossingen”. Problemen erkennen: ja, problemen oplossen: nee, blijft het motto.
De enorme onvrede leidde tot verkiezingsoverwinningen van de PVV, de Lijst Pim Fortuyn, de LPF, de Leefbaar beweging, Forum voor Democratie en nu dus van BBB. Met de belangen van agribusiness en een reclamebureau achter zich heeft de BBB zich beter voorbereid op wat er na een verkiezingsoverwinning kan gebeuren, maar of het lukt de partij bij elkaar te houden, valt nog te bezien. Of het kabinet overeind blijft ook.
Wat het kabinet nog het meest in het zadel houdt, is het vooruitzicht van kabinetscrisis en Tweede Kamer verkiezingen op korte termijn. BBB zou dan ook in de Tweede Kamer mogelijk tot één derde van de stemmen krijgen. Dat vooruitzicht is voor de traditionele partijen een horrorscenario, maar het zou ook flinke problemen oplevert voor de niet agrarische bedrijven in Nederland.
De VVD trok ten strijde tegen een eigengebakken spookbeeld op links, maar werd op rechts door Caroline van der Plas in de pan gehakt. PvdA en GL wisten met hun combi hun aanhang te stabiliseren (iets minder GL, iets meer PvdA), maar daarmee is alles dan ook gezegd.
Onze voorspelling: de boeren krijgen het niet beter. De voorzieningen op het platteland (onderwijs, gezondheidszorg, openbaar vervoer, cultuur) gaan er niet op vooruit. De belangen van woning-, wegenbouw en energietransitie bijvoorbeeld zullen nog meer moeten wijken voor die van de industriële landbouw.
En wat de landbouw betreft: de omschakeling van destructieve industriële landbouw naar duurzame landbouw in combinatie met natuur- en landschapsbeheer is hiermee opnieuw een aantal jaren naar achteren geschoven. Het mestoverschot blijft.
En laten we het er maar gelijk bij zeggen: voor de werkende mensen in Nederland lost deze verkiezingsuitslag niets op. Op de dag na de verkiezingen moest het verplegend personeel (waar is het applaus nu?) actie voeren voor een loonsverhoging, zelfs nog onder het niveau van de inflatie…
De prijzen voor voedsel in de supermarkt blijven genadeloos stijgen. Het kabinet Rutte (we zijn de tel kwijt) ploetert op handen en knieën neoliberaal door. We hebben een brede arbeiderspartij en sterke vakbonden nodig voor echte oppositie.
Maak een einde aan de wurggreep van de grote landbouwbedrijven in de agrarische sector! Wij staan voor nationalisatie van deze bedrijven onder de democratische controle van de arbeidersbeweging, de boeren en de consumenten. Daarmee kan er daadwerkelijk een einde gemaakt worden aan de armoede onder de boeren, de productie van voedsel eindelijk duurzaam worden georganiseerd een afgerekend worden met de krankzinnige prijzen voor voedsel, vooral gezond voedsel die in de supermarkten wordt gevraagd.
