Corruptie is deel van het systeem, Strache/Gudenus-incident is slechts tipje van ijsberg
Toen een politieke commentator recent de pose van de extreemrechtse politici HC Strache en Harald Vilimsky (FPÖ) op de affiches voor de Europese verkiezingen vergeleek met Frank Underwood uit de reeks ‘House of Cards’, zat hij dichter bij de waarheid dan hij wellicht dacht. Frank Underwood staat voor een corrupte politicus die niet gehinderd wordt door inhoud of principes, maar enkel geïnteresseerd is in zoveel mogelijk macht.
Door Sebastian Kugler en Sonja Grusch, Sozialistische Linkspartei (SLP)
Op 17 mei publiceerden het Duitse magazine Der Spiegel en de krant Süddeutsche Zeitung uittreksels uit een video. Daarin is te zien hoe de ondertussen voormalige vicepremier Strache van de FPÖ en de fractieleider van de FPÖ, Johann Gudenus, een avond doorbrengen met iemand die zich voordoet als de nicht van een Russische oligarch. Het gaat over politiek, media en winstgevende zaakjes. Na het uitlekken van de video was het duidelijk: dit is het politieke einde voor Strache, toch minstens tijdelijk. Dat werd enthousiast onthaald in Wenen en andere steden. Op zaterdag 18 mei was er een demonstratie in Graz tegen Strache in het bijzonder en de regering in het algemeen. Dat was naar aanleiding van een regionaal partijcongres van de FPÖ, een congres dat in mineur plaatsvond. Er waren tevens demonstraties in Linz en Wenen. Duizenden kwamen samen op de Ballhausplatz in Wenen toen het ontslag van Strache werd aangekondigd. De SLP was erg actief betrokken in dit protest. We verdeelden pamfletten met concrete voorstellen over hoe het nu verder moet. Er was een uitgelaten sfeer, maar de vraag naar de volgende stap is bijzonder belangrijk. Bij de vervroegde verkiezingen moet er een echt alternatief zijn.
“In vino veritas” – in dronken toestand wordt al eens de waarheid gesproken
Het beeldmateriaal toont wat de meesten al enige tijd wisten: de FPÖ is een door en door corrupte partij van de superrijken. Voor enkele miljoenen euro bijdragen aan het campagnefonds zijn ze bereid om de bazen te geven wat die willen, inclusief belastingverlagingen. Er werd ook gesproken over de privatisering van de publieke televisiezender ORF en zelfs van de watervoorziening. Strache is erg enthousiast over het geschetste perspectief dat de nicht van een Russische oligarch de helft van de aandelen van ‘Krone’, het dagblad met de grootste oplage en dé opiniemaker onder FPÖ-kiezers, zou opkopen. Er worden plannen gemaakt om journalisten aan de kant te schuiven en om vlak voor de verkiezingen een reclamecampagne voor de FPÖ te voeren in deze krant. Een beetje ‘vuile campagne’ werd overwogen om het verloop van de kiescampagne te beïnvloeden met pikante informatie over andere partijen die eerst via andere kanalen zou verspreid worden. Het gaat dus niet over “eerlijk politiek werk” maar over het beïnvloeden van kiezers op Trumpiaanse wijze. Er werd ook nog gesproken over een sterkere oriëntatie op het oosten, op Rusland en het mediamodel van Orban in Hongarije. Strache doet zich wel eens voor als vriend van Servië, maar adviseert tegen economische betrokkenheid in het land. Om het geheel af te werken, is er nog een snuifje seksisme in de video. Strache belooft in ruil voor samenwerking winstgevende overheidscontracten waarbij boven de marktprijzen wordt betaald.
De video’s zijn niet alleen vernietigend voor Strache en Gudenus, maar voor het volledige politieke en economische establishment. Strache legt uit dat de FPÖ grote sommen krijgt van de superrijken en grote ondernemers in het land zoals Rene Benko, Heidi Horten, de wapenlobby (Glock) en de gokmaffia (Novomatic). Dit gebeurde via diverse kanalen om de gepaste controle op partijfinanciering te omzeilen. Zelfs indien de genoemde personen zich nu snel distantiëren van deze beweringen en zelfs ontkennen dat ze geld hebben gegeven, is het niet uitgesloten dat Strache niet alleen opschept maar dat er effectief gemeenschappelijke belangen zijn.
Corruptie is de regel onder het kapitalisme, niet de uitzondering
De video’s gaven een beeld van de normale gang van zaken in de gevestigde politiek. Nu werd de FPÖ betrapt. Enkele jaren geleden was het Strasser van de conservatieve ÖVP die in een gelijkaardige val was getrapt. Het toont waar en hoe echte politieke beslissingen worden genomen. De meeste politici zijn slim genoeg om niet gefilmd te worden als ze achterkamerakkoorden sluiten met de superrijken. Maar ze doen het altijd. De corruptieschandalen bij verschillende partijen zijn slechts het tipje van de ijsberg.
De sociaaldemocratische SPÖ toonde in de vorige verkiezingscampagne al aan dat ook zij de vuilste methoden toepassen. De groenen werden op de één of andere wijze ‘overtuigd’ van het megabouwproject aan de Heumarkt in Wenen. Hoe groter en invloedrijker een partij is, hoe winstgevender voor kapitalisten om er invloed te kopen. Als de neoliberale partij Neos nog niet genoemd is in schandalen, komt dit niet omdat het ‘betere politici’ zijn maar wel omdat de partij nog te weinig invloed heeft. Alle partijen die het kapitalisme verdedigen worden vroeg of laat een instrument van de rijken en machtigen. Zelfs indien er geen illegale corruptie is, hebben we nog steeds de legale corruptie in de vorm van lobbying.
Wie haalt hier voordeel uit?
Op het internet circuleren er heel wat samenzweringstheorieën. Het is duidelijk dat Strache zichzelf in een slachtofferrol wil plaatsen. Het feit dat de video twee jaar oud is maar nu pas opduikt, werpt inderdaad vragen op. Is het de partij van de kanselier, de ÖVP, die er achter zit om zich te versterken tegenover de FPÖ? Was het de nationalistische vleugel van de FPÖ zelf die de steeds opportunistischer Strache wil vervangen door de ideologisch strakkere extreemrechtse Norbert Hofer? Kwam het uit de hoek van delen van het Europees kapitaal die bang zijn voor de groeiende invloed van Russisch-gezinde partijen die met de publicatie van de video de belangrijkste burgerlijke partijen wilden versterken? We zullen het wellicht nooit zeker weten. Het feit dat zoveel scenario’s mogelijk zijn, toont overigens hoe rot het politieke systeem van het kapitalisme is.
Eén ding is alvast duidelijk: het vertrouwen van de werkenden in de burgerlijke democratie zal (terecht) verder afnemen. ÖVP-kanselier Sebastian Kurz komt er sterker uit omdat hij enkele FPÖ-kiezers kan overwinnen bij vervroegde verkiezingen. De extreemrechtse vleugel in de FPÖ kan dichter bij de macht komen door de versterkte positie van Hofer. Een ‘zuivering’ van de FPÖ kan een verdere bocht naar rechts betekenen omdat ideologisch sterkere elementen meer invloed zullen krijgen.
Wat nu? Vervroegde verkiezingen zijn niet genoeg!
Het is natuurlijk fantastisch dat de zelfverklaarde ‘propere politicus’ Strache en zijn rechterhand Gudenus overal ontslag genomen hebben. Strache dacht dat hij op weg was om kanselier te worden, maar moet nu uitkijken naar andere carrièreplannen. Dat zal niet zo moeilijk zijn: voor gevallen FPÖ-politici zal er altijd wel een postje gevonden worden. Daar moet niet over getwijfeld worden.
Maar het ontslag volstaat niet. De andere partijen zijn eveneens corrupt en werken op verschillende vlakken samen: de ÖVP heeft een einde gemaakt aan de coalitie met FPÖ in de nationale regering, maar zit nog in coalities op regionaal niveau, de SPÖ zit in coalities met FPÖ in deelstaten en steden, zelfs de groenen zitten in regionale regeringen met FPÖ. Het beleid van deze partijen – decennia van besparingen gecombineerd met arrogante neerbuigendheid en corruptie – heeft de FPÖ groot gemaakt. We kunnen niet rekenen op de gevestigde partijen of de media. Zelfs indien de krant ‘Krone’ nu tegen Strache uithaalt, wordt tegelijk de racistische agitatie verdergezet. De krant blijft de politiek van de FPÖ verspreiden.
Om het corrupte systeem van de rijken weg te krijgen, moeten we ons organiseren. De demonstraties vanaf zaterdag 18 mei zijn een goed vertrekpunt. We hebben de afgelopen maanden echter veel betoogd tegen de regering en dat is niet voldoende. We moeten ons organiseren op onze werkplaatsen, in de scholen en universiteiten. We moeten actiecomités opzetten en corrupte politici aanpakken waar het hen het meeste pijn doet: in de winsten van hun broodheren. Met meer dan een miljoen leden en een stevige basis in heel het land, kunnen de vakbonden een belangrijke factor in een beweging tegen het huidige beleid vormen. Toen de regering vorig jaar voorstelde om de 12-urige werkdag mogelijk te maken, organiseerde de vakbondsfederatie ÖGB een massaal protest. Het potentieel werd aangetoond, maar vervolgens werd dit niet gebruikt. We mogen dit deze keer niet toelaten. Natuurlijk heeft de vakbond het recht en zelfs de plicht om zich met politiek bezig te houden. Niet door zoals de vakbondsleiders dit doen: hopen dat de SPÖ zich kan versterken in vervroegde verkiezingen. Het komt erop aan om het neoliberale beleid weg te krijgen, los van de vraag wie dit voert. Stakingen gecombineerd met mobilisaties op straat kunnen daarvoor zorgen. Om te vermijden dat de vicieuze cirkel nadien opnieuw begint, moeten we nu beginnen met de opbouw van een politiek alternatief op de corrupte gevestigde politiek.
Probleem van extreemrechts niet opgelost
De FPÖ zal verliezen in de Europese verkiezingen en de vervroegde parlementsverkiezingen. Maar wie denkt dat dit het probleem van extreemrechts zal oplossen, vergist zich. De FPÖ is de partij met de meest trouwe kiezers – het zal heel wat kiezers behouden die niet voor Strache stemmen maar voor de partij en het programma. Sommige kiezers blijven de FPÖ zien als ‘anders’ en als ‘alternatief’ op de (andere) gevestigde partijen. Velen kozen voor de FPÖ vanuit een vaak terechte afkeer tegenover SPÖ en ÖVP en hun besparingsbeleid. Sommigen zullen voor FPÖ blijven stemmen vanuit het idee dat Strache niets gedaan heeft dat de andere partijen niet doen. Sommigen zullen gefrustreerd wegkijken van de FPÖ. Er zullen veel pogingen zijn om deze kiezers over te winnen. De SPÖ zal dit proberen te doen met wat sociale retoriek, de ÖVP (en delen van de SPÖ) met racisme en EU-scepticisme. De ÖVP wil een zogenaamd ‘proper’ racisme, zonder de vulgariteiten en incidenten van FPÖ-politici die onder meer op Facebook regelmatig commentaren plaatsen die dicht bij naziretoriek liggen en investeerders kunnen afschrikken. Heel wat voormalige FPÖ-kiezers zullen het kamp van de thuisblijvers vervoegen en niet stemmen.
Het is duidelijk dat er nood is aan een nieuwe partij die niet opgekocht kan worden door Russische of Oostenrijkse oligarchen, maar die consequent strijdt tegen de rijken en hun systeem van uitbuiting. Een partij van werkenden en werklozen, jongeren en gepensioneerden. SLP wil bijdragen aan de opbouw van een democratisch en socialistisch alternatief. Werk hieraan mee en voer strijd om niet alleen Strache aan de deur te zetten, maar extreemrechts in het algemeen en het systeem waarop het kan groeien.
We eisen:
- Maak alle politieke giften van de rijken, banken en bedrijven bekend. Als eerste stap moeten alle overheidscontracten zorgvuldig bekeken worden. We moeten nagaan wie voordeel haalt uit regeringsbeslissingen. Voor zo’n onderzoek moeten de documenten van bedrijven en ministeries onderzocht worden door onafhankelijke onderzoekscomités, delegees, syndicalisten, milieu-activisten, mensenrechtenactivisten, vrouwenrechtenactivisten, … We mogen niet toelaten dat achterkamerpolitiek alles beslist.
- Voor onafhankelijke media van de arbeidersbeweging in plaats van media in het belang van de rijken en machtigen.
- Voor mobilisaties op straat, in de bedrijven, scholen en universiteiten: stakingen tot de regering en het gevoerde beleid weg zijn. Laten we actiecomités opzetten tegen het beleid van de rijken. Laten we druk van onderuit opbouwen zodat de vakbonden hun politieke rol spelen.
- Onteigen de rijke broodheren van de regering die aandringen op besparingen, racisme en seksisme. Laten we de bedrijven van die superrijken en diegenen die politici omkopen onteigenen – deze bedrijven moeten beheerd worden door de werkenden, vertegenwoordigers van de vakbonden en van de samenleving in het algemeen.
- Voor een democratisch socialistisch alternatief op corruptie en kapitalisme. We hebben nood aan een nieuwe partij van de werkenden die niet alleen deelneemt aan verkiezingen, maar vooral ook strijdt voor een samenleving zonder uitbuiting, onderdrukking en corruptie.
