Het Chinese vastgoedbedrijf Evergrande laat de ene betalingstermijn na de andere verstrijken. Als het failliet gaat, zou dit enorme gevolgen hebben voor de Chinese economie, voor het autoritaire regime en voor het mondiale kapitalisme. ISA (International Socialist Alternative) sprak hierover met Vincent Kolo van chinaworker.info.
ISA: De naam Evergrande is plotseling in het nieuws gekomen. Wat is Evergrande? Hoe is het zo groot geworden?
“Evergrande is de op één na grootste projectontwikkelaar in China. Het is een enorm bedrijf dat in zijn doodsstrijd op een faillissement afstevent. Evergrande heeft zelf ongeveer 12 miljoen woningen gebouwd, wat overeenkomt met de helft van de totale woningvoorraad van het Verenigd Koninkrijk.”
“Een deel van de crisis is dat het momenteel 1,6 miljoen onafgewerkte woningen heeft. Veel projectontwikkelaars in China gebruiken een bedrijfsmodel dat is gebaseerd op voorverkoop. Mensen kopen hun nieuwe huis voordat de eerste spade in de grond gaat. Nu zijn ze in paniek omdat ze al betaald hebben, maar als het bedrijf instort, krijgen ze hun nieuwe huizen niet.”
“Evergrande heeft een schuld van 300 miljard dollar, evenveel als bijvoorbeeld de nationale schuld van Ierland. Eind september is het begonnen met het in gebreke stellen van zijn in dollar uitgedrukte schulden op de internationale obligatiemarkt. Maar sinds maart van dit jaar betaalt het zijn schulden binnen China niet meer. Het heeft zijn schuldeisers, zijn leveranciers, de bouwbedrijven waarmee het contracten heeft gesloten, betaald in de vorm van schuldbekentenissen ter waarde van in totaal nog eens 100 miljard dollar. Misschien zullen vele van hen nooit worden betaald.”
“De vrees is dat het bedrijf op instorten afstevent. Als dit gebeurt en de Chinese regering geen reddingsoperatie op touw zet, kan dit leiden tot een ineenstorting van de Chinese vastgoedsector.”
“Dit zou kunnen overslaan naar de banken, die sterk blootgesteld zijn aan de vastgoedmarkt. En dan heb je een financiële crisis in China met alle economische en politieke vertakkingen van dien.”
Sommigen vergelijken Evergrande met Lehman Brothers – is dat een goede vergelijking?
“Ja en neen.”
“Het is duidelijk dat Evergrande geen investeringsbank is zoals Lehman Brothers dat was. Het Chinese financiële systeem is niet hetzelfde als dat van de VS of de Europese Unie. Het wordt gedomineerd door de banken, en de banken zijn in de meeste gevallen in handen van de staat. Het banksysteem wordt beschermd door deviezencontroles, de munt is niet vrij inwisselbaar, het wordt beschermd door kapitaalcontroles, wat betekent dat zij beter bestand zijn tegen financiële turbulentie dan de westerse kapitalisten. Betekent dit dat het systeem waterdicht is, dat er zich in China geen financiële crisis kan voordoen? Het antwoord op die vraag is ‘neen’, maar het is minder waarschijnlijk dat een crisis zich op dezelfde manier zal voordoen als in een westerse kapitalistische economie.”
“Wanneer pro-kapitalistische commentatoren zeggen ‘dit is geen nieuwe Lehman Brothers’, hebben zij in zekere zin natuurlijk gelijk. Maar ten eerste bestaat het risico van een bankencrisis in China wel degelijk, en daarom heeft het regime van Xi ongekend strenge kapitaalcontroles opgelegd, zowel intern als naar de buitenwereld toe. Het verbod op cryptocurrencies en het hardhandige optreden tegen Ant Group [het fintechbedrijf dat eigendom is van Jack Ma’s Alibaba] vorig jaar zijn daar voorbeelden van. Zelfs transacties tussen provincies zijn nu moeilijker.”
“Ten tweede: Lehman Brothers heeft de Grote Recessie van 2008-09 niet veroorzaakt. Maar de ineenstorting ervan was wel een keerpunt, waardoor de loop der gebeurtenissen drastisch werd versneld. De crisis, waarvan de wortels in de aard zelf van het kapitalisme lagen, was zich al aan het ontvouwen. Als de regering-Bush had ingegrepen om Lehman Brothers te redden, zou de crisis niet zijn voorkomen, maar alleen een andere vorm hebben aangenomen.”
“Terugkomend op Evergrande: het is een symptoom van iets veel groters.”
Tot 2008 leek het erop dat de vastgoedzeepbellen in de VS en China parallel opgeblazen werden. Na 2008 barstte de VS-zeepbel, terwijl die van China bleef groeien. Hoe komt dit?
“2008 was het keerpunt. Sindsdien is geen van de fundamentele problemen die de wereldwijde crisis veroorzaakten opgelost. De schuldenlast is op wereldschaal geëxplodeerd, met twee historisch ongekende schuldenzeepbellen die zich ontwikkelden in de twee polen van de Koude Oorlog. In de VS hebben goedkoop krediet en nulrentetarieven de marktkapitalisatie van de aandelenmarkten doen groeien van de reeds opgeblazen 140% van het bbp vóór 2008 tot 200% vandaag.”
“Maar de snelste explosie van alle grote economieën heeft plaatsgevonden in China, waar de aandelenmarkt een secundaire factor is. Hier is de vastgoedmarkt doorslaggevend geweest. De marktwaarde van alle vastgoed in de Chinese steden is nu gelijk aan vijf keer het BBP. Ter vergelijking: de marktwaarde van al het vastgoed in de VS was in 2020 ongeveer tweemaal zo groot als het BBP. In China is de verhouding helemaal weg.”
“China, met een bevolking die ongeveer vier keer zo groot is als die van de VS, bouwt jaarlijks tien keer zo veel huizen. Hoewel dit goed klinkt, kunnen veel gewone mensen het zich niet veroorloven om ze te kopen. Vier van de vijf duurste steden ter wereld voor huisvesting liggen in China. De hele woningmarkt is sinds 1998 geprivatiseerd, er is heel weinig sociale huisvesting.”
“Het percentage huizenbezitters op de vastgoedmarkt is 93%, veel hoger dan in de VS en Europa. Maar terwijl zeer velen het zich niet kunnen veroorloven een nieuw huis te kopen, speculeren de rijken, regeringsambtenaren en de meest welgestelde lagen van de middenklasse in onroerend goed. Dit leidt tot een enorm probleem van leegstaande woningen. In 2017 stond 20% van de woningen in de steden leeg. Dit is een ongelooflijk verkwistend en onproductief gebruik van kapitaal, en het regime vindt dat het moet ingrijpen om deze ontwikkeling een halt toe te roepen.”
“Een andere factor in China is dat de bevolking wordt gesegregeerd via het hukou-systeem (woningregistratie). Dit verdeelt de bevolking in mensen die het recht hebben om in steden te wonen en mensen die geregistreerd staan om op het platteland te wonen. Hoewel China nu grotendeels verstedelijkt is, staat de meerderheid van de bevolking nog steeds te boek als plattelandsbevolking. Ook de steden zijn in niveaus ingedeeld. De meest welvarende steden – Shanghai en Beijing – bevinden zich in ‘niveau 1’. Mensen met een ‘plattelands’ hukou mogen nooit permanent in die steden verblijven.”
Hukou-pas
“Evergrande richt zich meer op de armere steden, die in China de ‘niveau 3’ en ‘niveau 4’ steden worden genoemd. Die worden doorgaans niet bezocht door internationale journalisten. In deze steden wonen meer gewone mensen uit de arbeidersklasse, en de vastgoedcrisis is er het sterkst voelbaar. Deels komt dit doordat kapitaal in vastgoedontwikkeling is gestoken terwijl de meeste steden in China niet meer groeien. Dit houdt verband met de bevolkingscrisis: de krimpende bevolking is een enorm probleem voor de Chinese dictatuur. Een cijfer dat de hele Evergrande-crisis in de juiste context plaatst, is dat driekwart van China’s steden in feite krimpen. Dus waarom steeds meer enorme woningbouwprojecten bouwen?”
Hoe zie je de crisis op de vastgoedmarkt ontwikkelen?
“De vastgoedzeepbel in China heeft zijn grenzen bereikt. Hij is aan het barsten. Hoe het proces zich zal ontvouwen is niet duidelijk, er kunnen verschillende trajecten zijn. Wat we wel met zekerheid kunnen zeggen is dat Evergrande een keerpunt vormt. De vastgoedmarkt was van cruciaal belang voor de groei van de economie, hij is goed voor 29% van het BBP in China. Nu is het waarschijnlijk dat de hele sector in een crisis wordt gestort.”
“Evergrande is het grootste, het meest opzienbarende bedrijf in crisis, maar er zijn andere bedrijven in de vastgoedsector die in gebreke blijven bij de aflossing van hun schulden, die overbelast zijn en waarschijnlijk in de komende periode zullen instorten. De crisis is veel groter dan alleen Evergrande. Dit betekent dat de vastgoedmarkt niet langer de belangrijkste motor kan zijn voor de groei van de Chinese economie.”
“De Koude Oorlog tussen het Amerikaanse en het Chinese imperialisme verhoogt de druk op het regime van Xi Jinping om de economie te ‘moderniseren’. Maar het internationale klimaat is totaal anders nu de deglobalisering effect begint te sorteren. China wordt op steeds meer gebieden gecontroleerd en geblokkeerd, met name door het Amerikaanse kapitalisme. Daarom heeft het Chinese regime besloten om door de zure appel te bijten en de vastgoedsector aan te pakken omdat die een enorm beslag op middelen legt.”
“Xi Jinping heeft voor een ‘harde aanpak’ gekozen om de economie af te wenden van haar verkwistende, speculatieve afhankelijkheid van overinvesteringen en een te grote schuldenlast, en legde vorig jaar de zogenaamde drie rode lijnen op voor de vastgoedsector. Alleen ondernemingen die aan deze criteria – de verhouding tussen passiva en activa, tussen nettoschuld en eigen vermogen, en tussen liquide middelen en kortlopende leningen – voldoen krijgen nog toegang tot de kredietmarkt. Evergrande heeft alle drie de rode lijnen geschonden en kreeg hierdoor geen kapitaal meer uit normale bronnen. Het moest overschakelen op een systeem van betalingsbeloften. Meer en meer projectontwikkelaars doen nu hetzelfde als Evergrande: ze verkopen huizen nog voor ze gebouwd zijn en gebruiken dat geld om schulden af te lossen.”
“De vraag is of de regering, naarmate dit destructieve en pijnlijke proces escaleert, vasthoudt aan de harde aanpak of deze opgeeft vanuit angst dat de vastgoedzeepbel helemaal uit de hand loopt en de hele economie meesleurt.”
Financiële experts maken zich zorgen over de gevolgen van de ineenstorting van Evergrande voor bankiers, investeerders en dergelijke. Maar hoe zit het met gewone mensen? Zal de ineenstorting gevolgen hebben voor mensen die op zoek zijn naar een huis? Hoe zit het met degenen die direct en indirect voor Evergrande werken?
“De meerderheid van de arbeiders in China, misschien met uitzondering van enkelingen, hebben geen toegang tot dit proces en kopen deze huizen niet. Het effect op de werkende klasse zal tegenstrijdig zijn. Als de huizenmarkt instort en de prijzen kelderen, kan dit populair zijn bij een deel van de bevolking. Voor werkenden die wel onroerend goed kochten, voornamelijk stedelijke bedienden die niet alleen hun eigen spaargeld maar ook dat van hun ouders en familieleden investeerden, zou dit echter een catastrofe zijn. Zij dreigen een negatief eigen vermogen te hebben, zoals na 2008 in de VS, Ierland, Spanje en elders gebeurde. Dat is erg gevaarlijk voor het Chinese regime: als dit begint te gebeuren, dreigt grote sociale onrust.”
“De werknemers van Evergrande zijn voornamelijk verkopers, managers, planners en accountants, maar geen bouwvakkers. Er zijn ongeveer 160.000 personeelsleden. Die zijn zeer bezorgd en vrezen hun werk te verliezen. Het eigenlijke bouwen gebeurt door bedrijven die vaak gebruik maken van migranten met tijdelijke contracten, die tegen lage lonen en onder slechte omstandigheden werken. Eens de klus geklaard is, verliezen ze hun werk en moeten ze elders aan de slag. Als Evergrande ten onder gaat, worden drie tot vier miljoen banen bedreigd in de bouw en in de toeleveringsketens van het bedrijf. En met nog een tiental kleinere ‘Evergrandes’ die bedreigd worden, kunnen er ernstige gevolgen zijn voor de werkgelegenheid en voor de economie in het algemeen.”
Er zou al protest hierover geweest zijn in China. Kan je daar iets meer over zeggen?
“Er zijn nu al enkele maanden protesten, met een zeer diverse groep mensen die hun geld terug eisen. Je vindt er zowel bouwvakkers als soms bouwbazen die niet betaald zijn, dus ook hun arbeiders niet betalen. Meer dan 80.000 werknemers van Evergrande hebben het bedrijf geld ‘geleend’. Het gaat om ongeveer 15,5 miljard dollar volgens een Evergrande-manager. Het personeel werd immers zeer aantrekkelijke rentepercentages beloofd als ze het bedrijf uit de financiële problemen hielpen.”
“Deze mensen zijn geen speculanten, van wie je zou kunnen zeggen ‘het is hun verdiende loon’. Het zijn vaak wanhopige mensen die hun job willen redden, of een beetje rente willen verdienen voor later. Zo was er een geval van een vrouw die aan kanker leed en geld wilde inzamelen voor haar behandeling.”
“In verschillende steden hebben mensen zich voor de kantoren van het bedrijf verzameld om terugbetaling te eisen. De meesten zijn werknemers van Evergrande. In dit stadium is de woede niet gericht tegen Xi Jinping, of tegen de CCP (de zogenaamde ‘Communistische’ Partij), maar tegen Evergrande. Maar dit kan uitgroeien tot een meer algemene woede als de regering niet ingrijpt om een of andere financiële reddingsoperatie op te zetten.”
Hoe denk je dat Xi Jinping deze crisis zal aanpakken?
“In het openbaar zegt de regering niets. Het is ongelooflijk. De wereldwijde media staan bol van Evergrande, maar in China zelf zal je er niets over lezen. De regering probeert deze crisis echter te gebruiken om de andere vastgoedbedrijven onder druk te zetten om hun schuldenlast te verminderen. Het is echter een beetje als een Russische roulette: op welk ogenblik zal de harde aanpak gelost worden omdat er gevaar is voor de ineenstorting van de volledige vastgoedsector?”
“Ik denk dat ze een mix van maatregelen zullen toepassen. De CCP zal officieel ontkennen dat het Evergrande redt, maar op lokaal en regionaal niveau zullen er verschillende soorten interventies en reddingsoperaties voor bepaalde entiteiten plaatsvinden om te voorkomen dat het te ver gaat en om de sociale gevolgen te beperken. Ten eerste zullen verschillende staatsbedrijven en lokale overheden voor degenen die de 1,6 miljoen onvoltooide eigendommen hebben gekocht en het risico lopen deze niet te krijgen, ingrijpen om de bouw te voltooien of belangrijke activa zoals het voetbalstadion van Guangzhou [eigendom van Evergrande net als het team, Guangzhou FC] over te nemen, zodat dit geen bron van sociale onvrede wordt. Sommige binnenlandse houders van vermogensbeheerproducten kunnen gedeeltelijk worden gecompenseerd. Maar internationale speculanten zullen wellicht aan hun lot worden overgelaten. Zij krijgen niets terug.”
“Evergrande zelf zal naar mijn mening niet worden gered. Het plan is om daarmee de anderen een lesje te leren, om discipline en controle over de vastgoedsector te krijgen. Maar de vraag is of het regime daarin zal slagen. Het is een zeer ingewikkelde en gevaarlijke onderneming. Door zijn aard kan je een zeepbel niet controleren. Er zijn dus heel wat risico’s voor het Chinese regime over hoe dit kan aflopen.”
Er kwam kritiek op Evergrande omdat dit bedrijf het ‘go global model’ van het Chinese kapitalisme volgt, met name razendsnelle groei gevoed door schulden. Is dit model aan het falen?
“Het ‘glo global model’ is eerder dat van bedrijven als Huawei, dat erg actief is op de wereldmarkt. Althans tot het werd geblokkeerd door eerst Trump en dan Biden. Nu zit Huawei in de problemen. Evergrande was niet erg actief op de internationale markten, maar het is wel een model dat sterk op schulden leunt.”
“China stevent al jaren af op een Japans scenario. Een op schulden gebaseerde vastgoedzeepbel stortte daar in 1989 in. In die tijd was het onroerend goed rond het keizerlijk paleis in Tokio meer waard dan de hele staat Californië – althans, dat werd beweerd. Die zeepbel barstte en het Japanse kapitalisme heeft zich nooit echt hersteld. Het leed twee decennia onder stagnatie en de economie was vorig jaar even groot als in 1995. Dit zou nu het toekomstperspectief voor de Chinese economie kunnen zijn. Natuurlijk zal het niet precies hetzelfde zijn. Het zou bovendien erger zijn voor de bevolking, aangezien Japan een steviger sociale welvaart kende dan China vandaag.”
“Door de hukou zijn de plattelandsbewoners uitgesloten van werkloosheidsuitkeringen, terwijl slechts een deel van de stadsbevolking enige vorm van steun geniet. De overgrote meerderheid van de bevolking is volledig onverzekerd. Het soort crisis zoals in Japan of in het Westerse kapitalisme in 2008, zal zich niet voordoen. In plaats daarvan zal elke crisis in de Chinese context, met een levensstandaard die zo laag is en zonder enig sociaal vangnet, langduriger zijn. Dit is een perspectief voor revolutionaire onrust die zich in China ontwikkelt.”
Internationaal zijn er linkse organisaties die beweren dat het CCP-regime de crisis kan beheersen vanwege zijn superieure systeem van staatscontrole. Ben je het daarmee eens?
“Het systeem werkt anders, maar is onderworpen aan de economische wetmatigheden. Het Chinese regime heeft de crisis die de rest van de wereld in 2008 trof juist vermeden door bedrijven als Evergrande aan te moedigen. Het liet enorme hoeveelheden krediet naar de vastgoedmarkt stromen, waardoor de vraag naar alle grondstoffen door de bouwhausse toenam en de economie op schuldbasis werd aangedreven. Op die manier zeilde China schijnbaar door de crisis en nam het economieën als Australië mee. Maar het deed dit door zijn groeimodel volledig om te gooien.”
“Nu betaalt het de prijs. Dat Xi Jinping zich in deze situatie bevindt en bereid is deze risico’s te nemen, toont aan hoe wanhopig de situatie is. Die delen van links die illusies koesteren in het CCP-regime, en denken dat het een crisis kan vermijden, maken een fundamentele inschattingsfout. De enige andere optie die de CCP heeft, is de kredietkraan weer open te draaien en de zeepbel nog verder op te blazen, om in een later stadium te barsten. Zelfs met dit geleide kapitalisme kunnen ze een crisis niet oneindig vermijden, uiteindelijk zullen de tegenstellingen zich weerspiegelen.”
Welk besluit er ook wordt genomen over Evergrande, hoe zal dit de verklaarde belofte van de CCP beïnvloeden om ‘gemeenschappelijke welvaart’ te bevorderen?
“De belangrijkste slogan van de Chinese Communistische Partij, die van ‘gemeenschappelijke welvaart’, is een lege slogan die helemaal niets met socialisme te maken heeft. Als je 100 jaar teruggaat, was ‘gemeenschappelijke welvaart’ de slogan van Sun Yat-sen’s Kwomintang. Het is vaag, het is leeg. Maar de regering voelt de explosieve druk in de samenleving door de welvaartskloof, en de CCP is daar verantwoordelijk voor. Haar aanvallen op de particuliere kapitalistische sector zullen zich niet vanzelf vertalen in betere lonen en voorwaarden voor de werknemers, vooral niet onder een dictatuur die de vakbonden verbiedt.”
“Het is verbazingwekkend dat sommige delen van links denken dat het Chinese regime socialistisch is, dat deze enorme, particuliere, speculatieve, kapitalistische sector [de onroerendgoedmarkt] die goed is voor 29% van het BBP kon ontwikkelen en de CCP toch op de een of andere manier niet verantwoordelijk was.”
“De eigenaar en voorzitter van Evergrande, Xu Jiayin, is al 35 jaar lid van de Communistische Partij. Hij is lid van het Politiek Raadgevend Comité van het Chinese Volk (CPPCC), het tweelingorgaan van het zogenaamde parlement, het Nationale Volkscongres. In 2012, het jaar dat Xi Jinping tot ‘opperste leider’ werd benoemd, woonde Xu Jiayin een zitting van het CPPCC bij met een peperdure gouden Hermes-riem. Dit werd het onderwerp van de dag op de sociale media. Hij is twee keer de rijkste man van China geweest. Zijn hele zakelijke carrière is verweven geweest met de elite van de CCP.”
“Veel van Evergrande’s contracten zijn gefinancierd door lokale overheden, die de helft van hun inkomsten halen uit de verkoop van grond. De verkoop van de meest lucratieve grond heeft gezorgd voor corrupte inkomsten voor de CCP-elites in het hele land. Als de zeepbel uiteenspat, zullen de golven door de hele lokale overheid gaan. Zij voelen nu al de druk van de scherpe daling van de grondverkoop.”
“Xu Jiayin zelf zal vrijwel zeker geen miljardair meer zijn, hij zou wel eens in de gevangenis kunnen belanden door wat er nu naar buiten komt over Evergrande. Wat de bazen van Evergrande hebben gedaan is huiveringwekkend: ze hebben een gigantisch Ponzi-project opgezet, gebaseerd op het bedriegen van mensen om de fraude in stand te houden. Autoritaire kapitalistische regimes zoals dat van Xi Jinping kunnen van tijd tot tijd een voorbeeld stellen, zakenlieden vervolgen en zelfs doodschieten, maar dat verandert niets aan de kapitalistische basis van de economie.”
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken heeft Beijing opgeroepen om ‘verantwoordelijk te handelen’ omtrent Evergrande, waarschijnlijk vanwege berichten dat een eventuele redding door de Chinese regering prioriteit zal geven aan binnenlandse belangen boven die van buitenlandse aandeelhouders. Hoe zal dit doorwerken in de zich ontwikkelende spanningen tussen China en de VS?
“Het probleem van Evergrande is niet alleen een probleem van China. Als Evergrande een keerpunt wordt, het begin van een algemene crisis in de Chinese vastgoedsector, zal dat wereldwijde gevolgen hebben. Blinken probeert druk uit te oefenen op het Chinese regime om de belangen te beschermen van de hedgefondsen en speculanten op Wall Street die deze junk bonds hebben gekocht.”
“Overigens kopen westerse banken zoals de Britse HSBC en de Zwitserse UBS ze nog steeds, ook al zijn ze waardeloos, omdat ze gokken dat er nog een uitbetaling mogelijk is. Ik denk dat het Chinese regime er korte metten mee zal maken. Haar prioriteit is het voorkomen van binnenlandse onrust.”
“Maar dit is een probleem voor de VS. Het is interessant dat sommige internationale pro-kapitalistische analisten een andere toon aanslaan. Sinds het begin van de huidige Koude Oorlog lag de nadruk op ‘China wordt te machtig’, ‘China is een bedreiging omdat het zo sterk is’. Nu verschijnen er steeds meer artikelen waarin wordt gesteld dat ‘China misschien zwakker is dan we dachten’. China kan een bedreiging vormen, niet omdat het ‘de VS aan het inhalen is’, maar omdat zijn economie in een ernstige crisis terechtkomt. Dat zal gevolgen hebben voor het hele mondiale kapitalisme.”
“Sinds de Grote Recessie van 2008 is China goed voor ongeveer 28% van de wereldwijde groei. Iedereen weet dat steenkool uit Australië en ijzererts uit Brazilië, de grondstoffen uit Afrika en Latijns-Amerika, tegen hoge prijzen op de Chinese markt werden gezogen, juist omdat bedrijven als Evergrande al die huizen bouwden. China’s aandeel in de wereldwijde bouwsector is momenteel 32%.”
“In 2020 stelden Kenneth Rogoff van Harvard en Yuanchen Yang van de Tsinghua Universiteit dat ‘een daling van de vastgoedactiviteit met 20 procent kan leiden tot een daling van het BBP met 5 tot 10 procent, zelfs zonder versterking door een bankencrisis, of zonder rekening te houden met het belang van vastgoed als onderpand’. Het scenario dat zij schetsen is niet vreemd. In augustus van dit jaar daalde de verkoop van woningen met 20% op jaarbasis. In september was dat opgelopen tot 30%. Als die markt op deze manier blijft instorten, zal dit zich vertalen in ernstige problemen, niet alleen voor China maar voor de hele wereldeconomie, niet in het minst door de vrees voor een scherpe daling van de metaalprijzen.”
“Het punt met betrekking tot de VS is dat zij zich hebben voorbereid op deze langdurige Koude Oorlog op basis van het feit dat China hen uitdaagt, maar zij zouden te maken kunnen krijgen met een ander scenario, namelijk het beperken van de schade van een China dat zich in een diepe crisis bevindt.”
Hoe zouden socialisten met deze situatie omgaan?
“Wat zou een echt socialistisch beleid zijn? De CCP is geen socialistische partij, maar een kapitalistische, autoritaire partij van miljardairs als Xu Jiayin of ook Xi Jinping en zijn familie, die extreem rijk zijn. Als zij een socialistisch beleid voeren, zouden zij hun eigen omverwerping bewerkstelligen.”
“Een socialistisch beleid zou betekenen dat de vastgoedbedrijven in China genationaliseerd worden – sommige zijn al in handen van de staat, andere, zoals Evergrande, zijn privé. Maar nationalisatie vereist democratische planning door de werknemers, door vertegenwoordigers van de bewoners, en door vakbonden, die in China niet bestaan. Publiek eigendom en democratische planning zijn de sleutel.”
“Als een vijfde van de stadsappartementen leeg staat, dan zou een arbeidersregering ze in beslag nemen, en alleen compensatie betalen in die zeldzame gevallen waarin een individu kan bewijzen dat hij of zij echt in financiële nood verkeert. Dit zou betekenen dat miljoenen wooneenheden onmiddellijk beschikbaar komen voor sociale huisvesting, en verhuur tegen lage prijzen in plaats van verkoop. Het zou een totale vernieuwing van de woningmarkt richting sociale huurwoningen mogelijk maken, in plaats van gericht te zijn op exclusieve en dure koopflats.”
“Hoewel de onroerend-goedsector een cruciaal onderdeel is van de Chinese economie, is het natuurlijk niet mogelijk om deze sector op zichzelf te plannen. Daarvoor is een socialistische transformatie van de economie in ruimere zin nodig, met inbegrip van het financiële stelsel. Op die manier kunnen alle schulden worden kwijtgescholden en de middelen worden gebruikt om in de behoeften van de gewone mensen te voorzien.”
“Een belangrijke maatregel zou de afschaffing van het hukou-systeem zijn. Als het morgen wordt afgeschaft, zouden de lokale overheden in China niet over de nodige sociale infrastructuur beschikken om dit aan te kunnen. De meerderheid van de arbeiders in de grote steden woont in een plattelandswoning. Aangezien zij geen eigen huis kunnen bezitten, wonen er vaak twee of drie gezinnen in smerige, krappe kamers. De stadsbesturen beschikken niet over de middelen om de nodige gezondheidszorg, werkloosheidsuitkeringen en pensioenen te verstrekken. Om de hukou af te schaffen is dus een volledige, revolutionaire herziening van het hele financiële systeem van de overheid nodig.”
“Al deze kwesties zijn met elkaar verbonden. Er zijn geen vakbonden in China, dus hoe kunnen de mechanismen voor planning worden ontwikkeld, zodat alle problemen die nu ontstaan, worden vermeden. De enige manier om dit te doen is alle economische besluitvorming onder de democratische controle van de arbeidersklasse te brengen, en dat betekent zelforganisatie van arbeiders in democratische partijen, arbeidersorganisaties en, bovenal, vakbonden. Dit alles vereist een revolutionaire strijd, met andere woorden een revolutionair programma, voor volledige en onmiddellijke democratische rechten en de omverwerping van de dictatuur.”
