Van alle tegenslagen voor vrouwen en werkenden in de wereld in het afgelopen jaar, is dit een van de ergste. Het imperialisme heeft ervoor gezorgd dat één van de meest onderdrukkende regimes tegen vrouwen ooit terug is: het op pure gender-apartheid gebaseerde Taliban-regime in Afghanistan. Terwijl de Taliban zich opmaken om hun nieuwe ‘emiraat’ te vestigen, denken vrouwen, meisjes en seksuele minderheden met ontzetting na over wat dit voor hun leven betekent.
Reactie door ROSA International
Velen, zowel in Afghanistan als in de rest van de wereld, herinneren zich dat de eerste heerschappij van de Taliban tussen 1996 en 2001 een stortvloed van gruwelijke vrouwenhaat en systematisch gendergerelateerd geweld teweegbracht. Maar wat niet meer hetzelfde is als vroeger, is de strijd van de vrouwen. Tegen de achtergrond van het groeiende feministische bewustzijn en de bewegingen die wereldwijd zijn ontstaan, is die strijd in de loop der jaren geëvolueerd en zal zij deze keer meer verzet tegen de Taliban oproepen. Anders dan in 1996 is er nu ook brede kennis over waar men zich tegen verzet.
ROSA staat met de grootst mogelijke solidariteit aan de kant van de Afghaanse vrouwen, jongeren, onderdrukte etnische groepen, arbeiders en arme mensen in deze donkere dagen.
Wij spraken met enkele jonge mensen die Afghanistan eerder ontvlucht zijn en die nu bijzonder bezorgd zijn om familie, verwanten en vrienden thuis, die zij ofwel niet kunnen bereiken of die beangstigende berichten geven.
“Ik ben 32 jaar, dus ik herinner me het Taliban-regime nog van de vorige keer,” zegt Zahra Aqeli bij een betoging buiten de Riksdag in Stockholm, het Zweedse parlement.
“Toen ik klein was, mocht ik niet naar school. Dus ging ik naar een geheime school in een grot in de bergen. In het geheim heb ik helemaal tot de middelbare school kunnen volgen.”
“Mijn vrienden en familieleden vertellen me dat iedereen nu bang is. Niemand gelooft de Taliban als ze zeggen dat ze vrouwen rechten zullen geven. Geen enkele vrouw of meisje durft vandaag nog naar buiten te gaan. Als de Taliban erachter komen dat iemand een affaire heeft zonder getrouwd te zijn, worden ze vermoord.”
“Ik ben er trots op dat mijn dorp in de provincie Gazni zich 40 dagen lang heeft verzet voordat de politici en de militaire leiding het verzet in de provinciehoofdstad uitverkochten, waardoor het verzet ophield. Zonder die ondersteuning uit de provinciehoofdstad kon mijn dorp zich niet verzetten.”
Ali vertelt over zijn familie in het dorp Pashi in Gazni. Hij zegt dat de Taliban de mobiele zendmast hebben vernield. Dat ze de bovenverdieping van het huis van zijn familie hebben ingenomen en van daaruit iedereen aanvallen. Ze bevelen meisjes boven de 14 om met hen te trouwen. Hamid uit Kaboel zegt dat zijn broer een maand geleden door de Taliban is geëxecuteerd en dat hij nu verantwoordelijk is voor zijn moeder, de weduwe van zijn broer en vier kleine kinderen.
Met afschuw staan wij tegenover onze regeringen, die op dit ogenblik niet bespreken hoe zij de slachtoffers van de oorlog kunnen helpen, maar zich bezighouden met de verdediging van hun rampzalige staat van dienst in Afghanistan en met de vraag hoe zij zo snel mogelijk nog hogere vluchtelingenmuren kunnen optrekken, zodat degenen die erin slagen aan het schrikbewind van de Taliban te ontkomen, geen toevlucht vinden in Europa of in de Verenigde Staten.
Het recht op asiel nu!
Wij eisen dat alle vluchtelingen die reeds uit Afghanistan zijn ontsnapt, onmiddellijk een permanente verblijfsvergunning krijgen en steun kunnen zoeken voor hun familie die zich eventueel nog in Afghanistan bevindt. Daarna moeten er veilige vluchtroutes komen voor de nieuwe vluchtelingen die aankomen en moet het recht op asiel worden verleend. Aan geld is er geen gebrek. De miljarden die de EU en de VS hebben gebruikt om in Afghanistan te vechten – de VS hebben 300 miljoen dollar per dag aan de oorlog uitgegeven – kunnen nu worden gebruikt om vluchtelingen te steunen.
Vrede en democratie kunnen nooit met bommen worden bereikt. Wij socialisten hebben 20 jaar geleden al betoogd tegen imperialistische interventie en gewaarschuwd dat die geen vrede zou brengen. Evenmin hebben wij ooit de leugen aanvaard dat het imperialisme van de VS Afghanistan binnenvielen en bezetten om de Afghaanse vrouwen te redden of te bevrijden. De regering-Bush en haar internationale bondgenoten hebben de afschuwelijke onderdrukking van de Afghaanse vrouwen onder het eerste Taliban-regime enkel als excuus gebruikt om de zogenaamde ‘oorlog tegen het terrorisme’ te rechtvaardigen.
Deze propaganda ging voorbij aan het feit dat het buitenlands beleid van de VS zelf van doorslaggevend belang was geweest voor het ontstaan van de Taliban. De bezorgdheid om de rechten van de vrouw woog inderdaad niet door toen de Amerikaanse strijdkrachten en de CIA, samen met de Saoedische monarchie, de Pakistaanse inlichtingendiensten en een aantal andere Europese regeringen gedurende de gehele jaren tachtig de voorlopers van de Taliban, de fundamentalistische Moedjahideen, royaal financierden en bewapenden in hun kruistocht tegen de Sovjet-Unie. Om de Taliban, die de macht in Kaboel hadden gegrepen, omver te werpen, steunden de VS later de ‘Noordelijke Alliantie’ – een coalitie van krijgsheren en stamhoofden wier patriarchale houding tegenover vrouwen in sommige gevallen slechts marginaal verschilt van die van de Taliban zelf.
Maar de ‘feministische’ pretenties en de bevrijdende mythe van de door de VS geleide oorlog tegen Afghanistan houden evenmin stand door de realiteit die de meerderheid van de vrouwen en meisjes hebben ervaren onder de 20 jaar durende militaire bezetting en de opeenvolgende door de VS gesteunde strijdkrachten en marionettenregeringen. Weliswaar hebben de Afghaanse vrouwen na de val van het eerste Taliban-regime in 2001 een aantal van de rechten teruggekregen die ze waren kwijtgeraakt, maar de situatie staat ver van de ‘bevrijding’ die het imperialisme had beloofd. Gendergeweld en -onderdrukking zijn nog steeds zeer wijdverbreid.
Bovendien hebben de oorlog en de bezetting voor miljoenen Afghaanse vrouwen een nieuw spoor van leed achtergelaten – duizenden vrouwen zijn gedood, gewond, uitgehongerd en ontheemd geraakt. Het verloop van deze oorlog heeft uiteindelijk de aartsreactionaire Taliban weer aan de macht gebracht, waardoor Afghaanse vrouwen en minderheden worden bedreigd met een nieuwe reeks extreme aanvallen op zelfs de beperkte verworvenheden en vrijheden die ze hadden.
Corruptie in samenwerking met het westerse imperialisme
De corruptie en armoede die het regime van Ashraf Ghani in samenwerking met het westerse imperialisme cultiveerde, creëerde wantrouwen en ondermijnde de oppositie tegen de Taliban.
Het percentage Afghanen dat onder de nationale armoedegrens leeft – die overeenkomt met 26,6 dollar per persoon per maand – is in 2020 gestegen van 54,5% van de bevolking tot 72%. In plaats van voedsel is de opiumteelt sinds 2000 bijna elk jaar toegenomen. Dit jaar zal de graanoogst 40% beperkter zijn door droogte en worden 14 miljoen mensen bedreigd door acute hongersnood, terwijl de hulp uit het Westen, na een daling in de afgelopen jaren, nu van de ene dag op de andere verdwijnt. Slechts 4,6% van de bevolking is gevaccineerd tegen Covid19.
Afghanistan werd reeds voor de machtsovername door de Taliban beschouwd als één van de gevaarlijkste landen ter wereld. Het aandeel vrouwen en kinderen onder de burgerslachtoffers van de oorlog steeg vorig jaar tot 43% en bleef volgens de VN ook dit jaar sterk stijgen, onder meer door de brutale terreuraanslag op een meisjesschool in Kabul op 8 mei, waarbij ten minste 68 doden en 150 gewonden vielen. De Taliban werden als verantwoordelijken aangewezen.
Terwijl de Amerikaanse president Joe Biden met moeite kan uitleggen hoe de langste oorlog in de moderne tijd in deze catastrofe kon eindigen, terwijl Rusland en China onderhandelen om banden met de Taliban aan te knopen om hun eigen onderdrukkende regimes te bevorderen, hun handel te verrijken en hun invloed te vergroten – staan wij socialistische feministen aan de kant van de onderdrukte massa’s. De grote mogendheden geloven de Taliban graag als zij zeggen dat vrouwen zullen mogen studeren en werken (in bepaalde geselecteerde banen). Vrouwen, LGBTQ-mensen en vervolgde minderheden zoals de Hazara’s in Afghanistan hebben echter geen vertrouwen in deze hypocrisie. De eerste taak voor ons in de arbeidersklasse is om de waarheid naar buiten te brengen, om te zeggen hoe de werkelijkheid eruit ziet.
Apartheid van mannen en vrouwen
In juli hebben de Taliban in de provincie Balkh de sharia-wetgeving ingevoerd, met beperkingen voor vrouwen die niet buiten te mogen komen zonder het gezelschap van een man. In veel andere provincies zijn radiostations gesloten en kledingvoorschriften opgelegd. De huidige situatie in Afghanistan wordt beschreven als een nachtmerrie. Journalisten en tolken verdwijnen en er wordt jacht gemaakt op hulpverleners. De Taliban gaan van huis tot huis op zoek naar mensen, die vervolgens worden ontvoerd en gedood. Een 21-jarige vrouw in Mazar-e Sharif werd vorige week vermoord omdat zij zonder mannelijk gezelschap buiten kwam.
De interpretatie van de Sharia-wetgeving uit het vroegere Taliban-tijdperk is gebaseerd op gender-apartheid, waarbij vrouwen eigendom van mannen zijn. Daarom moeten zij hun hele lichaam verbergen onder volledige sluiers. Niemand behalve hun echtgenoot mag hen zien. De controle op de seksualiteit van vrouwen is een mechanisme om de machtsorde te behouden in een klassenmaatschappij. Deze controle bestaat overal ter wereld in een lossere vorm, onder de Taliban neemt het een extreme vorm aan.
Maar er is altijd verzet. In de afgelopen 20 jaar heeft de strijd van vrouwen in Afghanistan langzaam een aantal van hun omstandigheden veranderd. Tegenwoordig zijn 40% van de leerlingen op scholen meisjes en de helft van de volledig opgeleide vrouwen is zelf als lerares gaan werken. Dit is een factor waarvan de Taliban zich terdege bewust zijn, en die ten dele hun huidige PR-campagne rond de vermeende ‘eerbiediging van de vrouwenrechten’ motiveert. Het zal moeilijk zijn voor de Taliban om vrouwen terug in hun huizen te dwingen en er vonden reeds betogingen, ook van vrouwen in Kaboel, tegen de Taliban plaats. Aan de andere kant meldde Unicef in 2018 dat steeds minder kinderen in Afghanistan naar school gaan als gevolg van oorlog, armoede en discriminatie (toen ging 44% van de kinderen helemaal niet naar school, en twee derde van de meisjes). Oorlog, geweld, terrorisme en verminderde hulp hebben de kleine vooruitgang die is geboekt, reeds ondermijnd.
Het is goed om terug te kijken op hoe de Koerdische vrouwen vochten en samen met anderen het islamistisch regime van de zogenaamde ‘Islamitische Staat’ of ‘Daesh’ versloegen in Syrië. Ondanks ernstige politieke beperkingen heeft een feministische oriëntatie gekoppeld aan sociale projecten hun strijd versterkt. Toen ISIS in 2014 Shangal, Rojava en Basur veroverde en toen een hele bevolking van Yedizi-vrouwen (Yazidi’s) gevangen werd genomen, verkracht en tot seksslavinnen gemaakt, keek de ‘internationale gemeenschap’ weg terwijl feministische groepen de ondergrondse organisatie begonnen om deze duizenden vrouwen bevrijd te krijgen.
Het volksverzet tegen de Taliban zal groeien. Het verzet moet volledig tegen de inmenging van het imperialisme zijn, dat altijd klassenonderdrukking, corruptie en verdeeldheid met zich meebrengt. Wanneer het verzet gebaseerd is op de behoefte van het volk om samen de maatschappij op te bouwen – met voedsel, verzorging, vaccins, huisvesting en onderwijs voor iedereen – dan krijgt het verzet een sociale basis die het uitermate sterk maakt.
Socialistische feministen zullen alles doen wat in ons vermogen ligt om de feministische strijd in Afghanistan te steunen. Onze strijd is internationaal. De overwinning van abortusrechten in Argentinië, de staking van zorgpersoneel voor hogere lonen in de Verenigde Staten, de verspreiding van het feminisme in China, Iran en Irak, de woede tegen de victim blaming van verkrachtingsslachtoffers in Australië, het zijn allemaal gevechten die elkaar versterken in de mondiale golf van vrouwenstrijd.
Internationale solidariteit
De ontwikkelingen van de afgelopen jaren, de manier waarop het kapitalisme omgaat met de pandemie, het steeds snellere tempo van de klimaatcrisis en nu de terugkeer van de Taliban, versterken het besef dat kleine stapjes vooruit niet genoeg zijn. Dat zulke stapjes elk moment kunnen worden weggehaald en alles weer wordt teruggeworpen. Dit brengt ons tot de conclusie dat wat nodig is radicale, revolutionaire en totale verandering is.
ROSA strijdt voor de afschaffing van het kapitalistische systeem met zijn bloedstollende winstbejag, imperialistische kruistochten en schaamteloze steun aan fanatieke groeperingen van allerlei aard. Dit systeem moet worden afgeschaft! Wij strijden voor een socialistische wereld waarin gemeenschappelijk eigendom van de economie en democratisch beheer van de samenleving door de arbeidersklasse, de armen en alle onderdrukten, de voorwaarden scheppen voor gelijkheid, vrijheid en vrede voor allen. De manier om dit te bereiken is via arbeidersstrijd, socialistisch feminisme en internationale solidariteit.
