Stop de oorlog! Russische troepen moeten zich terugtrekken! Voor een sterke anti-oorlogsbeweging!

Update door Socialisticheskaya Alternativa (ISA in Rusland)

‘Nee tegen de oorlog in Oekraïne! Troepen moeten terug naar huis. Bouw aan een anti-oorlogsbeweging in de werkplaatsen en universiteiten!’ Dit is de oproep die Socialisticheskaya Alternativa in Rusland doet. Donderdag braken in 58 steden in Rusland spontane protesten uit, voornamelijk van jongeren. Bijna 2.000 betogers werden door de politie aangehouden. Vrijdag verhinderde alleen een massale politie-aanwezigheid in alle steden dat er nog meer protesten plaatsvonden.

Schok en ongeloof overheersen nog steeds de gevoelens dat een dergelijke oorlog kon worden ontketend. Zowel in Oekraïne, uiteraard, maar ook in Rusland.

Nu de oorlog in Oekraïne is begonnen, moeten de gewone Oekraïners de situatie op alle mogelijke manieren het hoofd bieden. De meesten brengen slapeloze nachten door, velen verschuilen zich in schuilkelders, in ondergrondse parkeergarages of, in de steden die daarover beschikken, in metrostations. Anderen verzamelen wapens en verzetten zich op alle mogelijke manieren tegen de bezetting door de Russische troepen. Velen, vooral die met jonge gezinnen, proberen het land uit te komen. Roemenië en Polen verwachten een grote toevloed van vluchtelingen.

Zelenski heeft verklaard dat hij en zijn gezin in Kiev zullen blijven. Hij zegt dat hij het eerste doelwit van de Russen is, en zijn familie het tweede. Hij heeft opgeroepen om alle mannen tussen 18 en 60 jaar te mobiliseren met een verbod om het land te verlaten.

De Russische militaire autoriteiten beweerden donderdag dat ze hun oorlogsdoelen voor die dag hadden bereikt. Ze zouden een aantal belangrijke militaire objecten, vliegvelden en commandoposten in Oekraïne hebben vernietigd, tot aan Ivano-Frankovsk in het westen. Zij hebben de controle veroverd over een kanaal dat de watervoorziening van de Krim voedt en hebben een paar kleine steden in het zuidoosten ingenomen. Uit officiële verklaringen van vrijdag bleek dat er niet veel vooruitgang werd geboekt. Strijdkrachten van de twee betwiste republieken Donetsk en Loegansk hebben hun frontlinies opgeschoven en beweren 5 steden te hebben veroverd – met een gezamenlijke bevolking van ongeveer 15.000 inwoners. Het meest opmerkelijk is de inname door Russische troepen van een vliegveld in de buurt van Kiev en de site van Tsjernobyl – die ondanks de ramp tientallen jaren geleden nog steeds een actieve opslagplaats voor nucleair afval is. Zaterdag hebben de Russische militaire autoriteiten alleen de inname van Melitopol kunnen melden, een stad met een bevolking van 150.000 in het zuiden.

De Oekraïense strijdkrachten melden dat een aantal steden, waaronder Charkov, Marioepol, Soemy en, natuurlijk, Kiev worden aangevallen, onder meer met kruisraketten. Er zijn foto’s van woonhuizen, en een ziekenhuis dat zwaar beschadigd is. De harde strijd om de controle over Kiev gaat door. Russische tanks proberen Kiev binnen te dringen, hoewel Oekraïense troepen belangrijke bruggen hebben opgeblazen en zij aanzienlijke weerstand lijken te bieden. In één geval heeft een jonge Oekraïner willens en wetens zijn leven opgeofferd om een brug te vernielen. Er worden automatische wapens uitgedeeld, terwijl de Oekraïense televisie instructies uitzendt voor het maken van molotovcocktails.

Het aantal Oekraïense slachtoffers neemt toe – volgens de officiële statistieken waren er donderdag meer dan 100 doden. De dagen nadien zal dat cijfer waarschijnlijk veel hoger liggen. De Russische statistieken zijn moeilijker te achterhalen – de Oekraïeners beweren dat er meer dan duizend doden zijn gevallen. Het belangrijkste is dat, ondanks de beweringen van het Russische leger dat zij alleen militaire doelen nastreven, er veel burgerslachtoffers zijn. Uit een onderzoek blijkt dat de verliezen aan vliegtuigen, tanks en ander materieel min of meer in evenwicht zouden zijn. Het Russische Ministerie van Volksgezondheid stuurde zaterdag een brief naar alle ziekenhuizen met de opdracht een lijst op te stellen van medische teams die met spoed kunnen worden gestuurd om levens te redden en gewonden te behandelen. Aangezien elk ziekenhuis geacht wordt meerdere mensen te sturen, betekent dit dat er veel gewonden zijn, of dat men verwacht dat er gewonden zullen zijn.

Het is moeilijk te voorspellen hoe deze verschrikking zich precies zal voltrekken. Het Kremlin wil duidelijk een regeringswisseling in Kiev afdwingen. Vrijdag deed Poetin een oproep aan het Oekraïense leger om een staatsgreep tegen de regering te plegen. “Neem de macht in handen! Het zal gemakkelijker zijn om het met jullie eens te zijn, dan met deze bende drugsverslaafden en neonazi’s, die Kiev hebben ingenomen en het hele Oekraïense volk gegijzeld hebben.”

Dit toont echt de hypocrisie van het Kremlin aan. Het zegt Oekraïne te willen “demilitariseren” en “denazificeren”, maar moedigt ondertussen een militaire staatsgreep aan door de strijdkrachten die neonazi’s omvatten. Deze neonazi’s vormden tijdens Euromaidan de ‘Rechtse Sector’ en het destijds beruchte ‘Azov-bataljon’ dat met het Oekraïense leger samenwerkt.

Anders dan in 2014, toen de machtsovername van de Krim door Rusland gepaard ging met massale evenementen die door de regering en de lokale autoriteiten werden georganiseerd om steun te betuigen, waren er nu geen dergelijke evenementen. Onlangs zijn berichten verschenen over het eerste plan voor een pro-leger/regeringsbetoging, die ongetwijfeld zal worden toegestaan. Er is een opkomst van 25.000 mensen gepland. Het wordt georganiseerd door ‘Tsar radio’ en de fascistische ‘Zwarte Honderd’. Om de één of andere reden nemen zij de retoriek over ‘denazificatie’ niet over…

Als het Kremlin er niet in slaagt een militaire staatsgreep uit te lokken, zal de bezetting van Kiev, als dat lukt, leiden tot het uiteenvallen van de Rada (het parlement) en het ontslag (op zijn minst…) van Zelenski. Een nieuwe marionettenregering zal alleen aan de macht kunnen blijven op basis van sterke repressie. Dit zal leiden tot een enorme groei van de oppositie die de wapens opneemt tegen de bezettingsmacht. Gezien de kracht van de gevoelens zal een bezetting lang en bloedig zijn, en precies de rechts-nationalistische en militaristische stemmingen voeden waartegen het Kremlin zegt gekant te zijn. Het zal ook de wens van andere Oekraïners versterken om uiteindelijk tot de EU en de NAVO toe te treden. Het Kremlin zou zich uit angst voor gezichtsverlies niet uit een dergelijk standpunt kunnen terugtrekken, en zou dus steeds meer financiële en repressieve middelen moeten inzetten om de controle te behouden.

Het is mogelijk dat het Russische leger, na een demonstratieve inname van Kiev, zich vervolgens terugtrekt in de uitgebreide Donbas-regio en een strook in het zuidoosten aanhoudt om vanuit Rusland zelf toegang over land tot de Krim te verschaffen. Een andere optie die nu ook wordt opgeworpen, is de vraag of Poetin nog verder in Oost-Europa zou binnentrekken en na een bezetting van heel Oekraïne bijvoorbeeld Moldavië zou bedreigen.

Veel Oekraïners zijn boos dat de westerse instellingen geen maatregelen namen om de agressie van het Kremlin een halt toe te roepen. Zelenski meldt dat de VS hem een vlucht uit Oekraïne aanbood. Opnieuw geeft het Westen blijk van zijn ongevoeligheid – andere inwoners van Kiev worden aan de Russische aanval overgelaten. Zelenski heeft geantwoord dat hij geen vluchtweg maar wapens nodig heeft.

De westerse leiders stellen nu allerhande sancties voor. Geen van deze sancties zal de Russische leiders echt raken. Gewone mensen in Rusland en het Westen daarentegen zullen er wel de gevolgen van ondervinden. Verschillende landen hebben sancties ingesteld tegen de Russische staatsbanken, maar Russische particuliere banken zullen de zaken overnemen. Met veel tamtam werd bekendgemaakt dat de Russische oligarchen op de eerste dag 32 miljard dollar verloren toen de Russische beurzen met 40% instortten. Vergeleken met de 640 miljard dollar die zij bezitten, een stijging met 45% tijdens de pandemie, was hun verlies niet groot, maar het is al gedeeltelijk hersteld doordat de aandelenmarkt weer is opgeveerd. Zij zullen mogelijk meer winnen naarmate de olie- en gasprijzen de pan uit rijzen!

Opvallend is dat veel landen zich tot dusver hebben verzet tegen het nemen van maatregelen zoals het stopzetten van de energiestromen of het blokkeren van het SWIFT-bankinformatiesysteem, wat westerse bedrijven zou schaden. Deels vrezen de Europese leiders dat als Rusland SWIFT niet langer kan gebruiken, zij zich tot de Chinezen zullen wenden en hun systeem gebruiken. De afgelasting van de Grand Prix van Moskou of de weigering om Rusland aan Eurovisie te laten deelnemen, zullen Poetin er wellicht niet toe brengen zich te herbezinnen. Sancties hebben dictators nog nooit tegengehouden, ze wekken alleen de illusie dat er maatregelen worden genomen, terwijl de heersende elite manieren vindt om de sancties te omzeilen en het gewone volk voor de kosten laat opdraaien.

Wat er de komende dagen ook gebeurt, het leven wordt een nachtmerrie voor de Oekraïners. Tienduizenden zijn het land al ontvlucht, en als het nog erger wordt kunnen dat er miljoenen worden. Ecologische problemen steken de kop op nu het gebied rond Tsjernobyl gevaar loopt. Aangezien de Oekraïense regering niet toestaat dat mannen van 18 tot 60 jaar het land verlaten, zullen vrouwen op de vlucht de zorg voor de kinderen op zich moeten nemen. Ondertussen blijkt dat kinderen die tijdens het nu al acht jaar durende militaire conflict in de buurt van de frontlinie van de betwiste republieken leefden, zeer vatbaar zijn voor mentale gezondheidsproblemen.

Om de agressie tegen Oekraïne te stoppen, is er behoefte aan een sterke internationale anti-oorlogsbeweging, ook in Rusland zelf. Het is duidelijk dat een grote minderheid, zo niet zelfs een meerderheid van de Russen al tegen de oorlog is. Veel jongeren zijn spontaan op straat gekomen om te protesteren. Veel TV- en artistieke persoonlijkheden hebben zich publiekelijk tegen de oorlog uitgesproken. Sommigen hebben daarvoor een prijs moeten betalen, zo werden hun programma’s geschrapt. Er zijn geruchten van bezorgdheid over de aanvallen op Oekraïne onder militaire officieren, en zelfs in de GRU – de undercoverorganisatie die verantwoordelijk is voor de vergiftiging van Shripal in Engeland, en Alexej Navalni in Rusland.

Hoewel naar verluidt de regering van Kazachstan tot dusver heeft geweigerd troepen te sturen, heeft de Wit-Russische dictator Alexander Loekasjenko zich gehaast om bijstand te verlenen. Ondanks de gewelddadige repressie na de opstand vorig jaar verliep dit niet zonder slag of stoot. Studenten van ten minste één universiteit melden dat zij onder dwang worden gemobiliseerd voor het leger.

Een zelfbenoemd “stakerscomité” bij het mijnbouwconglomeraat BelarusKaliya, waarvan de arbeiders vooraan stonden in de stakingsprotesten tegen de frauduleuze verkiezingen, heeft een oproep gedaan waarin het de werknemers verwijt dat zij niets doen. “Als jullie niet luisteren naar onze oproep, als jullie niet nadenken over wat wij zeggen, dan zal er oorlog bij jullie thuis komen,” zeggen ze. Vervolgens roepen ze op tot een staking voordat ze eindigen met de Oekraïense nationalistische oproep “Glorie aan Oekraïne! Eer aan de helden van Oekraïne!”

In Minsk deed de politie een inval in het kantoor van de Vrije Vakbond van Metaalbewerkers, waarbij twee leiders werden gearresteerd en apparatuur in beslag werd genomen. Er zijn leden van ISA actief in deze vakbond. Zij protesteerden: “Wij roepen alle internationale vakbondsstructuren op om ons alle mogelijke hulp te geven, en de grootst mogelijke druk op de autoriteiten uit te oefenen om hen zover te krijgen dat zij alle sociale en morele normen ondersteunen. Wij verzetten ons tegen deze confrontatie tussen kapitalistische regimes, die alleen maar leidt tot het lijden van gewone arbeiders.”

Ook in Rusland heeft de Onafhankelijke Unie van Journalisten en Mediawerkers, opnieuw met actieve betrokkenheid van leden van ISA in de leiding, zich duidelijk uitgesproken tegen de oorlog. “Nee tegen de oorlog! Wij, Russische journalisten en mediawerkers, zijn diep geschokt en ontdaan dat de regering van ons land deze oorlog tegen Oekraïne is begonnen. Deze ongelooflijke stap kan alleen maar leiden tot de dood van veel mensen in onze landen en tot massale vernietiging. Voor de meerderheid zal de oorlog leiden tot prijsstijgingen, economische ineenstorting en verarming in een internationaal isolement.” Een brief van deze vakbond heeft al meer dan honderd handtekeningen verzameld.

Deze duidelijke oproepen tegen de oorlog staan in contrast met die van de Confederatie van de Arbeid van Rusland – de vakbonden die zijn aangesloten bij de Internationale Federatie van Vakbonden, die slechts oproept tot de noodzaak van “snelle beëindiging van de militaire activiteiten en herstel van de dialoog.” Werknemers en jongeren moeten er nu absoluut geen vertrouwen in hebben dat internationale instellingen, regeringen of imperialistische krachten een uitweg uit deze crisis bieden.

Terwijl de mensen boos worden, probeert het regime de discussie te stoppen. Tien mediakanalen kregen te horen dat ze de woorden “oorlog” en “interventie” niet meer mogen gebruiken wanneer ze over Oekraïne berichten. Anders zullen ze worden gesloten. De toegang tot Facebook, Instagram en Twitter wordt beperkt. Het aantal arrestaties wegens deelname aan anti-oorlogsprotesten bedraagt nu bijna 3.000. Maar de oppositie tegen de oorlog in Rusland lijkt te groeien. Brieven geschreven door verschillende groepen, medische werkers, leraren, studenten, IT-medewerkers, artistieke werkers verzamelen duizenden handtekeningen, terwijl een algemene petitie tegen de oorlog al door een miljoen mensen is ondertekend.

Zelfs als de oorlog nu op de een of andere manier zou stoppen – door de volledige overname van Oekraïne of door de nederlaag van het Russische leger – zal de wereld, laat staan deze regio, nooit meer dezelfde zijn. Alleen door het opbouwen van een onafhankelijke arbeidersstrijd die arbeiders en jongeren in Oekraïne, Rusland en in de westerse landen met elkaar verbindt, kan deze oorlog worden gestopt. Maar we moeten verder gaan. Als we willen dat er geen oorlogen, economische crises en klimaatveranderingen meer zijn, moeten we ons ontdoen van het systeem dat ze veroorzaakt. We moeten vechten tegen het kapitalisme en een wereld vestigen waarin alle naties en volkeren recht hebben op zelfbeschikking, een echt democratische en vrijwillige socialistische federatie.

Wij zeggen

• Nee tegen oorlog in Oekraïne! Voor de onmiddellijke terugkeer van alle Russische troepen naar hun kazernes in Rusland;
• Voor het recht van de Oekraïners om over hun eigen toekomst te beslissen, inclusief het recht op zelfbeschikking voor minderheden;
• Voor noodmaatregelen van de EU-landen om middelen, huisvesting en financiële steun te bieden aan de golf van vluchtelingen;
• Geen vertrouwen in de “vredeshandhavende” imperialistische machten of illusies in de diplomatie van de oorlogsstokers;
• Het opbouwen van een massale anti-oorlogs- en anti-imperialistische beweging die arbeiders en jongeren in alle betrokken landen met elkaar verbindt;
• Voor een internationalistisch arbeidersalternatief voor kapitalistische conflicten, die leiden tot oorlog en vernietiging.