Begin januari moest een vlucht van Alaska Airlines met een Boeing 737 MAX 9 een noodlanding maken nadat een ‘deurplug’ aan de zijkant van het vliegtuig was losgeraakt. Passagiers meldden dat ze ervan overtuigd waren dat ze zouden sterven. Toevallig zat er niemand in de buurt van de deur, bevond het vliegtuig zich niet op maximale hoogte en reageerde de bemanning snel – anders waren er waarschijnlijk slachtoffers gevallen. Dit gebeurde slechts een paar dagen nadat vliegtuigbemanningen het leven van 380 mensen hadden gered na een botsing op het vliegveld van Tokio.
Artikel door door Bia Lacombe (Socialist Alternative, ISA in de VS)
Sinds het incident heeft de Federal Aviation Administration, of de FAA, alle Boeing 737 MAX 9 toestellen aan de grond gehouden voor verder onderzoek en inspectie. Het is niet eens de eerste keer dat de 737 MAX aan de grond wordt gehouden. Dit toestel, en de aandeelhouders die er flink van hebben geprofiteerd, veroorzaakten de dood van meer dan 300 mensen in 2018 en 2019. Toen Alaska Airlines, en ook United Airlines, onlangs hun Boeing MAX 9-vliegtuigen inspecteerden, meldden ze dat ze losse bouten vonden op een aantal van hen.
Dit nieuws heeft een breder probleem blootgelegd en onder de aandacht gebracht waarbij niet alleen Boeing-managers betrokken zijn, maar de hele luchtvaartindustrie, inclusief federale regelgevers. Het is slechts het laatste symptoom van een systeem dat in een complete crisis verkeert.
Misschien wel de meest schokkende statistiek die deze rampzalige situatie illustreert is die waarover de New York Times afgelopen zomer berichtte. Na analyse van een NASA-database met vertrouwelijke veiligheidsrapporten van piloten, luchtverkeersleiders en anderen in de luchtvaart uit 2022, bleek dat er bijna 300 bijna-botsingen waren waarbij commerciële luchtvaartmaatschappijen betrokken waren tijdens binnenlandse vluchten in de VS! Twee van deze bijna-ongelukken vonden afgelopen juli binnen tien dagen na elkaar plaats. De vliegtuigen kwamen zo dicht bij elkaar dat interne verslagen van de FAA het omschrijven als ‘net geen botsing’.
Luchtvaartbedrijven, van de maatschappijen tot de vliegtuigbouwers, stellen winst voorop en de behoeften van werknemers en passagiers op de laatste plaats. In plaats van de verantwoordelijkheid te nemen voor de desastreuze gevolgen van het voorrang geven aan winst boven veiligheid, geven luchtvaartbedrijven snel de schuld aan de bemanningen voor alles wat er misgaat tijdens een vlucht.
Er zijn talloze berichten in de media over de crisis waar stewardessen, luchtverkeersleiders, piloten, grondpersoneel en werknemers van de Transportation Security Administration, of TSA, mee te maken hebben. De wijdverspreide psychische problemen waarmee piloten te maken hebben, kwamen in oktober in het nieuws toen piloot Joseph Emerson werd beschuldigd van een poging om een vlucht van Alaska Airlines te laten neerstorten. Piloten, luchtverkeersleiders en anderen in de sector rapporteerden dat ze liegen over psychische problemen om hun baan niet op het spel te zetten.
Deze crisis in de hele sector is gegroeid onder zowel Democraten als Republikeinen, die regelgevende instanties zoals de FAA graag op droog zaad zetten terwijl ze enorme belastingvoordelen geven aan zeer winstgevende bedrijven zoals Boeing. In de staat Washington gaven de Democratische gouverneur Jay Inslee en de door de Democraten gecontroleerde wetgevende macht Boeing in 2013 maar liefst 8,7 miljard dollar aan belastingvoordelen, zogenaamd om jobs in de staat te houden. Maar Boeing schrapte hoe dan ook jobs: in 2017 hadden ze er 12.655 geschrapt, oftewel meer dan 15% van het personeelsbestand in Washington.
Boeing snijdt bochten af met dodelijke gevolgen
In 2019 stortte vlucht 302 van Ethiopian Airlines neer en alle 157 mensen aan boord kwamen om het leven. Slechts een paar maanden eerder, in 2018, stortte Lion Air Flight 610 neer in de buurt van Indonesië en kwamen 189 mensen om het leven. Het ging twee keer om een Boeing 737 MAX 8. Het verhaal van dit toestel helpt bij het blootleggen van de verrotting in het centrum van deze en andere kapitalistische sectoren met hun nooit eindigende race naar winst.
De twee grootste vliegtuigbouwers ter wereld zijn Airbus en Boeing, en ze zijn al lange tijd rivalen. In 2011 kondigde Airbus een nieuw type motor aan voor hun populaire binnenlandse vliegtuigen met een kortere actieradius die brandstof en dus veel geld zou besparen voor commerciële luchtvaartmaatschappijen. Het was een groot succes. Boeing, dat dolgraag meer vliegtuigen wilde verkopen dan Airbus, maakte haast met het upgraden van de motor voor hun binnenlandse vliegtuig en noemde het de 737 MAX.
Vanwege de manier waarop het Boeing-vliegtuig meer dan 50 jaar geleden oorspronkelijk was ontworpen, moesten ze de nieuwe motor hoger op de vleugel plaatsen. Ze gebruikten software om het instabiele ontwerp te stabiliseren. Om de trainingstijd (en de kosten) te beperken, vertelde Boeing de piloten niets over deze software en nam het dit ook niet op in de handleidingen. Toen de software niet goed werkte en vliegtuigen naar beneden duwde tot ze neerstortten, konden piloten niet uitzoeken hoe ze dit op tijd konden stoppen.
Behalve erg negatieve krantenkoppen en misgelopen verkopen, ondervond Boeing bijna geen gevolgen. Er gingen geen leidinggevenden naar de gevangenis, de FAA hielp hen het vliegtuig zo snel mogelijk opnieuw te certificeren en intimideerde zelfs klokkenluiders die alarm bleven slaan over het proces dat tot deze rampen leidde.
The Lever berichtte onlangs over een aanklacht bij een federale rechtbank tegen Spirit Aerosystems, de onderaannemer van Boeing die naar verluidt het deurpaneel bouwde dat tijdens de vlucht met Alaska Airways uitwaaide, waarin werknemers beweren dat ze herhaaldelijk verantwoordelijken van het bedrijf waarschuwden voor veiligheidsproblemen en dat ze te horen kregen dat ze gegevens moesten vervalsen. Werknemers beweren dat ze het aantal defecten in hun producten verkeerd moesten voorstellen en dat werknemers die hun bezorgdheid uitten werden gedegradeerd of overgeplaatst naar andere functies.
De rechtszaak stelt ook dat de FAA heeft gefaald in het reguleren van bedrijven zoals Spirit, dat in plaats daarvan in 2021 een overheidssubsidie van 75 miljoen dollar kreeg van Pete Buttigieg’s Transportation Department.
Werknemers in de luchtvaart naar de afgrond geduwd
Werknemers in elk deel van de sector, van degenen die de vliegtuigen bouwen tot degenen die ermee vliegen, geven om de veiligheid van passagiers en willen hun werk volgens de hoogste normen doen. Maar ze worden gedwongen tot afschuwelijke werkomstandigheden die dit vrijwel onmogelijk maken – en dat allemaal zodat de rijke directeuren en aandeelhouders van hun bedrijf nog rijker kunnen worden.
Een onderzoek van de New York Times van vorige maand onthulde hoe een “landelijk tekort aan luchtverkeersleiders leidde tot een uitgeput en gedemoraliseerd personeelsbestand dat steeds vaker gevaarlijke fouten maakte.” Volgens de Times hebben “luchtverkeersleiders en anderen honderden klachten ingediend bij een Federal Aviation Administration.” Ze meldden dat vrijwel alle luchtverkeersleidingslocaties in de VS onderbezet waren, waardoor luchtverkeersleiders gedwongen werden om zes dagen per week 10 uur per dag te werken.
Piloten krijgen te maken met een vergelijkbare enorme druk, waardoor velen fysieke en mentale gezondheidsproblemen ontwikkelen. Velen namen ontslag of wezen promoties af die tot onmogelijke vliegschema’s zouden leiden. Er is nu een enorm tekort aan piloten: er zijn ongeveer 18.000 minder commerciële piloten dan de sector nodig heeft.
Chronische financiële problemen zijn de norm voor heel wat boordpersoneel, met lonen die zo laag zijn dat ze vaak in aanmerking komen voor voedselbonnen en andere overheidssteun. Velen moeten in auto’s slapen terwijl ze worden opgeroepen voor een dienst, een oproep die wel of niet kan komen. Zoals de Seattle Times vorige maand meldde, zijn twee stewardessen van Alaska Airlines een privé Facebookpagina begonnen met de titel “Alaska Airlines flight attendants die honger en dakloosheid ervaren.” De groep deelt talloze verhalen over financiële problemen waar boordpersoneel mee te maken heeft en tips over waar er gratis eten te krijgen is in de steden waar de maatschappij op vliegt.
Strijd van de werkende klasse nodig om de sector fundamenteel te veranderen
Of het nu gaat om het verdedigen van de levens van passagiers of het verbeteren van de lonen en arbeidsomstandigheden van de werknemers, elke verandering in deze sector kan alleen komen van een georganiseerde strijd van het personeel. Werknemers in de luchtvaart zijn de verslechterende, gevaarlijke omstandigheden zat en ze organiseren zich.
Op 13 februari houdt het boordpersoneel een actiedag op meer dan 30 luchthavens wereldwijd. Meer dan tweederde van de Amerikaanse flight attendants zijn momenteel in contractonderhandelingen, waaronder bij American, Alaska, United en Southwest. Onlangs verwierp het boordpersoneel bij Southwest Airlines een voorlopig akkoord, waarbij 64% tegen het voorgestelde akkoord voor vijf jaar stemde.
Op 13 januari was er een wilde staking van de piloten van Brussels Airlines omdat hun inkomens de inflatie niet hebben bijgehouden. In mei vorig jaar stemde 99% van de leden van de Southwest Airlines Pilots Association voor de eerste keer in de geschiedenis van het bedrijf voor een stakingsmandaat, met 98% van de leden die deelnamen aan de stemming! Eind januari stemden de piloten met 93% voor een nieuw contract dat de lonen over een periode van zeven jaar met bijna 50% zal verhogen en de pensioenuitkeringen verhoogt.
In september stemde een overweldigende 99% van het boordpersoneel van American Airlines voor een staking, waarbij meer dan 93% aan de stemming deelnam. Het gaat alles samen om meet dan 26.000 personeelsleden die deel uitmaken van de Association of Professional Flight Attendants. Zij eisen meer loon en betere arbeidsomstandigheden. In het tweede kwartaal van vorig jaar maakte het bedrijf een winst van 1,3 miljard dollar.
De Teamsters in de VS vormen momenteel een coalitie om een vakbond op te richten voor meer dan 50.000 werknemers bij Delta, waaronder platform-, toren- en vrachtpersoneel, boordpersoneel en monteurs.
Dit jaar loopt het contract af van de Boeing-werknemers in de buurt van Seattle die zijn aangesloten bij IAM-district 751. Volgens een werknemer zijn ze erop gebrand om de kosten van levensonderhoud te verhogen die ze al meer dan tien jaar niet hebben gekregen. Daarbij wordt een staking niet uitgesloten.
Luchtvervoer is te belangrijk voor de openbare infrastructuur en veiligheid, om het in handen te laten van bedrijven en miljardairs van Boeing, Spirit Aerosystems en de luchtvaartmaatschappijen. Het zijn de arbeiders die weten hoe dingen gerund moeten worden en het zijn de arbeiders die hun werk goed willen doen en mensen veilig willen houden. De arbeiders moeten deze bedrijven in democratisch publiek bezit nemen en ze besturen in het algemeen belang, waarbij de hele sector democratisch georganiseerd wordt.
