Het Ierse referendum van 25 mei toonde een duidelijke uitslag: een grote meerderheid stemde voor het intrekken van het grondwettelijk verbod op abortus zoals vastgelegd in het 8ste Amendement op de Grondwet. Na een hevige campagne, waarin de tegenstanders van het recht op abortus overgingen tot leugens en intimidatie, bleek de greep van het conservatieve en religieuze establishment op de Ierse bevolking beperkter dan gedacht. In de Ja-campagne speelden activisten van de socialistisch feministische campagne ROSA, Solidarity (de bredere electorale alliantie waaraan de Socialist Party deelneemt) en parlementsleden als Ruth Coppinger een grote rol. Hieronder de onmiddellijke reactie van de drie parlementsleden van Solidarity (Ruth Coppinger, Paul Murphy en Mick Barry).
“De dramatische en overduidelijke ‘Ja’ in het referendum vormt een politieke aardschok en een keerpunt in Ierland. Het is een grote overwinning, in het bijzonder voor vrouwen in Ierland die 35 jaar onderdrukking door het 8ste amendement op de Grondwet achter zich laten. Geen enkel uitstel is nu nog gerechtvaardigd. Er is niets dat het parlement tegenhoudt om snel wetgeving in te voeren. Niemand mag nog lijden onder het 8ste amendement.
“Dit resultaat is onderdeel van een wereldwijde feministische en LGBTQI revolte tegen discriminatie. De overwinning zal een grote steun zijn voor al wie wereldwijd strijdt tegen onderdrukking en voor echt gelijke rechten. In het bijzonder geldt dit voor vrouwen in Latijns-Amerika die letterlijk sterven door het ontbreken van abortusrechten.
“Het is ook een overwinning die in grote mate te danken is aan jongeren. Zij waren het die zegden dat genoeg echt wel genoeg is. Ze maakten er een thema van, zeker na de tragische en onnodige dood van Savita Halappanavar. Het waren jonge vrouwen die weigerden om zich neer te leggen bij de hypocrisie van een “Ierse oplossing voor een Iers probleem.” Zij organiseerden zich om verandering op te leggen aan een verstard en onwillig politiek establishment.
“We moeten klaar en duidelijk zeggen dat de arbeidersklasse, net zoals in de strijd tegen de waterbelasting en het referendum over het homohuwelijk, het “veilige fundament” van deze enorme sociale verandering vormde, om het met James Connolly te zeggen. Op basis van ervaringen zit er een gevoel van solidariteit ingebakken in de arbeidersklasse. Het is de kracht die voor vooruitgang zorgt in dit land. Dit bleek tijdens de campagne en ook uit het resultaat in arbeidersbuurten.
“Er was een brede officiële Ja-campagne. Daarbinnen was er een onafhankelijke beweging van onderuit die de afgelopen jaren, maanden en weken ontwikkelde. Deze beweging maakte het beslissende verschil, onder meer door te antwoorden op de schandalige angstcampagne en de leugens van de Neen-campagne.
“Deze overwinning werd mee mogelijk door de jarenlange inzet van de meest fervente voorstanders van het recht om te kiezen: socialisten en de linkerzijde. Tot voor kort was de fractie van Solidarity – People Before Profit de enige in het parlement die opkwam voor het recht op abortus en voor een pro-keuzestandpunt.
“Er is een groot verschil tussen een aantal Neen-stemmers en de organisatoren van de Neen-campagne. De Neen-campagne gaf een beangstigend beeld van het soort Ierland dat de religieuze rechterzijde ons wil opleggen. De campagne werd gekenmerkt door vrouwenhaat waarbij vrouwen werden voorgesteld als egoïstische moordenaars. Vrouwen werden beschuldigd en verantwoordelijk gesteld van begin tot einde. Dit is volstrekt onaanvaardbaar.
“Velen voelen zich steeds kwetsbaarder en minder veilig naarmate de retoriek van het Neen-kamp werd opgeblazen. Hun achtergebleven ideeën werden verworpen in dit referendum. Het feit dat de meeste publieke vertegenwoordigers van de gevestigde partij Fianna Fail deel waren van deze campagne, mag niet vergeten worden.
“Het resultaat van dit referendum heeft gevolgen voor Noord-Ierland, waar vrouwen en jongeren niet achter willen blijven. ROSA-activisten zijn een grote campagne gestart voor abortusrechten in Noord-Ierland. Ze plannen een Bus4Choice waarmee ze met abortuspillen door Noord-Ierland trekken.
“Dit klinkende resultaat moet meteen leiden tot nieuwe wetgeving en het opzetten van de nodige diensten in de gezondheidszorg zodat abortus tot 12 weken op eenvoudig verzoek of om gezondheidsredenen mogelijk wordt. Het wetsvoorstel van Solidarity over seksuele opvoeding moet eveneens goedgekeurd worden. Er moet gratis anticonceptie verstrekt worden en dit moet bekendgemaakt worden in de samenleving.
“Hiertoe moet de beweging de druk op het politieke establishment hoog houden. We hebben meer dan vijf jaar na de dood van Savita moeten wachten op dit referendum, laten we ervoor zorgen dat we niet nog eens vijf jaar moeten wachten.
“Jongeren zorgden voor de dynamiek die deze overwinning op onderdrukking en controle over ons lichaam mogelijk maakte. Na deze ervaring is het niet de vraag of, maar wel wanneer ze in actie zullen komen tegen het steeds meer onderdrukkende en prestatiegerichte onderwijssysteem, of tegen het feit dat ze geen werk met degelijke lonen en arbeidsvoorwaarden vinden, of nog dat ze geen degelijke en betaalbare huisvesting vinden.
“De positie van premier Leo Varadkar zal misschien versterkt zijn, hij koos op het laatste moment voor steun aan een Ja-stem. Maar de premier, zijn partij en gelijk welke andere partij die het kapitalistische beleid verdedigt en doorvoert, zullen botsen op de jongerenrevolte die er aankomt. Zij hebben immers geen oplossingen voor de dringende problemen en zijn niet in staat om de roep naar rechtvaardigheid en gelijkheid in te lossen. Die roep duwt jongere generaties naar links en brengt hen in heel wat landen tot socialistische ideeën, zoals de VS, Groot-Brittannië, Spanje en na het referendum ook in Ierland.
“Als parlementsleden van Solidarity en leden van de Socialist Party hebben we een lange staat van dienst rond deze kwesties en in de strijd voor het recht om te kiezen. We zijn trots op de campagne Time4Choice van ROSA, waarmee de Ja-kant aangescherpt werd en de ontwikkeling van een beweging van onderuit versterkt. Deze beweging en ROSA zullen actief blijven met als doel om een belangrijke socialistische feministische kracht te worden die opkomt voor radicale verandering.”
