Onlangs heeft het Britse pro-kapitalistische tijdschrift de Financial Times een enquête gehouden onder meer dan 1.700 jongeren, om na te gaan wat de belangrijkste zorgen en problemen zijn waarmee zowel Millennials als Generatie Z’ers vandaag geconfronteerd worden. De resultaten waren grimmig, maar niet verrassend. Op de vraag wat hun grootste problemen in het leven zijn, antwoordden de respondenten: de krapte op de woningmarkt, torenhoge studieschulden en algemene onzekerheid in het dagelijkse leven.
Door Tom Costello (Socialist Alternative, ISA in Engeland, Wales en Schotland)
Zoals een 25-jarige respondent zei: “Londen voelt steeds voller aan met angstige, opgebrande twintigers en dertigers die de helft van hun inkomen uitgeven aan een krappe flat met een vochtprobleem en hun weekenden in foetushouding doorbrengen op de Ikea-bank van hun huisbaas, eindeloos scrollend door de nieuwste app. We hebben zoveel meer dan onze ouders op onze leeftijd, maar ook zoveel minder.”
Een jongere in de VS zei: “Studentenleningen voelen als een uniek probleem voor onze generatie. Ik kan me geen gelijkenis in het verleden bedenken waarin jongeren zulke grote financiële lasten hadden die in de meeste gevallen niet kwijtgescholden kunnen worden.”
Hoewel de ondervraagden overwegend afkomstig waren uit beter begoede lagen, waaronder jonge werkenden actief in het “bankwezen, media, onderwijs, wetenschap en technologie”, zegt dit veel over de diepte van de kapitalistische crisis en hoe dit de jongeren beïnvloedt. Lagen die voorheen relatief bevoorrecht en ‘welgesteld’ waren, zijn nu ‘geproletariseerd’. Zij worden hard geraakt door de huidige crisis.
Wie wordt het hardst getroffen?
De sociale crisis die door de pandemie is aangewakkerd, heeft de reeds bestaande patronen van onzekere levensomstandigheden onder jongeren aanzienlijk verergerd. Sectoren van de economie waar jonge werknemers geconcentreerd zijn (dienstverlening, horeca, amusement, enz.) zijn het zwaarst getroffen, zonder voldoende steun van kapitalistische regeringen.
De volgende grafiek van het Pew Research Center laat deze realiteit het duidelijkst zien: het banenverlies treft de werknemers van generatie Z dubbel zo hard als die van de “boomers”:
De resultaten zijn grimmig in zowel de ‘ontwikkelde’ wereld, maar vooral in de neokoloniale landen. In maart 2021 lag het werkloosheidscijfer onder jongeren in de EU op 17,1%, terwijl de algemene werkloosheid 7,3% bedroeg. Zelfs in China, waar de staat een beeld van economisch “herstel” tracht te schetsen, bedroeg de werkloosheid onder jongeren van 16-24 jaar volgens het nationale bureau voor de statistiek van het land in maart van dit jaar 13,1%, vergeleken met een nationaal werkloosheidscijfer van 5,5%.
De algemene onzekerheid, in combinatie met de gevolgen van de lockdowns voor het onderwijs, zal de reeds bestaande ongelijkheden die inherent zijn aan het kapitalistische systeem nog vergroten. In Afrika, waar de ergste gezondheidseffecten van de Covid nog steeds op zich laten wachten, heeft 21% van de jongeren geen toegang tot enige vorm van werk, opleiding of onderwijs.
Degenen wier onderwijs het zwaarst zal worden getroffen, zullen degenen zijn die niet over de economische middelen beschikken om de ergste gevolgen van de pandemie te ontlopen. In combinatie met de systemische nadelen die het kapitalisme de meest onderdrukten in de samenleving biedt, zullen de verschillen op grond van afkomst, geslacht en seksualiteit blijven toenemen.
Jongeren in strijd
De omvang van de crisis voor jongeren heeft delen van de kapitalistische klasse gedwongen zich af te vragen welke koers zij moeten varen. Nu een recordaantal jongeren (en ouderen) een beroep moet doen op uitkeringen om rond te komen, zal de oude kapitalistische propaganda over ‘luie uitkeringstrekkers’ – een klassieker in het arsenaal van de heersende klasse – vandaag veel minder weerklank vinden.
In plaats daarvan bestaat de huidige tactiek erin een vals beeld te schetsen van een pas ontdekt “medeleven” van de kapitalisten. Het Economisch Wereldforum – een belangrijke internationale organisatie die in het verleden loyaal propaganda maakte voor het neoliberalisme – heeft dit jaar in een ‘Global Risks Report’ gesteld dat “jongeren de garantie moeten krijgen dat zij een stem hebben in het wereldwijde herstel.” Maar dit is geen teken van een plotseling geweten van de heersende klasse. Het waren immers kapitalistische belangen en de wetten van het winstbejag die Covid in staat hebben gesteld om wereldwijd meer dan 3,5 miljoen doden te laten vallen.
Meer dan wat ook weerspiegelt de retoriek van het ‘barmhartige’ kapitalisme de angst van de heersende klasse voor de rol die de jeugd zal spelen in strijd. Het WEF-rapport benadrukt de noodzaak om “desillusie onder jongeren” te bestrijden: “Als we er niet voor zorgen dat zij een plaats aan de tafel krijgen, bestaat het gevaar dat hele maatschappelijke en economische systemen door deze generatie worden verworpen.” Met andere woorden: antikapitalistische, socialistische en revolutionaire ideeën zullen nog meer aanhang krijgen onder jongeren, tenzij de heersende klasse radicale actie onderneemt.
Hun angst is niet ongegrond! In alle revolutionaire massabewegingen en opstanden van de afgelopen decennia hebben werkloze jongeren een centrale rol gespeeld. Deze betogers – vaak hoog opgeleid en hopend op een loopbaan – stonden centraal in de strijd tegen besparingen en de neoliberale EU-trojka in Griekenland en Spanje, in de revolutionaire bewegingen die het Midden-Oosten en Noord-Afrika in het begin van de jaren 2010 overspoelden, en meer recentelijk in massabewegingen van Colombia over Chili tot Myanmar en Hongkong. Voor velen die onder dit systeem geen levensvatbare toekomst hebben, zal verzet in de jaren 2020 aan de orde van de dag zijn.
De pandemie heeft duidelijk gemaakt dat alle protestbewegingen die de afgelopen jaren zijn ontstaan, wereldwijd moeten worden gebundeld. Degenen die hebben deelgenomen aan de explosieve wereldwijde klimaatstakingen in 2019-20 hebben bijvoorbeeld geleerd wat de waardevolle impact van strijd is om de klimaatcrisis op de agenda te krijgen. Het zal van essentieel belang zijn om deze strijd te koppelen aan de noodzaak van een hernieuwde klassenstrijd tegen ontslagen en aanvallen op de arbeidsomstandigheden onder een nieuwe generatie die het zwaarst door de crisis wordt getroffen.
Wij eisen:
- Democratisch geleide, strijdbare campagnes voor jonge leden in alle vakbonden, om ‘de ongeorganiseerden te organiseren’ en jonge werkenden te leiden in de strijd tegen bazen, aanvallen van de overheid, evenals seksuele intimidatie op de werkplek.
- Gratis, publiek en democratisch beheerd hogesnelheids-WiFi om thuisonderwijs voor iedereen toegankelijk te maken. Nationaliseer de grote breedbandproviders onder democratische arbeiderscontrole!
- Solidariteit met massale jongerenprotestbewegingen – verdedig het recht om te protesteren en zich te organiseren!
- Socialistische verandering om de kapitalistische crisis te beëindigen. Voor massale tests en vaccinaties om de verspreiding wereldwijd in te dammen. Stop de patenten en breng de productie in publieke handen. Alleen een socialistisch productieplan zal de problemen van gewone mensen, jong en oud, oplossen. Word vandaag nog lid van ISA!
