Wie gaat de crisis betalen?

De gezondheidscrisis gaat samen met een economische crisis. Duizenden banen zijn bedreigd en honderdduizenden mensen verloren inkomen als gevolg van de crisis. De sociale zekerheid draait op volle toeren. De regeringen voorzien steun aan bedrijven. Maar wie zal de rekening gepresenteerd krijgen?

Artikel door Geert Cool uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Als het van de bazen en hun politieke dienaren afhangt, is het antwoord op die vraag eenvoudig. Diegenen die betaald hebben voor de vorige crisis, de financiële crisis van 2008-09, moeten er nu maar opnieuw voor opdraaien. Je kan toch niet aan de grote bedrijven vragen dat ze net op dit ogenblik meer bijdragen aan de gemeenschap? Om deze boodschap wat minder scherp te stellen, wordt desnoods gezegd dat we allemaal in hetzelfde bootje zitten en het allemaal met wat minder zullen moeten doen. Dat is neoliberale propaganda die niet strookt met de werkelijkheid: we zitten niet in hetzelfde bootje en na de vorige crisis ging de meerderheid van de bevolking erop achteruit terwijl de rijksten wel nog steeds rijker werden.

Na de vorige crisis lieten de opeenvolgende regeringen, in het bijzonder de rechtse regering-Michel, de werkenden en hun gezinnen een zware prijs betalen. We kregen een verhoging van de pensioenleeftijd, een indexsprong, verdere besparingen op sociale bescherming en openbare diensten … Na een gezondheidscrisis waarin de werkenden tonen wie alles doet draaien, zal een herhaling hiervan moeilijk liggen. Tenzij we de publieke opinie in slaap laten wiegen natuurlijk. Het establishment is daar al volop mee bezig. Zo hoorden we een econoom pleiten voor een taks op ouderen of zagen we op VRT en VTM een ‘groot debat’ met enkel rechtse politici en naast medische experts enkel  woordvoerders van de werkgevers.

De enorme ongelijkheid maakt dat er een brede steun is voor het idee om de rijksten meer te doen betalen. Toch kreeg een voorstel van de PVDA voor een coronataks op de superrijken in het parlement enkel de steun van de PS. SP.a en Groen onthielden zich omdat het voorstel zogezegd ‘te snel’ was opgemaakt. Rechts stemde tegen. Op de VRT lieten ze Tom Van Grieken (Vlaams Belang) 1 mei toelichten, maar de poging van extreemrechts om zich ‘sociaal’ voor te doen reikt niet verder dan retoriek gericht op verdeeldheid. In dit parlement zal een voorstel voor een vermogensbelasting het niet halen zonder voldoende druk vanuit de samenleving. Dat vereist een campagne die de passieve steun voor een vermogensbelasting omzet in een actieve strijd om het ook effectief af te dwingen.

Wij zijn voorstander van een miljonairstaks, een vermogensbelasting op de superrijken. De rechterzijde wierp ook nu in het debat op dat dit tot kapitaalvlucht zou leiden. Origineel is dat argument niet, maar het klopt dat de superrijken hun voorrechten niet zomaar zullen afstaan. Ze hebben een legertje fiscale specialisten ter beschikking om grote vermogens door te schuiven naar die plaats waar er het minst aan de gemeenschap moet bijgedragen worden. In 2019 vertrok vanuit ons land maar liefst 172,3 miljard euro naar allerhande belastingparadijzen. We mogen niet naïef zijn: de kapitalisten zullen er alles aan doen om niet te moeten bijdragen.

Een miljonairstaks zou zeer welkom zijn, maar vereist volledige opheffing van het bankgeheim, een sluitend vermogenskadaster en de mogelijkheid om te onteigenen. Gezien hun gewicht in de maatschappij zou het absurd zijn daar niet meteen de nationalisatie van de financiële sector en de grote bedrijven onder democratische controle en beheer van de werkende bevolking aan te koppelen. Dan pas zou een miljonairstaks zijn reële betekenis krijgen: niet als illusie voor een sociaal beheerd kapitalisme, maar als overgangsmaatregel in het kader van de socialistische omvorming van de maatschappij.

Een vermogensbelasting kan de curve van de ongelijkheid afvlakken. Maar zolang het kapitalistische virus de wereld in zijn greep houdt, zal de tendens tot toenemende ongelijkheid steeds weer opduiken. Er is een vaccin nodig: maatschappijverandering. Om dat vaccin te ontwikkelen, moeten we alle beschikbare strijdlust en organisatietalenten van de arbeidersklasse bijeenbrengen op basis van een socialistisch programma.

 

Neen, we zitten niet allemaal in hetzelfde bootje…

• Jeff Bezos, de rijkste man ter wereld, heeft niet te klagen over de Corona-crisis. Zijn bedrijf Amazon doet het uitstekend nu er meer pakjes besteld worden. Dit heeft niet geleid tot loonsverhogingen voor het Amazon-personeel. De grote baas hield alles voor zich: Bezos werd 25 miljard dollar rijker en zag zijn vermogen aangroeien tot 138,5 miljard dollar. En dan is 14 euro per uur als minimaal basisloon niet betaalbaar in de distributiesector?
• In 2019 werd een record bedrag aan militaire uitgaven gedaan. Het ging om maar liefst 1917 miljard dollar, dat is bijna een verdubbeling op 30 jaar tijd. Aan gezondheidszorg wordt slechts vier keer meer uitgegeven. Deze militaire uitgaven komen neer op 249 dollar per persoon. Hoeveel ziekenhuizen kan je bouwen met 1917 miljard dollar? Hoeveel sociale bescherming kan ontwikkeld worden? Het kapitalisme investeert liever in oorlog en vernieling, dan in vooruitgang van de meerderheid van de bevolking.
• De rijken werden ook in ons land rijker. Tussen 2014 en 2017 zagen enkel de 20% rijksten hun vermogen aandikken, al de rest ging erop achteruit. Vooral jongeren, huurders, laaggeschoolden en werklozen verloren terrein. De achteruitgang van die groepen was telkens sterker dan het Europese gemiddelde. In de Covid-19 crisis zal deze tendens niet ombuigen: terwijl de superrijken zichzelf konden isoleren op hun luxe-jacht of in een ruime villa met bijhorende tuin, stonden de armsten in steeds langere rijen aan de voedselbanken aan te schuiven. Bij de voedselbanken steeg het aantal hulpzoekenden met 42%.