Afgelopen woensdag 8 juli stemde ook de Tweede Kamer bij meerderheid in, nadat op zaterdag 4 juli het Ledenparlement van de FNV met 64 stemmen voor en 40 tegen, akkoord ging met het nieuwe pensioenstelsel, inclusief een langzame stijging van de staats pensioenleeftijd (van 66,4 tot 68 jaar in 2025). Hiermee start een periode van 4 jaar tot 2025, van onderhandelingen in de achterkamertjes en nieuwe wetgeving om eerder door de politiek gemaakte beperkingen op het uitdelen van de eerlijke looncheques en het indexeren van de fondsen met de stijgende prijzen te proberen teniet te doen.
Door Peter den Haan, lid Ledenparlement FNV sector Vervoer, op persoonlijke titel
Vorig jaar in juni 2019 werd na een haastig referendum al een voorlopige deal gesloten en afgerond, op basis van een tijdelijke bevriezing van de AOW-leeftijd en om het Nederlandse pensioenstelsel structureel te veranderen vanwege de groeiende ’tekortkomingen’. Iets wat werkgevers en financiële instellingen wilden en waar ze sinds 2006 openlijk naar streven. Alle krachten werden gemobiliseerd door de machtsstructuur en vorig jaar onder druk ook van de voorzitter die zijn positie op het spel zette, stemden slechts 26 stegen en 75 voor. Om een korte schets te geven van het “probleem”; de Nederlandse pensioenfondsen waarin 8,2 miljoen mensen participeren, groeiden in rijkdom van 1997 tot 2019 van 375 naar meer dan 1500 miljard in 2019. Alleen al in 2018 groeiden de fondsen door rente en aandelen met 100 miljard van ruim 14 naar 15 honderd miljard, terwijl het jaarlijks 32 miljard uitkeert aan gepensioneerden en 30 miljard aan contributie ontvangt, terwijl 8 miljard helaas jaarlijks wordt verbruikt door de besturen en ‘adviseurs’. Maar meer dan genoeg om het beloofde bedrag te garanderen en te indexeren; 80% van je mediane loon na 42 jaar. Deze garanties moesten we opgeven, maar voor onzekere en cruciale werknemers zou een vrijstelling worden ontwikkeld, zoals was beloofd in 2006, maar die ‘helaas niet is uitgekomen’.
De grote schok!
Tijdens de extra opgeroepen Ledenparlementsbijeenkomst afgelopen 12 juni blokkeerde een kleine meerderheid van het Ledenparlement de juridische mogelijkheid voor een Ja-stem en het er doorheen jagen van de deal in de FNV en ook in het Parlement tijdens een extra sessie dezelfde dag die middag. Door de blokkade moest de minister van Sociale Zaken, Wouter Koolmees, zijn Intentieverklaring en de achtergehouden documenten publiceren. Deze toonden duidelijk aan, zoals gedeeltelijk geanalyseerd door de FNV meer dan 4 jaar geleden, dat deze zogenaamde problemen allemaal worden veroorzaakt door extra en oneerlijke overheidswetgeving, gepland in de kringen van pensioenlobby-bureau Netspar; een adviesraad van verzekeraars, werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers, oud-ministers van alle schakeringen en pensioenspecialisten uit de banksector. Op dit moment gedeeld door Wouter Bos, voormalig premier van PvdA, maar ook Tuur Elzinga, bestuurslid, en tevens hoofdonderhandelaar namens de FNV! En geen verrassing, Wouter Koolmees, nu minister van Sociale Zaken, zat er ook in. En onder meer De Nederlandsche Bank schakelt moeiteloos van de ene positie naar de andere bij de opeenvolgende CDA/PvdA- en VVD/PvdA-regeringen van Balkenende en Rutte en hun lakeien in vakbondsbureaucratie.
Ook werden alternatieven voor het gepresenteerde plan waarvan werd gezegd: “er is geen plan B”, die veel gunstiger waren voor werknemers en minder voor werkgevers, verborgen als “documenten van minder belang” in toevoegingen en voetnoten van het rapport gepresenteerd door het Centraal Bureau voor de Statistiek. En hoewel de extra belasting op vervroegd pensioen gedeeltelijk zou worden opgeheven, werden er al in 2006 geen extra regelingen of garanties voor cruciale werknemers om met pensioen te gaan na 45 jaar arbeid beloofd. Wederom de belofte van een andere commissie om de (voor de betrokkenen glasheldere) zaak te onderzoeken en ergens in 2021 te rapporteren…. Maar voor degenen die erin geloven: er zou de zekerheid zijn dat de aandelenmarkten zullen stijgen, zo ook de pensioenen. En als de markten dalen, zullen de pensioenen dat ook doen…… En natuurlijk werd het noodlot en de somberheid geschetst van een nee-stem die de ondergang van de FNV zou betekenen en natuurlijk de positie van de voorzitter en het hele bestuur. En dus stemden 64, op basis van alle extra informatie en druk, voor, vaak misleid zoals Trotski het noemde in ‘Hun moraal en de onze’; door de ideologen van de tussenliggende lagen …, … de belangrijkste eigenschappen van deze profeten van dit type zijn dat ze vervreemd zijn van grote historische bewegingen, een verharde conservatieve mentaliteit hebben, zelfvoldane kortzichtigheid en een zeer primitieve politieke lafheid.
De noodzaak om terug te vechten
Het grote pluspunt is de toenemende weerstand bij lagen binnen en buiten de officiële vakbondsstructuur maar ook binnen het Ledenparlement van de FNV. De voornamelijk gekozen afgevaardigden, uit de 19 sectoren en afzonderlijke vakbonden, die onder de vlag van de FNV opereren, hebben in totaal 105 zetels. De 26 stemmen tegen 40 vorig jaar, dus gestegen tot 40% van de afgevaardigden, is een duidelijke weerspiegeling van de groeiende oppositie tegen de uitverkooptactieken van het afgelopen decennium. Dit resulteerde ook in een gestage daling van het lidmaatschap, dat dramatisch versnelde na de voorlopige deal van vorig jaar met een snelheid van 9000 per maand tot minder dan een miljoen in maart 2020. (Van 1,4 miljoen in 2006). Deze dramatische verliezen hebben vorig jaar ook geleid tot een reorganisatie- en bezuinigingsplan, dat vóór december 2020 moet worden besproken en besloten, met nieuwe verkiezingen in februari 2021.
Het mag geen verrassing zijn dat de belangrijkste groep van deze 40 tegenstemmers bestaat uit zogenaamde “cruciale” arbeiders tijdens de pandemie. En de gepensioneerden natuurlijk, die het hardst worden getroffen door een indexatiestop die al 12 jaar aanhoudt. Met een solide maar zeer kleine marxistische kern in Transport, Gezondheidszorg en Diensten & Schoonmaak. Gelukkig hebben we een motie aangenomen, die de leiding van de FNV dwingt om de oude belofte na te komen en opnieuw met de regering te onderhandelen over “zwaar werk” (ook wel cruciale arbeiders, maar ook bredere lagen) en stakingsfondsen te openen om de ongelukjes bij de achterdeur te kunnen herstellen; in de CAO’s. Dit zal uiteraard leiden tot grotere verschillen in de sterkere en zwakkere sectoren, waarbij deze laatste hoogstwaarschijnlijk de werkgevers niet zullen dwingen om ongeveer 100.000 euro per werknemer te betalen voor deze 3 jaar. En die vallen samen met de strijd tegen ontslagen in andere sectoren. En ondertussen zullen in de achterkamers de problemen rond het verdelen van de miljarden en nieuwe parlementaire wetgeving keer op keer conflicten en discussies verergeren en heropenen.
Met de dreigende crisis is het een veelbelovend teken dat een oude, maar ook een nieuwe laag de bereidheid toont om verder te kijken dan het kapitalistische systeem en vanuit klassenperspectief bereid is terug te vechten. Onze concrete eisen zoals het minimumloon van 14 euro en een werkweek van 32 uur zonder loonverlies zijn al officieel beleid van de FNV.
Vorige maand introduceerde ik namens de Transportsector als noodbeleid tegen de gevolgen van de dreigende crisis: * Geen ontslagen; Open de boeken! * Staatspensioenen en Bijstand verhogen naar 1500 euro per maand en de AOW-leeftijd terug naar 65 jaar! Zo zouden de arbeidersklasse en de armen de eerste schok van de crisis kunnen weerstaan. Alles zal in ‘officiële overweging’ worden genomen, met de officiële belofte ‘we laten werkenden en armen niet betalen voor deze crisis’.
We hebben geen illusies of ze hun belofte al dan niet waar zullen maken; dat doen ze niet. In februari 2021 wordt een nieuwe vakbondsleiding en een nieuw Ledenparlement gekozen. In tegenstelling tot het polderen van de huidige leiding heeft Niek Stam, vakbondsfunctionaris van FNV Havens, de sector die ook diegene is met de grootste strijdtraditie binnen de FNV, zich openlijk als kandidaat voorgedragen, tot groot misnoegen van het zittende bestuur. En op het juiste moment. Op basis van een campagne voor een strijdbare en democratische vakbond en een programma met een concreet geheel van eisen over alle brandende kwesties in de reeds voorgestelde richting, kan en zal nu een basis worden gelegd voor een socialistisch alternatief voor kapitalistische ellende. Om echt een “Offensief voor Fundamentele verandering tegen de race naar de Bodem” te ontketenen, de strijdkreet van het laatste FNV Congres nu 3 jaar geleden, maar uitlopend op de reanimatie van de “Polder”, de specifieke Nederlandse stijl van klassensamenwerking, die 3 jaar geleden begraven leek. Al is het meer een zombie dan een gezond en welvarend organisme. Aan ons de taak deze zombie de definitieve doodssteek te geven en van de FNV een strijdbare, democratische vakbond te maken.
