Op Prinsjesdag 2021 presenteert het ingestorte Rutte III kabinet een dodemansbegroting. Alles kachelt door, er komt alleen wat extra geld voor het terugdringen van de CO2 uitstoot (moest vanwege de rechtszaken van Urgenda) en criminaliteitsbestrijding (kon ook moeilijk anders na de moord op Peter de Vries). Verder heeft dit kabinet op het gebied van het aanpakken van problemen niets te bieden. De dodemansknop in werking: de trein staat stil.
Begin dit jaar waren er nog grootse plannen. Verkiezingen, weet u wel? Er moesten dringend huizen gebouwd, de arbeidsmarkt moest naar meer vast, het onderwijs moest verbeterd (slechte resultaten immers), weg met die verlammende studieleningen, de mensen moesten bevrijd van de bureaucratie en de tirannie van de kinderopvang toeslag, de natuurgebieden moesten verlost van de letterlijk verstikkende stikstofneerslag.
De politiek in Den Haag is volledig verlamd. Er is zelfs geen begin van de aanpak van al deze urgente kwesties. Het is het begin van een nieuw tijdperk, dat van de dodemansoverheid.
Het is duidelijk dat deze situatie in ieder geval één partij goed uitkomt. De partij die het meest verantwoordelijk is voor het beleid van de afgelopen tien jaar en de doorgeslagen marktwerking: de VVD. Zolang deze situatie voortduurt, hoeft de VVD niet terug te komen op het eigen beleid. Zolang deze partij een centrale positie in de Haagse politiek inneemt, staat alle verandering op de rem. Maar de VVD is zeker niet alleen verantwoordelijk voor deze situatie. Vrijwel alle partijen hebben er hun deel aan.
Het vertrouwen in de politiek en in de formatie is diep aan het wegzakken. Over het succes van de formatie leven na een half jaar ruziën zoveel frustraties dat de publieke opinie nu neigt naar het houden van nieuwe verkiezingen. Begrijpelijk misschien, maar nieuwe verkiezingen gaan niets meer opleveren dan nieuwe ruzies. Zonder een duidelijke ingreep van buitenaf komt er geen verandering.
In de Tweede Kamer is er geen sprake van oppositie. Door een behoudende aanpak (de VVD werd niet uitgesloten en de eigen jongerenorganisatie wel) verloor de SP flink. BIJ1 kreeg een veelbelovende zetel maar in die jonge partij speelt nu een verlammende discussie rond identiteitspolitiek of een bredere linkse aanpak. Voor werkende mensen zou er bij nieuwe verkiezingen nog minder te kiezen zijn dan bij de vorige verkiezingen…
Niet iedereen komen de huidige tekorten slecht uit. Het gebrek aan containers, het tekort aan gas, het tekort aan huizen, het tekort aan goed onderwijs, aan kinderopvang, het tekort aan degelijk overheidsbeleid, het nalaten van het bestrijding van de stikstof en CO2 uitstoot: iemand verdient er aan. Het enige tekort waar niet aan wordt verdiend is het tekort aan arbeidskrachten (in ieder geval verdienen de werknemers er niks aan): alles wordt gedaan om hogere lonen, betere contracten en omstandigheden te voorkomen, slecht voor de winst…
Het is duidelijk dat deze situatie niet lang kan voortduren. Protesten rond klimaat en woningnood zullen groeien in omvang. Werknemers zullen meer rechten gaan opeisen. De trein van de Nederlandse politiek gaat niet vanzelf weer rijden. Organisatie, brede organisatie en een partij die de belangen van de arbeiders behartigt, is noodzakelijk om de dodemansmachinist voor in de cabine te vervangen.
