Analyse door Sotsialisticheskaya Alternativa (ISA in Rusland)
De oorlogstrom weerklinkt nu al meer dan drie maanden steeds luider. Westerse mogendheden kondigden aan dat de Russische bezetting van Oekraïne op 16 februari om 3 uur plaatselijke tijd zou beginnen. Naarmate de deadline naderde, werd steeds meer nadruk op het gevaar gelegd en ontstond er een zekere mate van paniek in Oekraïne. De regering kondigde de mobilisatie van troepen en reservisten aan. Luchtvaartmaatschappijen staakten hun vluchten, terwijl de prijs voor zitplaatsen op de nog actieve vluchten vervijfvoudigden – oorlog is immers altijd winstgevend voor sommigen! Veertig landen kondigden aan dat zij gezinnen van diplomaten uit Kiev zouden evacueren, sommige naar de West-Oekraïense stad Lviv. Twintig gecharterde vluchten werden georganiseerd om VIP’s, oligarchen en hun gezinnen te laten vluchten, terwijl militaire hulp en materieel Oekraïne binnenstroomden.
Ondertussen werd de bevolking gevraagd “niet in paniek te raken”!
Toen de deadline verstreek, merkte een Russische krant cynisch op: “de oorlog is uitgesteld.” Veel Oekraïners slaakten ongetwijfeld een zucht van opluchting toen ze woensdag wakker werden. Woordvoerster Maria Zakharova van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de Amerikaanse beweringen over een op handen zijnde aanval ‘beschamend’. Ze vroeg de media haar te informeren over toekomstige data van een Russische aanval op Oekraïne, zodat ze haar vakantie kon plannen. Het Kremlin sprak op 16 februari over het verslaan van “de opgeklopte berichten die wereldwijd verspreid worden en niets anders zijn dan een ongekende informatiecampagne om de spanningen in Europa te provoceren en op te drijven.3
Toch bleven de spanningen escaleren. Het Witte Huis beweerde dat de invasie van Oekraïne op handen was. Boris Johnson verklaarde dat het Kremlin het hele land zou overnemen, en de Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss stelde dat Rusland Oost-Europa zal overnemen.
Het Kremlin sprak deze beweringen tegen en ontkende dat het plannen heeft om binnen te vallen. Het Russische ministerie van Defensie verspreidde video’s waarop te zien was hoe troepen en uitrusting terugkeerden naar de kazernes. Maar in plaats van de Russische troepen terug te sturen naar Wit-Rusland “voor gezamenlijke oefeningen”, werd aangekondigd dat zij voorgoed zouden blijven. Het Russische wapengekletter ging door met nieuwe oorlogsspelletjes in het weekeinde waarbij hypersonische ballistische raketten werden getest.
Gevechten nemen toe in Oost-Oekraïne
In het weekend deden zich verontrustende nieuwe tekenen voor. Vrijdagochtend begon met artillerie-uitwisselingen langs de grens tussen het door Kiev gecontroleerde gebied en de betwiste Oost-Oekraïense republieken – Donetsk en Loehansk (DNR/LNR). Zoals lokale bewoners aangeven, was dit niet echt nieuw aangezien de oorlog al 8 jaar aan de gang is, waarbij meer dan 14.000 mensen om het leven zijn gekomen, maar dit was een dramatische toename. Waarnemers van de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa) melden dat ze op meer dan 30 plaatsen plaatsvonden. Later op de dag werd de jeep van het hoofd van de politie van Donetsk voor zijn kantoor opgeblazen, hoewel een plaatselijke inwoner opmerkte dat hij nog nooit zulke hoge officieren in zo’n goedkope auto had zien rijden.
Op maandag vond een duidelijk geënsceneerde televisiebijeenkomst van de Russische Veiligheidsraad plaats. De ene na de andere hooggeplaatste riep op tot de erkenning van de twee betwiste republieken Donetsk en Loehansk. Toen de procureur-generaal zijn boekje te buiten ging door te zeggen dat hij de oproep tot toetreding van de DNR/LNR tot de Russische Federatie steunt, werd hij gecorrigeerd door Poetin, die zei dat daarover niet wordt gesproken: het gaat enkel om de erkenning van de onafhankelijkheid van de twee republieken.
Later op de avond verscheen Poetin op de televisie om “de natie toe te spreken.” In een half uur durende excursie door de geschiedenis, die terugging tot de 9e eeuw, legde hij uit hoe Oekraïne een deel van Rusland was. In een belangrijk deel van zijn toespraak viel hij Lenin en de bolsjewieken aan, omdat zij volgens Poetin “het moderne Oekraïne hebben gecreëerd, op basis van zeer wrede methoden ten opzichte van Rusland zelf door afscheiding, door een deel van zijn historische grondgebied weg te scheuren.” Volgens Poetin was het Stalin die Oekraïne terug met de Sovjet-Unie “verenigde aan de vooravond van en na de ‘Grote Patriottische Oorlog’ [Wereldoorlog Twee].” Vervolgens steunde hij de stalinistische benadering van de nationale kwestie na de revolutie, toen Stalin probeerde de Russische Socialistische Federatie op te zetten met Oekraïne als ondergeschikt deel van Rusland, in tegenstelling tot Lenins vorming van de USSR met Oekraïne als gelijkwaardige partner.
Vervolgens beschreef hij de golf van corruptie die Oekraïne in zijn greep had, het gebrek aan democratie en, wat hij omschreef als de door het Westen geïnspireerde staatsgreep die in 2014 de macht had gegrepen. Hij beklaagde zich erover dat de machthebbers intimidatie, echte terreur organiseerden tegen degenen die zich tegen deze “ongrondwettelijke acties” verzetten. Politici, journalisten, sociale activisten worden bespot en publiekelijk vernederd. Oekraïense steden worden getroffen door een golf van pogroms en geweld, een reeks openlijke en onbestrafte moorden. Velen die deze toespraak volgen, vroegen zich ongetwijfeld af of Poetin het niet over Rusland zelf had…
Tot slot kondigde hij aan dat Rusland nu officieel de onafhankelijkheid en soevereiniteit van de republieken Donetsk en Loehansk zal erkennen. Russische troepen zijn als ‘vredeshandhavers’ naar de twee republieken gestuurd. Binnen enkele uren werd al gemeld dat Russische tanks zich in Donetsk bevinden.
Dit is een uiterst gevaarlijke zet. Een “hooggeplaatste VS-diplomaat” suggereerde gisteren dat “Russische troepen die naar de Donbas-regio trekken niet nieuw zouden zijn.” Maar dit is opmerkelijk naïef. Het is nu al duidelijk dat er een conflict zal ontstaan over waar de grenzen van de ‘onafhankelijke republieken’ liggen.
De republieken Donetsk en Loehansk omvatten niet het geheel van de voormalige regio’s met dezelfde naam. Aanzienlijke delen van de regio blijven onder de controle van Kiev: in het geval van Donetsk meer dan 40% van de 4 miljoen inwoners en tweederde van het grondgebied. Leonid Kalasjnikov, een hooggeplaatst lid van de Russische Doema en van de ‘communistische’ partij, heeft de troepen opgeroepen om de twee regio’s in hun geheel over te nemen. Indien de rol van de “vredeshandhavers” erin bestaat de Oekraïense troepen aan de huidige frontlinie te confronteren om deze regio’s in hun geheel over te nemen, bestaat er een zeer reëel gevaar dat de oorlog op dramatische wijze uit de hand loopt.
Is er nog hoop voor diplomatie?
Na de Veiligheidsconferentie van München van dit weekend kunnen de diplomatieke onderhandelingen worden voortgezet, maar het is nu vrijwel zeker te laat om nog enig verschil te maken. De eerste reactie van Macron en Scholz op de aankondiging van Poetin was het uiten van teleurstelling, maar de hoop dat de onderhandelingen kunnen worden voortgezet.
Tijdens de conferentie in München uitte Zelenski zijn ongenoegen over de westerse passiviteit. De VS hebben vanaf het begin geprobeerd om samen met de EU één front te vormen tegen Rusland. Zij hebben de Duitse weerstand tegen de dreiging van sancties tegen de Nord Stream 2 pijplijn moeten overwinnen. Tijdens de conferentie prees de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken de Duitse minister van Buitenlandse Zaken en lid van de groene partij Annalena Baerbock voor haar gecoördineerde en complementaire optreden. Bondskanselier Scholz stelde dat Duitsland “vliegtuigen nodig heeft die vliegen, schepen die de zee op kunnen, soldaten die optimaal zijn uitgerust voor hun gevaarlijke taken – dat zijn dingen die een land van onze omvang, dat binnen Europa een zeer bijzondere verantwoordelijkheid draagt, zich moet kunnen veroorloven. Dat zijn we ook verplicht aan onze bondgenoten in de NAVO.” Achter de bloeddorstige toespraken van mensen als Johnson, viel Zelenski’s oproep voor ‘preventieve sancties’ tegen Rusland echter in dovemansoren.
Vervolgens verschoof de aandacht naar de Franse president Emmanuel Macron. Tijdens de Conferentie van München kondigde hij aan dat hij “persoonlijke garanties” van president Poetin had gekregen. Het is natuurlijk niet de eerste keer dat een wereldleider van een conferentie in München terugkeert met een dergelijke verzekering, zoals de voormalige Britse premier Neville Chamberlain in 1938 deed na een ontmoeting met Hitler. De Britse minister van Defensie sprak over de “zweem van München”, waarmee hij impliceerde dat het resultaat een herhaling was van de “verzoening” van voor WO II. Macron zwaaide in ieder geval niet met een stuk papier. Niettemin was de volgende geplande fase een terugkeer naar het “Normandische formaat” – onderhandelingen tussen Frankrijk, Duitsland, Oekraïne en Rusland over de uitvoering van Minsk 2 en de status van DNR/LNR. Als er nu ook maar de geringste kans is op een diplomatieke overeenkomst, dan zal het in deze richting gaan.
Het zal verre van gemakkelijk zijn om tot een akkoord te komen. Rusland zal de feitelijke bezetting van de twee republieken gebruiken om grote druk uit te oefenen op Kiev, zelfs indien het niet verder het land binnendringt. Zelenski zal echter onder enorme druk komen te staan om niet toe te geven. Maar alleen al het bestaan van de republieken DNR/LNR zal verhinderen dat Oekraïne ooit lid wordt van de NAVO of de EU: staten die hun eigen grenzen niet kunnen garanderen worden niet aanvaard.
Het lijden in Oost-Oekraïne
De inwoners van de republieken DNR/LNR worden momenteel het zwaarst getroffen door de crisis. In het weekend kondigden de pro-Russische krijgsheren aan dat zij hun strijdkrachten zouden mobiliseren en dat vrouwen, kinderen en bejaarden naar Rusland zouden worden geëvacueerd. Tienduizenden zijn ’s nachts gevlucht, maar werden achtergelaten om in verouderde bussen te slapen bij temperaturen onder het vriespunt. Velen hebben het gevoel dat zij onnodig in paniek zijn gebracht – een moeder vertelde hoe zij was overgehaald om met haar kinderen te vertrekken, zonder zelfs tijd te hebben gehad om het haar man te vertellen.
Ondertussen zijn de Russische politici cynisch ongevoelig. Terwijl de Russische televisie verslag doet van de aankomst van busladingen vluchtelingenkinderen en oma’s in tranen uit Oost-Oekraïne, stellen parlementsleden voor dat ze worden ondergebracht in de flats van degenen die door Covid zijn omgekomen… Anderen stellen voor dat de ambtenaren hun 13e maandloon (een eindejaarsuitkering om de lage lonen te compenseren) inleveren om dit te betalen. Patiënten die herstellen van een ernstige ziekte worden het ziekenhuis uitgezet en studentenhotels worden overgenomen om vluchtelingen te huisvesten.
Uit vele berichten van binnen de republieken DNR/LNR blijkt dat er grote scepsis bestaat ten aanzien van de autoriteiten. Mensen die anoniem met de pers spreken, zeggen dat de aanvallen worden overdreven, klagen dat zij niet openlijk per telefoon kunnen spreken, wetende dat zij worden afgeluisterd. Zoals iemand opmerkte: “De welgestelden, de zakenlui, de bankiers en de bandieten – ze zijn allemaal gevlucht in 2014.” Anderen zeggen dat de oorlog wordt aangewakkerd door de politici.
Belangen van Oekraïense bevolking worden opgeofferd
Oekraïne zal waarschijnlijk nog maanden, zo niet jaren, last hebben van de gevolgen. Buitenlandse bedrijven zijn gevlucht en er is een uitstroom van kapitaal van 15 miljard dollar als gevolg van de verhoogde oorlogskoorts, een bedrag dat de net iets meer dan 2 miljard dollar aan financiële hulp die de VS en de EU de afgelopen week hebben toegezegd, in de schaduw stelt.
Dit kwam tot uiting in een toespraak van Zelenski tijdens de conferentie in München dit weekend. Hij sprak over Oekraïne als het “schild van Europa”, maar klaagde dat sinds 2014 zowel de NAVO als de EU geweigerd hebben Oekraïne als lid te aanvaarden. Hij waarschuwde dat het “Boedapest-formaat” [de overeenkomst uit 1994 waarbij Oekraïne kernwapens opgaf in ruil voor veiligheidsgaranties] het land had achtergelaten zonder wapens en zonder veiligheid. In dat geval, zei hij “zullen wij vrij zijn van onze verplichtingen.” Hij ging verder: “Als we elke dag te horen krijgen dat er morgen oorlog zal uitbreken, wat zal er dan in het land gebeuren behalve paniek? Wat zal er van onze economie terechtkomen? U zegt ons: voer hervormingen door, verbeter uw beheer, bestrijd de corruptie – en dan zullen wij u helpen. Maar aan onze grenzen zijn er 150.000 troepen. Misschien moet u daar eerst iets aan doen voordat u eist dat wij iets doen?”
Een nieuwe koude oorlog
De huidige situatie maakt deel uit van de zich ontwikkelende polarisatie en herschikking van de wereld tussen de imperialistische belangen van de VS en China. De NAVO heeft haar aanwezigheid in Oost-Europa opgevoerd en heeft nu bases in Polen, Roemenië en de drie Baltische staten, die allen aan de voormalige Sovjet-Unie grenzen. 12.000 NAVO-troepen ondersteunen het kwart miljoen lokale troepen in die landen. Sinds 2016 heeft het Amerikaanse ministerie van Defensie militaire hulp ter waarde van 1,65 miljard dollar naar Oekraïne gestuurd, terwijl het Verenigd Koninkrijk sinds 2020 1,7 miljard dollar heeft gestuurd. Andere NAVO-mogendheden zoals Canada, Frankrijk en Turkije, evenals de Baltische staten, hebben ook geholpen, zij het op veel kleinere schaal. Tijdens de huidige spanningen heeft de NAVO snel meer eenheden en materieel naar Oekraïne en zijn buurlanden gestuurd. Dit is een reëel gevolg van het harde beleid van de regering-Biden, die China als de “voornaamste concurrent” en Rusland als “de gevaarlijkste” noemt.
De pogingen van Biden om Duitsland en Frankrijk ertoe te bewegen één front te vormen, druisen in tegen hun belangen. Niet in de laatste plaats zal een totale oorlog leiden tot een economische crisis en een massale vluchtelingenstroom. Duitsland is voor zijn energievoorziening afhankelijk van Rusland, met name voor gas, en sancties tegen Rusland zullen leiden tot energietekorten en een verdere prijsstijging voor de consumenten in de EU. Dit is een van de redenen waarom de VS druk uitoefenen op de EU om haar energieleveranciers te diversifiëren, zodat zij niet zo afhankelijk is van Rusland. Duitsland is onder druk gezet om zijn steun voor Nord Stream 2 in te trekken, dat wacht op de definitieve certificering om in bedrijf te worden genomen.
In deze context hebben de VS onverwacht hun steun ingetrokken voor de Oost-mediterrane pijpleiding, die de rechtstreekse doorvoer van energie van Israël en het Midden-Oosten naar Europa mogelijk zou hebben gemaakt. Het lijkt erop dat dit is gedaan om Turkije te paaien, aangezien Erdogan openlijk zijn steun heeft betuigd aan Oekraïne in deze crisis, en een achterdeur biedt om wapens over te brengen naar Kiev. In Kiev is er al een fabriek gereed om Turkse drones te bouwen.
Het Witte Huis roept al wekenlang dat een oorlog op til is en voorspelde tal van ‘false flag’-operaties van de Russen als voorwendsel om binnen te vallen. De militaire strategie van het Kremlin omvat het voeren van een “hybride oorlog”: het gecombineerde gebruik van elektronische oorlogsvoering, middelen die je kunt ontkennen (huurlingen), politieke inmenging en provocaties. Het staat hierin niet alleen. De VS, Britten, Fransen en andere imperialistische machten passen dergelijke methoden al lang toe. Hun gebruik in de duistere onderwereld maakt het echter moeilijk te analyseren wie, wanneer en waar wat exact heeft gedaan. De gevaarlijke mix van westerse oorlogszucht en Russische cyberoorlog heeft een situatie geschapen die binnenkort niet meer te beheersen zal zijn.
Russisch imperialisme
Ook het beleid van het Kremlin is de afgelopen tien jaar verhard. Wanneer het nu klaagt over de uitbreiding van de NAVO in Oost-Europa, vergeet het dat het in de eerste tien jaar van Poetins ambtsperiode “samenwerkte” met de NAVO, die zelfs toestemming kreeg om een luchtmachtbasis in Rusland te gebruiken als tussenstation naar Afghanistan. Toen Poetin voor het eerst werd verkozen, sprak hij zelfs over de mogelijkheid dat Rusland lid zou worden van de NAVO! In 2019 was het echter een directe concurrent. Na zijn positie in Syrië en Centraal-Afrika te hebben versterkt, heeft Rusland zijn invloed in Wit-Rusland en Kazachstan vergroot. Het meest verontrustend voor het VS-imperialisme is dat de Chinees-Russische samenwerking toeneemt. Tijdens de winterspelen in Beijing ondertekenden Xi en Poetin een nieuwe overeenkomst waarbij Rusland de energieleveringen aan China zal opvoeren in ruil voor gezamenlijk verzet tegen nieuwe ‘kleurenrevoluties’.
Indicatief voor de sfeer waarin het Kremlin nu zijn besluiten neemt, zijn de foto’s van Poetins lange tafelgesprekken, eerst met Macron, en later met minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov en minister van Defensie Sergej Sjoigu aan het eind van een nog langere tafel! Sinds het begin van de pandemie is Poetin geïsoleerd van de samenleving en de adviezen die hij wel krijgt, zijn steeds onevenwichtiger. Lavrov legde tijdens zijn ontmoeting verantwoording af over de besprekingen met Macron en anderen. Zijn commentaar was dat er weliswaar geen vooruitgang was geboekt met betrekking tot de belangrijkste eisen van Rusland, waaronder het terugtrekken van de NAVO tot de grenzen van 1997, maar dat er interessante ontwikkelingen waren op andere gebieden. Lavrov zei dat er nog ruimte was voor diplomatie, maar als Poetin dat wilde, moest hij doorgaan met de erkenning van DNR/LNR.
Een formeel besluit om de twee republieken te erkennen is in de Doema aangenomen, op initiatief van de reactionaire communistische partij. Hoewel veel afgevaardigden van de regeringspartij voor de resolutie stemden, was het standpunt van het Kremlin om nota te nemen van het besluit met de suggestie dat de afgevaardigden van de Doema de publieke opinie weerspiegelden, maar dat het aan Poetin toekwam om te bepalen wanneer het voorstel echt ondertekend zou worden. Het ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde ook gekant te zijn tegen de onmiddellijke erkenning van de republieken.
Hoewel het regime autoritair is, moet het er toch rekening mee houden of de Russen een oorlog om Oekraïne zullen aanvaarden. 2022 is niet 2014, toen een massale patriottische golf de overname van de Krim begeleidde. De meeste Russen zijn niet te porren voor een oorlog tegen Oekraïne, maar worstelen met een lagere levensstandaard, escalerende inflatie en, tijdens de pandemie, meer dan een miljoen ‘extra doden’. Het wantrouwen in alles wat de regering zegt, groeit. Er zijn berichten over verzet tegen een volledige invasie, zelfs binnen de gelederen van het leger en de speciale diensten.
Poetin mag dan blij zijn dat hij de steun heeft van Beijing, maar als een langdurige oorlog de economische middelen opslokt, zou hij Xi wel eens moeten vragen om hem uit de brand te helpen.
Een socialistisch standpunt
Deze situatie toont aan wat we dertig jaar geleden al zeiden, toen de Sovjet-Unie instortte: noch de economieën, noch de nationale en democratische rechten van de mensen in de regio zouden worden beschermd met het herstel van het kapitalisme.
Socialisten moeten geen partij kiezen tussen de verschillende imperialistische machten. Het is niet onze taak te oordelen over beweringen van de Russen dat het Oekraïense leger met de artilleriebeschietingen is begonnen, of van Kiev (herhaald door het Witte Huis) dat de strijdkrachten van de betwiste republieken verantwoordelijk waren, en dat het om door Rusland geïnspireerde “valse vlag”-operaties ging om een invasie te rechtvaardigen. Het is ook mogelijk dat de aanvallen niet door het Kremlin werden gesteund, maar door de reactionaire leiders van de twee republieken werden georganiseerd om Rusland tot een interventie te dwingen.
Belangrijk is echter het recht van Oekraïne om een onafhankelijke staat te zijn. ISA spreekt zich onvoorwaardelijk uit voor dat recht. Alle imperialistische troepen, zowel die van Rusland als die van de NAVO, moeten onmiddellijk worden teruggetrokken uit Oekraïne en Oost-Europa. Om de spanningen te verminderen, moeten de Russische troepen die momenteel langs de grens staan, naar hun kazernes terugkeren.
Sinds de ineenstorting van de Sovjet-Unie, toen Oekraïne onafhankelijk werd, hebben de heersende elite en de oligarchen die hen steunen het land verwikkeld in het conflict tussen de economische machten van de wereld. De natuurlijke grondstoffen van het land, de banken en de grote ondernemingen moeten uit de handen van de oligarchen en multinationals worden genomen en in handen van de overheid komen, onder democratische controle van de werknemers.
Tegelijkertijd moet Oekraïne de rechten van zijn eigen minderheden en regio’s eerbiedigen. Er moet aan herinnerd worden dat de regering na Maidan pogingen ondernam om de rechten inzake de Russische taal in te perken. Bovendien was er angst onder een deel van de bevolking voor toenemende invloed van extreemrechts. Het Russische regime speelde daarop in. De taalrechten moeten worden gerespecteerd. Als een minderheid of regio autonomie wil, of zich zelfs wil afscheiden, moet zij het recht hebben dat te doen. Maar elk besluit moet worden genomen zonder militaire aanwezigheid, en in democratische stemmingen, gecontroleerd door de plaatselijke bevolking.
We kunnen geen vertrouwen hebben in de imperialistische mogendheden. Het Westen heeft keer op keer – in Irak, Syrië, Servië, Libië en elders – laten zien dat het niet garant staat voor democratie of soevereiniteit. Het verdedigt de belangen van de kapitalistische klasse die het vertegenwoordigt. Ook Rusland is zeker geen ‘verdediger van het Slavische volk’ dat het beweert te zijn, het eigen optreden tegen de Russische bevolking zelf bewijst dat. De Russische staat handelt om de belangen van de Russische oligarchie te steunen, net zoals het Westen dat doet. De Russische ‘vredestroepen’ zijn niet in Oekraïne om “de vrede te bewaren” maar om de economische en politieke belangen van de Russische heersende elite te verdedigen.
Socialisten moeten hun stem verheffen en oproepen tot een massale anti-oorlogs- en anti-imperialistische beweging. Dit is misschien niet de gemakkelijkste taak, aangezien velen die tegen imperialistische aanvallen op landen als Irak waren nu verdeeld zijn. Sommigen steunen Rusland en China in hun verzet tegen het VS-imperialisme, anderen verzetten zich tegen de Russische agressie en geven hun volledige steun aan Oekraïne en zijn imperialistische geldschieters.
Als socialisten kunnen wij echter niet de ene of de andere imperialistische mogendheid steunen in hun gekibbel over het lot van Oekraïne. Het lot van Oekraïne als een onafhankelijk land zonder inmenging van buitenaf kan niet worden toevertrouwd aan de heersende elite van het westerse of Russische kapitaal. Alleen een verenigde strijd van de arbeidersklasse tegen alle oorlogszuchtigen kan een situatie creëren waarin Oekraïne werkelijk onafhankelijk is.
De Oekraïense arbeidersklasse moet hierbij een belangrijke rol spelen. Als zij zich zou organiseren om huizen en jobs te verdedigen tegen militaire aanvallen, als zij ervoor zou zorgen dat de strijd niet wordt afgeleid langs nationalistische of pro-kapitalistische lijnen door een verenigde strijd te voeren van alle arbeiders in Oekraïne, ongeacht nationaliteit of taal, zou zij een krachtige oproep tot solidariteit kunnen doen aan arbeiders in Rusland, Europa en de VS. Op die manier verenigd kunnen de arbeidersklasse en de jongeren een einde maken aan de nachtmerrie van de oorlog, het recht op zelfbeschikking garanderen en de weg openen naar een nieuwe, democratische en socialistische maatschappij.