105 jaar geleden op 7 november 1917, greep de Sovjet van de toenmalige Russische hoofdstad: Petrograd, de macht. Dit werd in de Sovjet-Unie de ”Oktober Revolutie” genoemd. Omdat Rusland toen der tijd nog de Juliaanse kalender gebruikte, viel het datum 7 november op 25 oktober. De Sovjet (Raad) van Petrograd werd in maart 1917 opgericht en onderwierp zich in eerste instantie aan de Provisorische Regering, die na de val van tsaar Nicolaas de Tweede was opgericht. Echter de burgerlijke regering was niet in staat om de problemen van werkenden op te lossen. Daarnaast was de regering samengesteld uit kapitalistische politici die de oorlog tegen Duitsland wouden voortzetten.
Het was de Russische Sociaal Democratische Arbeiders Partij die een sleutelrol speelde, zowel in de Provisorische Regering als in de Sovjet (Raad) van Petrograd. Er waren in 1917 twee partijen die zich RSDAP noemde. De grote RSDAP van de mensjewieken en de kleinere RSDAP van de bolsjewieken. Deze twee partijen vertegenwoordigde de sociaaldemocratie, die toen der tijd nog socialistisch dacht en verdeeld was in een evolutionaire vleugel (mensjewieken) en een revolutionaire vleugel (bolsjewieken). De mensjewieken poogde voor een kapitalistische republiek, voorzetting van de eerste wereld oorlog en collaboratie met de kapitalisten. De bolsjewieken steunde de Provisorische Regering aanvankelijk ook, pas toen Vladimir Lenin in april 1917 terug keerde naar Rusland veranderde dat.
Lenin was fel tegen de Provisorische Regering en de eerste wereld oorlog. Hij vond dat de sociaaldemocratie zich niet moest onderwerpen aan de kapitalistische staat zoals de mensjewieken dat deden. Na veel debatten binnen de RSDAP (bolsjewieken) won Lenin en ging de partij over tot het plannen van een socialistische revolutie. De situatie verslechterde voor Rusland, de Duitsers begonnen aan een opmars en de Provisorische Regering onder leiding van Alexander Kerensky kon de situatie niet de baas zijn. Kerensky stelde generaal Lavr Kornilov aan om het Russische leger te leiden, deze rechtse generaal keerde zich in augustus tegen Kerensky en dreigde de Provisorische Regering omver te werpen.
In wanhoop vroeg Kerensky de Petrograd Sovjet om hulp. De arbeidersraad van de hoofdstad had gewapende eenheden genaamd de Rode Wachters. Deze stonden onder de leiding van Sovjet voorzitter Leon Trotsky. Hij accepteerde de vraag om hulp en mobiliseerde de werkende klasse van Petrograd tegen de soldaten van Kornilov. De poging tot staatsgreep mislukte en de Provisorische Regering had zich als zwak bewezen. Alexander Kerensky vreesde de macht van de RSDAP (bolsjewieken) nadat die een meerderheid in de sovjet van de hoofdstad had gewonnen. Hij gaf het bevel om alle revolutionaire kranten te verbieden op 6 november, het was echter te laat.
Want de Petrograd Sovjet had besloten om de Provisorische Regering af te zetten. Het Revolutionaire Militaire Comité van Petrograd begon met het plannen van de revolutie en op 7 november vielen Rode Wachters het Winter Paleis binnen waar de regering van Kerensky zat. Hoewel de latere Sovjet propaganda de aanval afschilderde als een felle strijd, viel de regering zonder slag of stoot. Alexander Kerensky vluchtte naar het westen en de tegenstanders van de sovjets vormde de Witte Legers, om de revoluties met geweld omver te werpen. Tot juni 1923 zou Rusland in een felle burgeroorlog zitten, die uiteindelijk door de Russische Socialistische Federatieve Sovjet Republiek gewonnen zou worden.
105 jaar later kunnen we veel leren van de situatie in november 1917. Het huidige Rusland heeft een nieuwe Oktober Revolutie nodig, dat is precies waar Vladimir Poetin voor vreest. Dat de Russische arbeidersklasse nog een keer in opstand komt zoals toen. Wat helaas nog mist is een revolutionaire partij met een programma dat bereid is om het kapitalisme opzij te zetten.
