Achter de huidige opgang in de Japanse anime-industrie gaat een toenemende mate van uitbuiting schuil. Meerdere animatoren van de serie Jujutsu Kaisen kwamen met publieke verklaringen over hun werkomstandigheden bij Mappa, de studio achter Jujutsu Kaisen. Ze hebben een breekpunt bereikt bij het werken aan de populairste anime van 2021. Hoe kunnen we de strijd van deze werknemers op internationaal niveau steunen?
Door Simon-Pierre L (Alternative Socialiste, ISA in Québec)
Personeel MAPPA-studio bereikt breekpunt
In november 2023 klaagden werknemers van de MAPPA-studio hun werkomstandigheden aan op Twitter/X. Deze studio produceert een aantal van de populairste anime’s van het ogenblik zoals Jujutsu Kaisen, Attack on Titan en Vinland Saga. Dit najaar werd aflevering 17 van het tweede seizoen van Jujutsu Kaisen uitgebracht, hoewel deze nog maar voor 30% af was. De werknemers vroegen om uitstel, maar dat werd geweigerd. Voor aflevering 18 is er wel uitstel gekomen. Als het werk niet af is, zullen de bazen het immers niet afmaken.
Deze toenemende druk laat een wijdverspreide “crunch”-cultuur zien waarin artiesten worden geconfronteerd met immense druk in de maanden voorafgaand aan de lancering van een product. In 2021 zei een onafhankelijke animator van MAPPA dat werken voor MAPPA leek op “werken in een fabriek”. Volgens hem is 80% van de animatoren in het bedrijf zo uitgeput dat ze een burn-out krijgen. Andere bronnen bevestigen dat dit percentage 60% is in de rest van de industrie.
De werkdruk is immens voor jonge animeartiesten die een gemiddeld jaarloon verdienen van 1,55 miljoen Yen (14.000 dollar per jaar). Dat is een miljoen Yen minder dan andere jonge werknemers. Het is niet verwonderlijk dat bijna 90% van de artiesten binnen de drie jaar van job verandert.
De planeet wil anime, de eigenaars willen winst
Anime is populairder dan ooit. In 2023 keek bijna een derde van de wereldbevolking, oftewel 2,88 miljard mensen, naar anime. Op Netflix keken in 2020 100 miljoen mensen naar minstens één anime. Dit cijfer is 50% hoger dan het jaar daarvoor.
De populariteit van anime op Netflix laat een groeiende interesse zien die vooral van buiten Japan komt. De overzeese inkomsten van de Japanse industrie staan op het hoogste punt staan sinds 2012. De industrie kende een duizelingwekkende groei van 13% in 2022.
Bovendien wordt voorspeld dat de sector tot 2030 een samengestelde jaarlijkse groei van 9,5% zal doormaken. Ter vergelijking: de algemene wereldwijde economische groeivooruitzichten voor alle sectoren samen zijn 2,2%. Hoe kan het dat een industrie die meer geld verdient dan ooit zulke beroerde arbeidsomstandigheden heeft?
De slechtste contracten voor artiesten zijn de beste voor MAPPA
De huidige economische vorm, dus kapitalistisch, dicteert één enkel doel voor bedrijven: het maximaliseren van de winst van de eigenaar. Vanaf de oprichting in 2011 tot 2016 nam MAPPA één of twee projecten per keer aan voor productie. In 2016 verdubbelde dit aantal en het verdrievoudigde het zelfs na de komst van een nieuwe voorzitter. MAPPA haalde de nieuwe projecten niet binnen omdat het een ‘beter’ bedrijf is. Het deed dit omdat het ermee instemde om de projecten tegen lagere kosten uit te voeren. Bedrijven zoals Netflix bieden bijvoorbeeld productiecontracten aan. Sommige hebben zulke lage budgetvoorstellen dat de meeste bedrijven weigeren ze aan te nemen, maar Mappa niet. Het productiebedrijf heeft de reputatie de slechtste contracten aan te nemen.
Meestal vereist de productie van anime de deelname van een productieteam dat bestaat uit verschillende bedrijven. Deze bedrijven delen het werk, de financiering en de expertise van een project, maar ook de winst. MAPPA maakt deel uit van verschillende van deze teams maar probeert een nieuwe aanpak, het gaat solo. Mappa heeft het hele Chainsaw Man project zelf op zich genomen. Het bedrijf kan nu zijn winstaandeel maximaliseren, maar heeft ook meer werk te doen.
Jujutsu Kaisen is de anime die in 2022 de meeste winst maakte in de sector. De studio besloot een film te produceren na het eerste seizoen, Jujutsu Kaisen 0. De productie duurde slechts vier maanden. De productie van een normale aflevering van 24 minuten duurt tussen de vier en zeven weken. Een film van 105 minuten maken in slechts vier maanden is een monument van menselijke inspanningen. En de winst? Die is fenomenaal.
Het is in deze context dat de vraag om uitstel in november moet gezien worden. Het uitstel aanvaarden, betekent het aanpassen van uitzendschema’s, het openbreken van contracten en het wijzigen van de distributie van speelgoed. Ongeacht de omvang van de winsten is het idee dat er een beetje aan die winsten geraakt wordt onmogelijk voor de bazen.
Potentieel van strijd
Japan heeft een arbeidersklasse die ongelooflijke historische overwinningen heeft behaald. In 1968 staakten meer dan 150 universiteiten en sommige studenten richtten zelfs barricades op. In de jaren 1970 waren er gemiddeld meer dan 6.000 stakingen per jaar en meer dan 55% van de bevolking was aangesloten bij een vakbond. Een van de grootste overwinningen van de Japanse arbeidersbeweging was het opleggen van gelijktijdige onderhandelingen door alle vakbonden in dezelfde sector, elk voorjaar. Een praktijk met de naam Shunto. De verworvenheden van deze voorjaarsonderhandelingen gelden dan voor alle werknemers in de sector, zelfs voor het personeel dat geen lid is van een vakbond.
Nu moet dit niveau van strijd opnieuw worden opgebouwd. De productiemedewerkers van de vorige eeuw zijn vervangen door een groter aandeel tijdelijke, onzekere, deeltijdse werknemers. De zogenaamde socialistische of communistische partijen hebben hun revolutionaire houding opzij gezet met de neoliberale golf van de jaren ’80 en ’90. Op dit moment is slechts 16,5% van de werknemers in Japan aangesloten bij een vakbond, het laagste percentage sinds deze statistiek in 1947 werd gemeten. Van 6.000 jaarlijkse stakingen is er een terugval naar 68. Motoaki Nakaoka, algemeen secretaris van Zenrokyo, een Japanse vakcentrale, zei in een interview: “Het huidige tijdperk is er een waarin vakbondsleiders niet weten wat het betekent om te winnen door te staken.”
De tegenstellingen worden groter. Aan de ene kant kunnen Japanse kapitalisten hun meest inhalige ambities realiseren en zelfs nieuwe records vestigen op het gebied van belastingontwijking. De gevolgen hiervan manifesteren zich jaar na jaar in hevige uitbuiting en een dalende levenskwaliteit voor onze sociale klasse. Veel animatiemedewerkers kunnen van carrière veranderen, maar niet allemaal. Wat zijn de vooruitzichten voor degenen die willen blijven en vechten?
De onrechtvaardigheid bij MAPPA leidt tot een nieuwe opgang van syndicale strijd
Op dit moment is de organisatiegraad onder werknemers erg laag. Sommige mensen vestigen hun hoop op organisaties zoals JAniCA (Japanese Animation Creator’s Association). Deze organisatie wordt vooral gefinancierd door de Japanse overheid via betalingen aan bedrijven om animatietrainingen te geven. Aangezien werknemers geen onafhankelijke controle hebben over deze organisatie, kunnen haar tegenstrijdigheden een belemmering vormen voor toekomstige strijd. Voorlopig kan JAniCA een rol spelen als denktank. Het produceert statistieken over de industrie en verspreidt deze.
De echte macht van animatoren is dat de winst afhangt van hun werk. Als individuen lopen ze het risico ontslagen te worden als ze zich verzetten. Samen verandert hun collectief gewicht de kansen; iedereen ontslaan betekent al die winsten verliezen. Daarom kunnen werknemers door zich te organiseren hun kansen om vooruitgang af te dwingen maximaliseren. Hoe groter en representatiever de organisatie, hoe krachtiger de impact.
Om deze organisatie te ondersteunen, roepen we de Japanse vakbonden op om nieuwe middelen in te zetten om animatiewerknemers te verenigen! Internationale vakbonden, zoals SAG-AFTRA in de VS en vakbonden in andere landen, kunnen onder meer online middelen in het Japans beschikbaar stellen voor animatiewerknemers!
We roepen Japanssprekenden op om contact met ons op te nemen, zodat we de vertaling van dit artikel kunnen verzekeren en aanwezig kunnen zijn op Japanse sociale media! We roepen studenten in de animatiesector op om solidair te zijn met hun collega’s in Japan om strategieën en internationale solidariteitsstrijd te bespreken!
この記事を確実に翻訳し、日本のソーシャル メディアに掲載できるよう、日本語話者の方はぜひご連絡ください。私たちはアニメーション分野の学生たちに、日本の同僚たちと連帯し、戦略や国際連帯闘争について話し合うよう呼びかけます。
