Ziekenhuispersoneel in actie
Afgelopen woensdag was er voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis een landelijke staking van de ziekenhuizen. 6 november was de leiding van de onderwijsvakbonden gedwongen de staking toch door te laten gaan, na woedende reacties van de leraren op het afblazen van de staking. En iets langer geleden, op 27 september, staakte een historisch aantal van 35.000 scholieren voor het klimaat. Een nieuwe internationale actiedag voor het klimaat komt er aan, op vrijdag 29 november. De tijd van “sociale rust” in Nederland is voorbij; werkenden en jongeren begrijpen dat ze in actie moeten komen, willen ze voor hun belangen en die van de planeet opkomen.
Ziekenhuisstaking
De staking van het ziekenhuispersoneel was niet alleen de eerste landelijke staking, maar ook de grootste zorgstaking in Nederland ooit: zeker 150.000 medewerkers deden mee, dat betekent driekwart van alle medewerkers. Er werden zondagsdiensten gedraaid, er was een landelijke manifestatie in Utrecht waar ruim 2000 mensen aanwezig waren, daarnaast waren er nog vele lokale acties.
Er is een groot personeelstekort in de ziekenhuizen en daardoor een torenhoge werkdruk. De vakbonden eisen een loonsverhoging van 5% en daarnaast betere afspraken over rusttijden. De werkgevers bieden effectief maar 2,8% per jaar. Een loonsverhoging van 5% is broodnodig om nieuw personeel aan te kunnen trekken. Ziekenhuismedewerkers vertellen dat ze vaak geen pauze kunnen nemen, vaak moeten overwerken, slechte roosters hebben en dat er geen tijd is om te praten met ernstig zieke patiënten.
Lerarenstaking
Werkdruk is ook een belangrijke reden voor de leraren om te staken. Leraren zijn de beroepsgroep met het hoogste percentage burn-outs. Het komt voor, dat leraren voor een klas van meer dan 50 kinderen staan. Da kwaliteit van het onderwijs lijdt er natuurlijk ook onder. Zo moet een school regelmatig de kinderen twee dagen per week naar huis sturen, simpelweg omdat er geen leraar beschikbaar is. Vaak worden niet-gediplomeerde onderwijsassistenten of pabo-studenten voor de klas gezet. Als er niets gebeurt, zal het lerarentekort in 2025 oplopen tot 6200. Eén van de redenen dat de werkdruk zo is opgelopen, is dat door een eerdere maatregel kinderen die voorheen naar het speciaal onderwijs gingen, nu naar het reguliere onderwijs gestuurd worden. Op zich geen slechte maatregel, mits er voldoende middelen beschikbaar zijn om alle kinderen voldoende aandacht te geven, maar dat is niet gebeurd. Integendeel, de klassen zijn alleen maar groter geworden.
Door eerdere stakingen was er extra geld afgedwongen, maar dit is niet voldoende, het probleem is blijven bestaan. Toen de regering een eenmalig bedrag van 460 miljoen toezegde, was dat voor de vakbondsleiding een reden om de staking meteen af te blazen. Maar de reacties van de leraren waren zo woedend, omdat ze begrepen dat dit geld bij lange na niet het probleem op zou lossen, dat de leiding van de vakbonden gedwongen was een draai te maken en de staking toch door te laten gaan. De voorzitster van de Aob (grootste onderwijsvakbond) moest aftreden.
Klimaatstaking, boeren en bouwers
Voor een zeer grote groep jongeren is duidelijk geworden dat actie voor het klimaat zeer urgent is. Vandaar de historisch hoge opkomst op 27 september, natuurlijk ook door de impact van de internationale actieweek waar 7 miljoen mensen aan mee deden. Maar de kwestie van klimaat verdeelt wel de bevolking. Veel gewone werkenden, en natuurlijk de boeren en bouwers, vrezen dat zij de prijs zullen moeten betalen voor klimaatmaatregelen. Door de stikstofcrisis dreigen veel bouwvakkers hun baan kwijt te raken. Boeren zitten klem tussen de banken, overheidsregels en de grote agroconcerns, waardoor ze gedwongen worden steeds grootschaliger te produceren.
Wij staan voor een klimaatbeleid dat de echte vervuilers aanpakt, het grootkapitaal, en dan met name de energiemultinationals en agroconcerns. Het stikstofprobleem is urgent, maar het mag niet leiden tot het ontslaan van maar één enkele bouwvakker. Bouwbedrijven die winst maken maar toch werknemers ontslaan vanwege de stikstofcrisis, zouden genationaliseerd moeten worden. Kleine bedrijven die kunnen aantonen dat ze echt in de problemen komen door de stikstofcrisis, zouden steun moeten ontvangen vanuit de overheid. Nationalisatie van de agroconcerns en van de banken zou de boeren in staat stellen een eerlijke prijs voor hun product te krijgen, en goedkoop krediet te krijgen zodat zij kleinschalig, duurzaam en diervriendelijk kunnen produceren.
De acties van boeren en bouwers kregen veel meer aandacht in de pers dan de acties van jongeren, hoewel die veel massaler waren. Natuurlijk ook vanwege de spectaculaire actievormen. Het leger werd zelfs op straat gebracht om de acties van de boeren onder controle te houden!
Indirect toont dit ook de noodzaak aan, de werkenden te betrekken bij de klimaatstrijd. Zij hebben de economische macht die de scholieren niet hebben. Maar dan heeft de beweging voor het klimaat wel een duidelijk programma nodig, dat duidelijk maakt dat het niet de gewone werkenden zijn die moeten betalen, maar dat we de multinationals en hun systeem moeten aanpakken.
