“De oceaan is heter dan ooit, wat is er aan de hand?” Zo start een artikel dat in mei van dit jaar werd gepubliceerd door Nature, een toonaangevend wetenschappelijk tijdschrift. In 2023 is de oppervlaktetemperatuur van de oceaan gestegen tot het hoogste niveau sinds het begin van de metingen, wat wereldwijd heeft geleid tot hittegolven op zee en de voorspellingen van veel klimaatmodellen heeft overtroffen. In Ierland lag de temperatuur van het oceaanoppervlak 4 tot 6°C boven het gemiddelde voor juni, met nog hogere temperaturen in het vooruitzicht voor later deze zomer.
Door Oisin Hill (Socialist Party, ISA in Ierland)
Verwoestende impact
In de afgelopen decennia hebben de oceanen 90% van de warmte van broeikasgassen geabsorbeerd. De significante verschuiving in de temperatuur van de oceanen wereldwijd, nog verergerd door El Niño, heeft rampzalige gevolgen voor mensen en ecosystemen. De opwarming van de oceanen versnelt de stijging van de zeespiegel – water zet uit bij hogere temperaturen, en warmere pooloceanen versnellen de snelheid van het smelten van zee-ijs, waardoor er nog meer water in de wereldzeeën komt en de huizen en levens van miljoenen mensen over de hele planeet worden bedreigd.
Extreme weersomstandigheden komen steeds vaker voor en worden steeds intenser door de opwarming van de oceanen en de klimaatverandering. Dit jaar waren er recordhittegolven in het zuidwesten van de Verenigde Staten en Zuid-Europa. Mensen in Italië worden getroffen, zo is er een wegwerker in Milaan overleden aan een zonnesteek en waren nog veel meer arbeiders in staat om te werken of hebben ze onderliggende gezondheidsproblemen die verergerd zijn door de hitte. Hittegolven zoals deze, samen met andere extreme weersomstandigheden, dreigen wereldwijd steeds meer mensen te doden en te verdrijven en zullen dat blijven doen zolang we in een systeem leven dat winst belangrijker vindt dan mensenlevens en de gezondheid van de planeet.
Desondanks blijven ’s werelds grootste bedrijven in fossiele brandstoffen doorgaan met 195 “koolstofbom” olie- en gasprojecten die elk voor minstens een miljard ton CO2-uitstoot zouden zorgen tijdens hun levensduur. Onze planeet is niet stervende, ze wordt gedood.
Keerpunt in de zee
Wetenschappers hebben gewaarschuwd dat stijgende oceaantemperaturen de biodiversiteit van de oceanen verwoesten, massale sterfte van veel mariene soorten veroorzaken en habitats verder vernietigen die al zijn onder druk stonden door tientallen jaren van door winstbejag gedreven overexploitatie en vervuiling. Net als op het land, waar bosbranden levensbelangrijke regenwouden verwoesten, kunnen hittegolven in de oceaan enorme stukken zeegrasvelden en ecosystemen in de zeeën rond Groot-Brittannië en Ierland vernietigen, ecosystemen die enorme hoeveelheden koolstof opnemen en habitats bieden aan duizenden soorten. Als het omslagpunt wordt bereikt, kunnen deze ecosystemen koolstof uitstoten in plaats van absorberen, waardoor een rampzalige terugkoppelingslus ontstaat.
De gevolgen voor de visserij zijn ook rampzalig. Ongeveer 16.000 mensen in de Ierse Republiek en ongeveer 5.000 in Noord-Ierland zijn voor hun werk afhankelijk van de visserij, velen in afgelegen of verarmde kustgemeenschappen waar andere opties beperkt zijn. Wereldwijd zijn naar schatting drie miljard mensen voor hun voedsel afhankelijk van de oceaan, de meesten van hen in landen in het Zuiden van de wereld, die afhankelijk zijn van kleinschalige visserij die wordt bedreigd door klimaatverandering en overbevissing. Het verlies aan mariene biodiversiteit vormt dus een enorme bedreiging voor de voedselzekerheid en werkzekerheid. Zoals altijd dragen de armsten in de samenleving het grootste deel van de gevolgen van deze vernietiging. De opwarming van de oceaan toont hoe het kapitalisme de ingewikkelde verbindingen tussen levende organismen verbreekt. Deze verbindingen produceren de lucht die we inademen en het voedsel dat we eten en die het klimaat op aarde stabiel houden.
Als we willen vechten voor het behoud van de levende zee en alles wat ze ons biedt en de ergste gevolgen van klimaatverandering en ecologische verwoesting willen verzachten, moeten we vechten voor een andere samenleving. Dat betekent een democratische socialistische samenleving, waarin de productie duurzaam wordt georganiseerd, in tegenstelling tot het door en door destructieve streven waarop het kapitalisme is gebouwd.
Democratische planning en collectieve publiek eigendom van de grondstoffen van onze planeet kunnen voorzien in d behoeften van alle mensen en voor de gezondheid van de planeet, in plaats van de zakken te vullen van fossiele brandstofmagnaten en het grootkapitaal.
