In de Federale Democratische Republiek Nepal zijn opstanden losgebroken. Het parlement is in vlammen opgegaan, net als veel overheidsgebouwen. De sociaaldemocratische regering heeft hun stalinistische premier verloren en is zwakker dan ooit. Op papier is de regering van Nepal centrumlinks, in werkelijkheid dienen ze het belang van de rijken en de kapitalistenklasse. Premier Khadga Prasad Sharma Oli moet opnieuw het veld ruimen. Deze gematigde stalinist heeft al vaker kapitalistische regeringen geleid, sommigen met de sociaaldemocraten van de Nepalese Congres Partij (NCP) anderen met de maoïsten van de Communistische Partij van Nepal – Maoïstisch Centrum (CPN-MC).
Artikel door Jorein Versteege
Mislukking van de stalinistische twee fasen theorie
Als revolutionair socialisten het hebben over de twee fasen theorie, bedoelen we een stalinistische opvatting dat ’’communisten’’ eerst de progressieve bourgeoisie dienen te steunen en pas later de strijd voor het socialisme moeten voeren. Deze twee fasen theorie werd populair bij de stalinisten na de dood van Lenin in 1924. Stalin vond dat de communistische partijen de strijd voor socialisme diende uit te stellen. Dit resulteerde in zogenaamde volksfronten in Spanje en Frankrijk. Daar kwamen regeringen aan de macht bestaande uit stalinisten en sociaaldemocraten. Maar dat waren geen revolutionaire regeringen. De volksfronten kregen te maken met felle vijandigheid vanuit de kapitalistenklasse. In Spanje steunde die de extreemrechtse militairen van de Franco en in Frankrijk hield de coalitie tussen sociaaldemocraten en stalinisten maar twee jaar stand.
Na 1945 zorgde de stalinistische twee fasen theorie ervoor dat in veel koloniale landen, de communistische partijen zich niet revolutionair gingen opstellen. Ze zochten samenwerking met nationalistische krachten. Een voorbeeld is de Communistische Partij van Indonesië (PKI). Een massapartij met drie miljoen leden, maar met een partijbestuur dat volledige aansluiting zocht bij het nationalisme van Sukarno en zijn Republiek Indonesië. In plaats van voor een socialistisch Indonesië te strijden, droegen PKI leden het portret van Sukarno en de Indonesische twee kleur rond. Uiteindelijk werd de PKI verraden en door het anticommunistische leger van Indonesië uitgemoord. Met steun van westerse geheime diensten pleegde generaal Suharto een massamoord en werd niet alleen de PKI vernietigd, maar ook 500.000 Indonesiërs geëxecuteerd!
Soms werden de stalinisten tot revolutie gedwongen. Fidel Castro bijvoorbeeld wou helemaal geen “socialistisch” Cuba, laat staan een planeconomie in 1959. Door de vijandigheid van de Amerikanen kwam hij in revolutionaire wateren terecht. Pas in 1961 verklaarde Castro dat de Cubaanse Revolutie, socialistisch van aard was. Ook nationalistische stalinisten zoals Ho Chi Minh werden onder druk van hun oorlogen tegen het kolonialisme en imperialisme, richting een revolutionaire omverwerping van het kapitalisme gedwongen. Elders zouden communistische partijen nog vooral toenadering zoeken tot de progressieve elementen van het kapitalisme.
Na 1989 implodeerde het wereldwijde stalinisme. De regimes die nog beweerde ‘’marxistisch-leninistisch’’ te zijn vielen terug op de twee fasen theorie en verklaarde dat het kapitalisme noodzakelijk was. Onder dit mom hebben de stalinistische regimes in Azië hun economieën opgesteld voor kapitalisten. Na de val van de Sovjet-Unie zijn communistische partijen deel geweest van verschillende regeringen. Vaak als junior partners zonder enige revolutionaire bedoelingen. In Oost Europa gingen de stalinisten veel verder en stapte volledig af van het communisme. Partijen die door Joseph Stalin in 1945 aan de macht waren gezet, verklaarde zich ’’sociaaldemocratisch’’ en werden neoliberaal, zoals de Hongaarse en Bulgaarse ’’socialistische’’ partijen.
De ”communistische” partijen van Nepal
Nepal heeft niet één communistische partij, maar een rijtje aan communistische partijen die zich allemaal Communistische Partij van Nepal (CPN) noemen. De grootste twee zijn de CPN-UML en de CPN-MC. UML staat voor: ’’Verenigd Marxistisch Leninistisch’’ (de stalinisten) en MC staat voor: Maoïstisch Centrum (de maoïsten). Aanvankelijk wonnen de maoïsten veel steun onder arme boeren en werkenden op het platteland. In 2008 werd Maoïstisch Centrum de grootste politieke partij van het land. Maar ook de maoïsten steunde op de twee fasen theorie. MC leider Pushpa Kamal Dahal leidde drie kapitalistische regeringen tussen 2008 en 2017, in coalitie met UML. Nooit brak de CPN-Maoïstisch Centrum met de markt economie en de kapitalistische staat.
Dit resulteerde in verkiezingsnederlaag op verkiezingsnederlaag. Werkenden voelden zich verraden door Pushpa Kamal Dahal. Zijn maoïsten gingen van 29.28% van de stemmers in 2008, naar 11.13% in 2022. ’’Verenigd Marxistisch Leninistisch’’ (UML) rond K.P. Sharma Oli wist hiervan te profiteren. Maar ook UML toonde totaal geen revolutionaire wil om het kapitalisme omver te werpen en een socialistisch Nepal op te bouwen. Dit reformistische gedrag komt direct van hun grootste voorbeeld: de Chinese “Communistische” Partij. Het was UML die sinds 2022 een regering vormde met de sociaaldemocraten van de Nepalese Congres Partij (NCP) en enkele kleine gematigde socialistische partijen.
De huidige opstand tegen de kapitalistische regeringspartijen UML en NC komt vooral van jongeren. Die zijn de ongelijkheid, corruptie en ondemocratische politiek van de stalinisten en sociaaldemocraten zat. Vooral een verbod op social media zorgde voor een golf van woede onder generatie Z, die geboren zijn tussen 1997 en 2012. Met autoritaire maatregelen probeerde premier K.P. Sharma Oli hun kritiek de kop in te drukken. Op 3 september stond de CPN-UML leider nog trots naast zijn icoon Xi Jinping en diens bondgenoten; Vladimir Putin en Kim Jong Un. Op 8 september barstte de volksopstand los en werd het parlementsgebouw en verschillende andere overheidsgebouwen in brand gestoken door de woedende massa’s.
De Nepalese Revolutie?
Als we kijken naar de samenstelling van de opstandelingen in Nepal, zien we dat het vooral jongeren zijn. De generatie Z is in opstand gekomen tegen de regering van K.P. Sharma Oli. Het Nepalese militair heeft de nationale luchthaven gesloten en er is op dit moment spraken van een vacuüm. CPN-UML leider Oli is afgetreden, de Federale Democratische Republiek Nepal heeft geen leider en geen parlement meer, want het gebouw is afgebrand. Is er spraken van een revolutie? Ja en nee, de opstandelingen worden niet geleid door een revolutionaire organisatie, het is een spontane volksopstand van jongeren. Sociaaldemocraten, stalinisten, maoïsten, gematigde socialisten, ze hebben allemaal gefaald! Want de kapitalistische politiek in Nepal wordt deze ’’linkse’’ partijen geleid. Officieel noemen alle regeringspartijen zich ’’socialistisch’’. Wat ze volgens onze mening niet zijn, door hun steun aan de kapitalistische machtsstructuren (markt economie, privé bezit van productie middelen, kapitalistische overheid).
Revolutionair socialisten roepen op tot het oprichten van arbeidersraden. Die moeten de macht van de kapitalistische staat overnemen en uiteindelijk een einde maken aan de corrupte Federale Democratische Republiek Nepal. Er moet een revolutionaire grondwettelijke vergadering van arbeiders en boeren komen, die een socialistische grondwet kan opstellen. Daarvoor moet echter een partij van de werkende klasse bestaan en dat mist Nepal. Al die zelfverklaarde ’’marxisten-leninisten’’ hebben de werkende klasse nooit de macht gegeven. Ondertussen wordt er geplunderd en lijkt de macht van de overheid af te brokkelen. Huizen van UML en NCP leiders zijn leeggeroofd en in brand gestoken, zo groot is de afkeer van deze kapitalistische politici.
Wat is het socialistische alternatief voor Nepal?
Wij zeggen:
- Geen vertrouwen in types zoals Khadga Prasad Sharma Oli of Pushpa Kamal Dahal
- De stalinisten van UML en maoïsten van MC hebben met hun reformistische politiek bewezen geen revolutionaire partijen te zijn
- De president en alle ministers moeten aftreden
- Geen steun aan een tijdelijke regering bestaande uit kapitalistische politici
- Alle macht moet overgedragen worden aan raden van arbeiders en boeren
- Een revolutionaire grondwettelijke vergadering moet een nieuw Nepal opbouwen onder democratische controle van de werkende klasse
- Uit deze opstand moet een revolutionaire partij geboren worden
- Deze revolutionaire partij zal moeten eisen dat het socialisme wordt opgebouwd
- Dat houdt in de nationalisatie van alle productie middelen en de grootste bedrijven onder democratisch zelfbestuur van werkenden
- Voor een socialistisch Nepal als onderdeel van een vrijwillige socialistische federatie van Azië
