125 jaar sinds de eerste 1 mei viering – werk aan een gezamenlijke beweging van de arbeiders voor socialisme!
Het Comité voor een Arbeiders Internationale brengt een socialistische groet en betuigt solidariteit met arbeiders, jongeren en iedereen die door het kapitalisme worden uitgebuit. Dit jaar is de 125e internationale Dag van de Arbeid of 1e mei. De oorspronkelijke oproep tot arbeidersdemonstraties in de hele wereld werd gedaan in juli 1889 op het Internationale Socialistische Arbeiders Congres in Parijs waar de internationale organisatie werd opgericht die later bekend werd als de “Tweede Internationale”. De 1e mei werd gekozen om het bloedbad van Haymarket van 1886 te herdenken. Tijdens een algemene staking in Chicago voor de acht uren dag ging een bom af, wat uitliep op een showproces en in 1887 op de executie van vier arbeidersleiders en activisten op beschuldiging van “samenzwering”. Het succes van de 1e mei in 1890 was zo groot dat een volgend internationaal congres in 1891 besloot om er een jaarlijkse gebeurtenis van te maken.
Comité voor een Arbeiders Internationale (Committee for a Workers’ International, CWI)
De oorspronkelijke bedoeling van de 1e mei was om de kracht van de arbeidersbeweging te tonen, om recente ervaringen op een rij te zetten, om het verzet tegen het kapitalisme te bevestigen, strijdbaarheid te laten zien en het doel van het socialisme. Gelanceerd op een moment waarop de arbeidersbeweging begon te groeien, soms snel, werd 1 mei de uitdrukking van de geest van socialistisch optimisme van die tijd.
Maar sinds de 1 mei van die dagen is er veel gebeurd. Hoewel er krachtige arbeidersorganisaties zijn opgebouwd en talloze bittere en bloedige gevechten zijn geleverd en revoluties hebben plaatsgevonden, blijft de wereld overheerst door het kapitalisme.
De kapitalistische heersende klasse heeft een strategie van eindeloze bezuinigingen, verlaging van de levensstandaard en verslechtering van de arbeidsvoorwaarden. De wereld wordt geplaagd door conflicten, gewapende imperialistische “interventies”, een gigantisch verspillende militarisering en vreselijke burgeroorlogen, zoals in Jemen, Syrië, Irak en de Oekraïne. Verantwoordelijk voor de tragische verdrinkingen van wanhopige vluchtelingen in de Middellandse Zee zijn de imperialistische oorlogsdrammers en de kapitalistische EU. Hun optreden heeft een aantal landen totaal verwoest en het grootste aantal vluchtelingen sinds de Tweede Wereldoorlog veroorzaakt.
Dit betekent niet dat er niets tot stand is gebracht in jaren van strijd en organisatie van arbeiders. Integendeel, in veel landen heeft de arbeidersklasse grote stappen vooruit gemaakt. Belangrijke democratische rechten zijn bevochten op de heersers, maar ook grote verbeteringen in sociale voorzieningen, onderwijs en gezondheidszorg. Een hogere levensstandaard voor arbeiders waren het resultaat van massale strijd of het dreigen met strijd. Maar, zoals de huidige crisis laat zien, al die verworvenheden kunnen worden bedreigd en zelfs worden teruggenomen zolang als het kapitalisme overeind blijft.
Een van de ergste crises van het kapitalisme
Wij staan op dit moment tegenover één van de ergste crises van het kapitalisme. Zelfs de strategen en denkers van het winstsysteem zijn niet in staat om een optimistisch perspectief naar voren te brengen. Maar we moeten erkennen dat de arbeidersbeweging in veel landen staat voor ernstige problemen en complicaties. De conservatieve leiding van de vakbeweging zijn er niet in geslaagd om de bezuinigingen effectief te bestrijden. En dat geldt ook voor andere aanvallen op de arbeiders en de armen. Het opbouwen van strijdvaardige en democratische vakbonden blijft één van de centrale taken waar de arbeidersklasse voor staat.
Dat wil niet zeggen dat strijd verdwenen is. Integendeel, je ziet overal in de wereld de strijd toenemen. Er is geen decennium geweest sinds de eerste 1e mei dat er niet ergens grote klassengevechten en revoluties zijn geweest.
Op dit moment zien we een ongelofelijk belangrijke radicalisering en het begin van strijd in de VS, de belangrijkste imperialistische grootmacht, vooral rond de eis van een uurloon van 15 dollar en tegen politiegeweld
In het afgelopen jaar hebben in veel delen van de wereld arbeiders en jongeren geprotesteerd en strijd geleverd voor hun eisen. In Brazilië waren er massale protesten rond het WK voetbal, studenten protesteerden in Chili, in Zuid-Afrika was er een grote golf van stakingen, het verzet in China groeide, in België waren grote stakingsbewegingen en massale protesten tegen nieuwe belastingen waren er in Ierland. Twee kiesdistricten in Ierland lieten verrassende overwinningen zien voor kandidaten van de Socialistische Partij (CWI) die in het parlement werden gekozen naast Joe Higgins. Arbeiders daar komen in verzet tegen de bezuinigingen. De CWI is ook een belangrijk onderdeel van de Trade Union en Socialist Coalition in het Engeland, Schotland en Wales en heeft meer dan 100 kandidaten in de komende algemene verkiezingen.
Naast stakingen en protesten werd in januari in Griekenland een regering gekozen die geleid wordt door Syriza. Deze regering is gecommitteerd aan verzet tegen bezuinigingen. In Africa zijn er nieuwe bewegingen tegen autoritaire regimes. De dictator van Burkina Faso, Compaore, is afgezet na 27 jaar aan de macht te zijn geweest.
Dit zijn maar een paar van de laatste voorbeelden van waar arbeiders bereid zijn om voor te strijden. Zelfs lange periodes van wat lijkt op relatieve rust en weinig klassenstrijd, duren niet eindeloos.
Maar in veel landen leggen teleurstellingen uit het verleden en nederlagen een zwaar gewicht op de arbeidersbeweging. En deze situatie wordt verergerd door het offensief dat de heersende klasse heeft ontketend. Dit offensief bestaat niet alleen uit een lagere levensstandaard, maar ook uit een sterk ideologisch offensief tegen de ideeën van collectief verzet en socialisme. De propagandamakers voor het kapitalisme hebben ook de contrarevolutie in Noord-Afrika en het Midden-Oosten – gewapend imperialistisch ingrijpen, de groei van religieus en etnisch sektarisme en bloedige burgeroorlogen – gebruikt om het wereldwijde enthousiasme voor de revoluties van 2011 in Tunesië en Egypte in te dammen.
De gebeurtenissen na de “Arabische Lente” zijn niet een argument tegen revolutie, maar zij maken duidelijk dat voor blijvende veranderingen een verenigde arbeidersbeweging moet worden opgebouwd met een duidelijk socialistisch programma en een begrip van welke concrete stappen er nodig zijn om een einde te maken aan de overheersing door het kapitalisme en de elite.
Bij het opbouwen van dat soort bewegingen moeten socialisten in staat zijn om uit te leggen waarom het “socialisme” faalde in landen zoals de vroegere Sovjetunie. Dat betekent uitleg over twee essentiële elementen voor het opbouwen van een dergelijke samenleving namelijk het overnemen van de toppen van de economie en de democratische controle en planning daarvan in het belang van de meerderheid. Dat vereist krachtige maatregelen om de ontwikkeling van nieuwe bureaucratische elites te verhinderen.
Uit de brede ervaringen rond zogenaamde “socialistische” of “sociaal-democratische” regeringen die hun beloftes niet uitvoeren en werken binnen het keurslijf van het kapitalistische systeem vloeien vraagtekens voort bij het idee van socialisme als een haalbaar alternatief voor het kapitalisme. De regering van Syriza in Griekenland loopt het gevaar dat ze uiteindelijk niet slaagt in haar verzet tegen de bezuinigingen omdat ze weigert massale steun te werven voor een breuk met het kapitalisme. Internationaal heeft de arbeidersklasse helaas veel gemiste kansen voorbij zien komen. Daarom is het opbouwen van een beweging met duidelijke socialistische ideeën en het vertrouwen om te kunnen breken met het kapitalisme zo belangrijk.
Idee van socialisme als alternatief voor het kapitalisme herleeft
Ondanks al deze complicaties en problemen zal het idee van het socialisme als alternatief voor het kapitalisme een nieuw leven krijgen wanneer meer en meer arbeiders en jongeren op zoek gaan naar een uitweg uit de economische en sociale impasse waar de wereld in verkeert. Op dit moment is dat het meest zichtbaar in de VS, voor een deel omdat tot nu toe de gedachte van het socialisme in dat land niet sterk aanwezig was. De doorbraak van het socialistische gemeenteraadslid Kshama Sawant in Seattle was een indicatie van de radicalisering in delen van de samenleving in de VS.
De doodlopende weg van het kapitalisme is zichtbaar in het onvermogen dat de heersende vertegenwoordigers van dat systeem hebben laten zien in de afgelopen twintig jaar. Zij konden bijna volstrekt ongehinderd hun gang gaan en kijk naar de puinhoop die zij ervan hebben gemaakt. Het liep uit op een enorme ineenstorting in 2008 die leidde tot economische stagnatie op zijn best en tot het enorm vergroten van de tegenstellingen vanwege de vele economische, sociale en milieucrises. Het kapitalistische systeem zit op een doodlopende weg op een moment dat de snelle ontwikkeling van wetenschap en technologie de mensheid enorme mogelijkheden biedt. Het winstsysteem is niet eens in staat om voor iedereen veilig water te produceren en leidt tot enorme ongelijkheden over de hele wereld.
De taak voor socialisten en arbeidersactivisten is niet alleen de opbouw, of wederopbouw van strijdvaardige klassenorganisaties, hoe belangrijk dat ook is. We moeten ook de lessen leren van de afgelopen 125 jaar en ze toepassen op de huidige situatie. Die kunnen als volgt worden samengevat: de eerste sleutel tot verandering in de wereld is het beëindigen van de kapitalistische dictatuur over de economie. En de tweede is het opbouwen van een massabeweging die steun kan winnen voor een duidelijk socialistisch programma, vooral onder arbeiders, armen en jongeren.
Dat is geen abstracte kwestie, maar een zaak van het naar voren brengen van collectieve actie, socialistische ideeën en deelname aan de gevechten die onvermijdelijk in dit systeem van uitbuiting zullen ontstaan. Op deze manier kunnen socialisten een antwoord geven op de vraag: “Wat moet er gebeuren?” en helpen om een massabeweging tot stand te brengen die uiteindelijk de doelstellingen kan realiseren van degenen die de 1e mei als dag van de arbeid invoerden.
De leden van de groepen en secties van het Comité voor een Arbeidersinternationale (CWI) zullen de 1e mei 2015 vieren over de hele wereld. De CWI roept arbeiders, werklozen, jongeren en armen op om zich bij ons te voegen in de strijd om een socialistische wereld mogelijk te maken.
