De Covid-19 crisis heeft duidelijk aangetoond dat we in een systeem leven dat winst laat primeren boven de levens en de gezondheid van de bevolking. Arbeiders werden gedwongen om te werken zonder correcte veiligheidsmaatregelen en sociale afstand. Veel niet-essentiële bedrijven zijn blijven produceren op basis van misleiding, zoals de Ferraro fabriek in Cork die TicTacs produceert! Anderen, zoals de patronale organisatie Construction Industry Federation, ijverden zonder succes om de werven open te houden.
Door Conor Payne (Socialist Party, Ierland)
Ondernemingswereld ijvert voor “Exit-strategie”
Momenteel stijgt wereldwijd de druk om tot een exit-strategie te komen. Deze druk komt niet van de werkende klasse. Iedereen hoopt natuurlijk dat er een einde komt aan de lockdown, die niet alleen een grote impact heeft gehad op vele inkomens, maar ook op de mentale gezondheid van de mensen. Maar desondanks heeft de meerderheid van de bevolking het stilleggen van de economie aanvaard en de medische adviezen opgevolgd, want we begrijpen de nood om onze gezondheid te beschermen.
De druk op gehaaste exit-strategieën komt van de grote ondernemingen. In de VS heeft Dick Kovacevich, voormalige Wells Fargo CEO, nu een leidinggevende bij Cisco and Cargill, de hardvochtige houding van velen aan de top van de samenleving samengevat: “We zullen de mensen geleidelijk aan terugbrengen en zien wat er gebeurt. Sommigen zullen ziek worden, sommigen zullen misschien sterven, ik weet het niet… Willen jullie een economisch risico of een gezondheidsrisico nemen? Aan jullie de keuze.”
Zelfs in Italië heeft de werkgeversorganisatie Confindustria gevochten om de niet- essentiële industrie open te houden gedurende de crisis en zijn ze druk beginnen leggen op de overheid om de restricties op te heffen. De lokale lobby- afdelingen in de 4 noordelijke regio’s, die het centrum van Covid-19 waren, zeggen: “Het land riskeert zijn motor voor altijd stil te leggen en elke dag die voorbijgaat betekent een groter risico dat we hem niet meer opgestart zullen krijgen.” Sinds 13 april hebben 100.000 Italiaanse werkgevers het “recht” om hun zaak te heropenen aangevraagd.
In Spanje, een andere plaats die in het centrum van de uitbraak ligt, heeft de regering al toegegeven aan de druk en de industrie, de bouw en andere sectoren heropend. In Ierland neemt deze druk nu ook toe.
In Groot-Brittannië heeft de regering – gezien de traagheid waarmee ze aan het begin van deze crisis heeft gehandeld, na de hardvochtige strategie van groepsimmuniteit – op dit moment zeer voorzichtig gereageerd op een exit-strategie. Sommige minder prominente regeringsleden beginnen echter te wijzen op de noodzaak om een einde te maken aan de lockdown. Zo was er één die stelde: “Geld groeit niet aan de bomen,” en nog: “Waarom zouden we de lockdown langer dan Italië of Spanje moeten laten duren? Of Frankrijk?” Schaamteloos heeft de nieuwe leider van Labour, Sir Keir Starmer, vanuit de oppositie zeer weinig weerstand laten zien en de Tory-ministers opgeroepen om een “exit-strategie” uit te stippelen.
De Irish Times schreef (10 april) over de beraadslagingen van de interim-regering in het Zuiden: “Het gesprek binnen de regering houdt steeds meer rekening met de lopende kosten van de lockdown. De regering kan niet de hele maatschappij voor onbepaalde tijd blijven financieren. Als de economie in een langdurige depressie terechtkomt, zullen ook daar mensen aan sterven, zeggen ambtenaren… Bronnen zijn van mening dat de bouw en de niet-essentiële productie, beide gesloten in de laatste ronde van de beperkingen, waarschijnlijk de eerste zijn die opnieuw mogen worden geopend.”
Levensstandaard versus gezondheid: een valse keuze
Het kapitalisme is een systeem dat gebaseerd is op een meedogenloos winstbejag, maar ook op een meedogenloze concurrentie op nationaal en internationaal niveau. Het is in het belang van het grootkapitaal en de kapitalistische regeringen om de “eerste” te zijn die een einde maakt aan de lockdown. Ze doen alsof het om de economie gaat – en we nemen de klap die mensen op hun werk en inkomen krijgen en de verwoesting die dit voor veel werknemers kan aanrichten, zeer serieus. Maar deze afweging afwegen tegen de volksgezondheid is een verkeerde keuze. Er is in de samenleving genoeg rijkdom om de levensstandaard op peil te houden tijdens een tijdelijke stillegging van het normale economische leven. De rijkste 17 miljardairs alleen hebben een gezamenlijke rijkdom van 40 miljard euro. Deze rijkdom is echter in handen van een kleine elite. We moeten duidelijk zeggen dat de volksgezondheid niet mag worden opgeofferd om de kraan van de winst weer open te draaien en dat de beschikbare rijkdom moet worden gebruikt om ervoor te zorgen dat de arbeidersklasse niet de prijs betaalt.
Natuurlijk kan een stillegging van de economie en het normale leven niet tot in het oneindige doorgaan. Er moet echter een echt plan zijn om de lockdown te beëindigen. Het moet een plan zijn dat voorzichtig te werk gaat op basis van wetenschappelijk informatie en met de volksgezondheid en het welzijn als doorslaggevende overweging. Een kritisch onderdeel daarvan is een ernstige aanpak van massale testen waarvan het resultaat snel geweten is. Gedurende deze crisis falen de regeringen in zowel het noorden als het zuiden van Ierland in het uitwerken van een plan rond testen. Er waren slechts een beperkt aantal tests en er moest lang gewacht worden op de resultaten. Er moet hier massaal in geïnvesteerd worden zodat het hervatten van het werk mogelijk wordt.
Een plan om niet-essentiële productie en de bouw te heropenen zet de bedrijfswinst op de eerste plaats. In plaats daarvan zou een plan in het belang van de meerderheid van de bevolking sectoren van de economie heropenen op basis van de behoefte van de bevolking. Naarmate de tijd verstrijkt, zullen steeds meer goederen en diensten die tijdens de crisis verloren zijn gegaan, ‘essentieel’ worden. Zo zijn veel niet-noodzakelijke zorgingrepen geannuleerd, wat de juiste beslissing was, maar niet voor altijd kan doorgaan. Ook de heroriëntatie van de productie, waar mogelijk, voor het maken van beschermingsmateriaal, beademingsapparatuur en andere benodigdheden voor de bestrijding van de pandemie zou een prioriteit moeten zijn. Het besluit om prioriteit te geven aan de heropening van bepaalde sectoren moet gebaseerd zijn op de garantie dat aan de behoeften van de bevolking kan worden voldaan.
Werkenden moeten de macht hebben om te beslissen
Een belangrijke vraag is: wie neemt deze essentiële beslissingen? Ze kunnen niet worden overgelaten aan het grootkapitaal, dat altijd de winst vooropstelt, of aan kapitalistische regeringen zoals een potentiële Fianna Fáil-Fine Gael coalitieregering in Ierland, of de Tory regering in Londen of de Noord-Ierse regering van Stormont. Die zullen allemaal beslissen in het belang van diezelfde grote zakelijke belangen.
De Socialist Party heeft tijdens deze crisis gezegd dat de werkenden zelf moeten bepalen wat “essentieel werk” is. We moeten de exit op dezelfde manier benaderen: werkenden moeten niet gedwongen worden om weer aan het werk te gaan, maar moeten democratisch kunnen beslissen wat essentieel is op hun eigen werkplek en in de samenleving als geheel. Ook moeten er op alle werkplekken comités van werknemers en vakbonden zijn die de bevoegdheid hebben om de veiligheidsnormen tijdens deze pandemie af te dwingen.
Het feit dat het grootkapitaal bereid is de gezondheid en zelfs het leven van de werkenden op het spel te zetten om weer winst te maken, is een aanklacht tegen het onmenselijke kapitalistische systeem waarin wij leven. Tegelijkertijd toont de enorme solidariteit die de arbeidersklasse tijdens deze crisis aan de dag heeft gelegd – met inbegrip van het personeel in de frontlinie – op de mogelijkheid om de samenleving op een andere manier te organiseren. De sleutelsectoren van de economie in publieke handen nemen en onder democratische arbeiderscontrole plaatsen, is nodig om te zorgen voor een samenleving die afgestemd is op de behoeften van de meerderheid, niet de winsten van een kleine minderheid.
