Het nieuwe defensiepact “AUKUS”, overeengekomen tussen de VS, Australië en het Verenigd Koninkrijk kan volgens het magazine The Economist (17 september) omschreven worden als “een akkoord die geopolitiek – met name het stoppen van de opkomst van China – voorrang geeft boven non-proliferatiegevoeligheden.”
Door Per Olsson, Rättvisepartiet Socialisterna, ISA in Zweden
The Economist ziet slechts één mogelijke vergelijking: “Amerika’s nucleaire overeenkomst met India in 2005, die tot stand kwam slechts acht jaar nadat India, dat het non-proliferatieverdrag niet had ondertekend, kernwapens had getest.”
Het pact, dat op 15 september werd aangekondigd, is gericht tegen China en vormt een riskante escalatie van een steeds heviger wordende Koude Oorlog tussen de imperialistische mogendheden.
Het is een enorme ommekeer sinds 2014, toen China’s heerser Xi Jinping met staande ovaties werd begroet toen hij in het Australische parlement sprak. Het Chinese kapitalisme werd toen niet alleen gezien als een levensader voor Australië, maar ook van andere westerse staten. De machtsbelangen en de politieke en militaire banden zijn echter sterker gebleken dan de economische betrekkingen. Sinds vorig jaar woedt er een handelsoorlog tussen China en Australië, ondanks het feit dat China sinds 2007 de grootste markt van Australië is.
Machtspolitiek, nationalisme en militarisme zijn nu aan de orde van de dag en de nadruk ligt op de vraag wie en welke imperialistische machten de Indo-Pacifische hegemonie zullen vestigen en de dominante macht van de 21e eeuw zullen worden. Wat geopolitiek de Indo-Pacifische regio wordt genoemd, omvat vrijwel het gehele zeegebied van de oostkust van Afrika tot de Stille Oceaan en India – 44 procent van de oppervlakte van de aarde en 65 procent van haar bevolking. Volgens het Zweedse Instituut voor Internationale Zaken is het ook goed “voor 62% van het mondiale BBP en 46% van alle handel in goederen.”
AUKUS betekent vooral een verdere militarisering van deze machtsstrijd. Met behulp van Amerikaanse en Britse technologie zal Australië ten minste acht nieuwe onderzeeërs met nucleaire aandrijving bouwen, die zullen worden bewapend met Tomahawk-raketten. Het is in de geschiedenis slechts één keer eerder voorgekomen dat de Verenigde Staten hun technologie voor nucleair aangedreven onderzeeërs deelden en dat was toen Groot-Brittannië 63 jaar geleden toegang kreeg tot de technologie. Dit alleen al getuigt van het belang dat het VS-imperialisme aan deze alliantie hecht, en het zou kunnen worden gevolgd door soortgelijke pacten nu de regering-Biden zich op oorlogsvoet plaatst om de uitdaging van China het hoofd te bieden.
Slechts zes landen hebben onderzeeërs met kernwapens in hun vloot, en wanneer Australië de zevende wordt, zal dat “Australië voor het eerst de beschikking geven over strategische afschrikking en aanvalscapaciteit. Het logische gebied voor de inzet van die onderzeeërs zou de diepe wateren van het westelijk deel van de Stille Oceaan zijn [in de buurt van] Taiwan,” aldus de oorlogszuchtige admiraal Lee Hsi-ming, voormalig stafchef van de Taiwanese strijdkrachten, in de Financial Times (16 september).
De onderhandelingen over AUKUS werden in het geheim gevoerd en hebben een crisis veroorzaakt in het westerse imperialisme, vooral in de betrekkingen tussen de drie ondertekenaars van het pact en Frankrijk.
De Franse minister van Buitenlandse Zaken, Jean-Yves Le Drian, beschreef het pact als “een mes in de rug” en verklaarde dat het land “vernederd werd.” Frankrijk riep zijn ambassadeurs in de VS en Australië even terug, eveneens een unieke maatregel.
Het Franse imperialisme verloor niet alleen een gigantische bestelling ter waarde van 66 miljard dollar (56 miljard euro) toen Australië besloot af te zien van het contract om 12 dieselonderzeeërs van Frankrijk te kopen en in plaats daarvan nucleair aangedreven onderzeeërs te bouwen met behulp van Amerikaanse en Britse technologie. Wat het Franse imperialisme vooral verontrust, is dat Frankrijk niet wordt erkend als een grote mogendheid en belangrijke bondgenoot.
Sinds meer dan tien jaar richt het Franse imperialisme, dat al lang in de regio aanwezig is via zijn zogenaamde overzeese gebiedsdelen, zich op de Indo-Pacifische regio.
Get Centrum voor Strategische en Internationale Studies stelt: “De economische banden tussen Frankrijk en de Indo-Pacific zijn de afgelopen jaren aanzienlijk gegroeid. Meer dan een derde van de Franse export naar niet-EU-landen gaat naar de regio. De Franse directe investeringen bedroegen 320 miljard euro in 2018, een stijging van 75 procent sinds 2008. Meer dan 7.000 Franse dochterondernemingen zijn aanwezig in de regio, waarvan de inkomsten tussen 2010 en 2016 met 40 procent zijn gestegen. Deze band met de Indo-Pacific wordt aangevuld met een aanzienlijke militaire aanwezigheid. Voor het Franse ministerie van Defensie is de Indo-Pacific verdeeld in verschillende verantwoordelijkheidsgebieden waar 8.000 militairen en tientallen schepen zijn gepositioneerd in verschillende bases.”
In mei 2018 beschreef president Emmanuel Macron Frankrijk voor het eerst als een “Indo-Pacifische macht.” Het is ook Frankrijk dat erop heeft aangedrongen dat de EU een “strategisch engagement met de regio” formuleert.
De nieuwe Koude Oorlog werpt zijn schaduw over de wereld en zelfs als de Chinese dictatuur onder zware druk staat, zal zij op AUKUS reageren. Het valt niet uit te sluiten dat de strijd ook zal worden aangegaan op de COP26-top. De Koude Oorlog kent geen winnaars. De twee rivaliserende imperialistische grootmachten, de Verenigde Staten en China, zullen zich slechts een tijdelijke terugtocht kunnen veroorloven, en daarom zal de strijd om de wereldheerschappij de wereld onveiliger en gevaarlijker blijven maken.
De dreiging die ervan uitgaat toont aan dat het dringend noodzakelijk is de onderdrukten van de wereld te verenigen in de strijd tegen imperialisme en kapitalisme en voor een socialistische wereld van vrede en vrijheid.
