Dopesick kwam in november 2021 op de streaming platforms en heeft het publiek geschokt met zijn breed opgezette feitelijke kijk op de machinerie achter OxyContin en de grootschalige ellende die veroorzaakt wordt door verslaving aan het medicijn. Dopesick beschrijft de opkomst van het zogenaamde ‘wondermiddel’, vanaf de introductie in landelijke mijnstadjes in de VS, de uitgebreide marketingcampagne tot de louche invloed die Purdue Pharma wist uit te oefenen op instanties die de medicatie moesten reguleren. Purdue Pharma heeft door haar leger van verkopers en toegang tot onbeperkte fondsen, met succes de verslavende werking van OxyContin verdoezeld.
Door Fiona Ryan (Socialist Party – ISA in Ierland)
De reeks komt is gebaseerd op het non-fictie boek uit 2018, ‘Dopesick: Dealers, Doctors, and the Drug Company That Addicted America’ van journaliste Beth Macy, die de Amerikaanse ‘Opioid Crisis’ vanaf de wieg in Appalachia vertelt vanuit het gezichtspunt van gefictionaliseerde personages op basis van Macy’s eigen onderzoek.
Een destructieve verslaving
Dopesick begint in 2005 na een actieve rechtszaak tegen Purdue Pharma, waar artsen worden ondervraagd over hun ervaringen met verkopers die OxyContin aanprijzen. Het belangrijkste argument van de verkopers is de bewering dat het medicijn een verslavingspercentage van minder dan 1% heeft. De scène eindigt met één van de hoofdpersonen die de rechtbank met een lege blik traumatisch meedeelt hoeveel van zijn patiënten nu dood zijn.
Het verhaal beslaat een decennium, van 1996 tot de historische rechtszaak tegen Purdue Pharma in 2005. Het wordt verteld vanuit het oogpunt van vijf hoofdpersonages: een dokter in een kleine plattelandsstad in het hart van Appalachia, een jonge mijnwerker die OxyContin voorgeschreven krijgt om zijn rugletsel te verhelpen, een agent van de Drug Enforcement Administration, een vertegenwoordiger van Purdue Pharma, en de federale aanklagers die een zaak moeten aanspannen tegen de miljardair Sackler die achter het medicijn zit.
Dopesick is in de eerste plaats het verhaal van de psychopathie van het kapitalisme, en de methoden die er zijn om grote bedrijven te beschermen ten koste van de arbeidersklasse en arme mensen.
De rol van reclame
De familie Sackler, de eigenaars van Purdue Pharma, zijn de duidelijke schurken van het verhaal. Hoewel er sprake is van dramatisering in de serie, komt de belangrijkste horror van de Sacklers voort uit de realiteit van hun rol in het creëren en in stand houden van de epidemie van medicatie op voorschrift die de VS teistert. Dit stamt uit de jaren 1980 met hun creatie van MS Contin, oorspronkelijk gemaakt voor thuiszorg om mensen in staat te stellen thuis te sterven en van het kalmerende morfine-infuus af te komen.
Het hoofd van de familie, Arthur Sackler, staat bekend als de vader van de Amerikaanse medische reclame zoals die vandaag bestaat.
Voor de Opioid Crisis, had de VS een ‘Valium Crisis’. Volgens het boek ‘Empire of Pain’ had in 1975 maar liefst tweederde van de volwassen bevolking een voorschrift voor Valium, dat op de markt werd gebracht als een wondermiddel en dat geen risico op verslaving beloofde. Arthur Sackler was de man achter Valium, en stond aan de wieg van het concept van marketing, niet gericht op consumenten, maar op artsen. Hij wist dat mensen hun dokters vertrouwden en de medicatie zouden nemen die zij aanraadden.
Sackler zag in dat het de artsen waren die de voorschriften beheersten en overspoelde de artsen met advertenties, van medische tijdschriften tot in hun eigen praktijk. In de advertenties en literatuur werden studies aangehaald die rechtstreeks door de bedrijven zelf werden gefinancierd. Artsen werden op ‘informatie-weekends’ gestuurd in vijfsterren golfresorts, een draaiboek dat door zijn neef Richard Sackler en OxyContin bijna compleet zou worden gekopieerd. Arthur Sackler werd één van de belangrijkste marketeers voor Pfizer, wat voor hem de grote sprong betekende die nodig was om te zijner tijd zijn eigen imperium op te bouwen.
Leugens en bedrog
Met de creatie van OxyContin, een medicijn dat tweemaal zo krachtig was als morfine, nam de rijkdom van de Sacklers exponentieel toe, waarbij de familie filantropische donaties gebruikte als dekmantel voor de ongebreidelde woekerpraktijken en de manipulatie van gezondheidszorgdiensten die zij uitvoerden om het gebruik van hun medicijn te verspreiden.
De sleutel tot het succes van de Sacklers en OxyContin was een eenmalig geschonken label van de Food and Drug Administration (FDA) dat bevestigde dat het medicijn verslavend was in minder dan 1% van de gevallen, gebaseerd op een decennia oude brief die naar een krant was gestuurd door een onderzoeker die het gewoon had over een kleine steekproef van patiënten die algemene opioïde medicatie gebruikten. De FDA aanvaardde dit “onderzoek” zonder het te hebben gezien en stond toe dat het etiket bleef bestaan.
Een casestudy uit 2020 van de AMA Journal of Ethics richtte zich op de langdurige systemische tekortkomingen van de FDA bij het reguleren van opioïde medicatie, evenals belangenconflicten die nooit werden verantwoord. Het rapport merkte de nauwe relatie op tussen de functionarissen van het agentschap die verantwoordelijk waren voor het toezicht op opioïden en opioïdenfabrikanten. Twee FDA-medewerkers die direct verantwoordelijk waren voor de goedkeuring van Purdue’s oxycodon aanvraag verlieten beiden de FDA om voor Purdue zelf aan de slag te gaan.
Het FDA-etiket werd de strijdkreet van de Purdue-verkopers, die naar elke huisarts, apotheek en ziekenhuis op het platteland werden gestuurd met de bedoeling een revolutionair geneesmiddel te verkopen dat de levenskwaliteit van miljoenen Amerikanen zou verbeteren.
Nooit zoveel overdoses
Volgens het Centres for Disease Control (CDC) waren voorgeschreven opioïde medicijnen echter verantwoordelijk voor bijna 500.000 doden in een periode van tien jaar. 2020 was het meest dodelijke jaar als gevolg van opioïde overdoses in de VS: er waren volgens het CDC 93.000 mensen die stierven aan overdoses, een stijging met 29,4% tegenover 2019 toen er 72.151 sterfgevallen waren.
Een onderwerp dat in de reeks goed aan bod komt, maar vaak wordt genegeerd, is het verband tussen het gebruik van voorgeschreven opioïden en heroïnemisbruik.
De American Society of Addiction Medicine stelt dat vier op de vijf nieuwe heroïnegebruikers aanvankelijk verslaafd raakten aan pijnstillers. Vierennegentig procent van de respondenten van een onderzoek uit 2014 onder mensen die in behandeling waren voor opioïdeverslaving, zei dat ze heroïne hadden gekozen omdat voorgeschreven opioïden “veel duurder en moeilijker te verkrijgen” waren. Aangezien OxyContin vooral werd gebruikt in gemeenschappen in Appalachia en Maine met een enorm gebrek aan middelen, leidden de hoge medicijnkosten en de afwezigheid van behandelingsmogelijkheden duizenden verder op het pad van verslaving.
Strijd vanuit de basis
Eén van de interessantste onderdelen van de serie is de aandacht voor de pogingen van de getroffen gemeenschappen om zich te organiseren en terug te vechten tegen de toenemende opioïdencrisis. De serie gaat over het waargebeurde verhaal van de lokale coalities die uit de eerste hand zagen hoe de crisis werd ontkend door zowel Purdue als staatsambtenaren, en die uiteindelijk het voortouw namen in de zaak tegen Purdue Pharma.
Veel van de betrokken activisten hadden eerder deelgenomen aan milieuactivisme tegen de fossiele brandstofindustrie, en gewapend met deze ervaring in het omgaan met grote bedrijven, begonnen ze zich te richten op de opioïde-crisis als een nieuwe grote bedreiging voor hun gemeenschappen. Eén van de belangrijkste organisatoren, Beth Davies, was een activiste van het eerste uur die samen met de plaatselijke arts Art Van Zee de Virginia-coalitie oprichtte.
Veel van de campagnes rond opioïdenverslaving waren gericht op het ontbreken van gespecialiseerde herstelprogramma’s. Als er programma’s beschikbaar waren, ging het vaak om hulp voor alcohol- en niet-opioïdenverslaafden. De meeste afkickklinieken waren niet voorbereid en beschikten niet over de deskundigheid om de ingrijpende gevolgen van een opioïdenverslaving voor het lichaam en de hersenen aan te pakken. Daarom is er tientallen jaren activisme geweest om druk uit te oefenen op Purdue en andere farmaceutische bedrijven om de vereiste behandelingscentra actief te financieren. Veel van de huidige verslavingscentra worden gerund en beheerd door activisten zelf, die vaak familieleden aan een overdosis hebben verloren of zelf herstellende zijn.
De verraderlijke rol van de private gezondheidszorg
“Waging NonViolence”, een door activisten aangedreven nieuwsorganisatie, bracht onlangs het verhaal van Nan Goldin, een 64-jarige fotografe die herstellende is van een verslaving aan OxyContin. Goldin is lid van Prescription Addiction Intervention Now, of PAIN, die een petitie tegen Purdue Pharma is gestart. De groep blijft campagne voeren en heeft 25.000 handtekeningen verzameld voor haar petitie die eist dat Purdue hersteldiensten financiert evenals openbare dispensers van Narcan, een levensreddend medicijn dat overdosering kan voorkomen.
De voornaamste verstrekkers van verslavingsdiensten in meer noodlijdende plattelandsgebieden blijven activisten en religieuze groepen. De geprivatiseerde gezondheidszorg in de VS maakt het moeilijk, zoniet onmogelijk, om doeltreffende volksgezondheidsmaatregelen te nemen, gezien de grootschalige commercialisering van de pijn van mensen door de medische industrie.
Hoewel Dopesick een grimmig en treffend beeld schetst van de vernietiging van arbeidersgemeenschappen, en ondanks het accurate portret van de snode Sacklers, gaat de reeks niet veel verder dan de eerste rechtszaak en is er helaas geen aandacht voor het feit dat Sacklers immuun blijft voor de gevolgen. Zo wordt bijvoorbeeld niet getoond dat geen enkel lid van de familie-Sackler werd vervolgd voor een misdrijf, maar alleen voor overtredingen.
Het laat niet zien hoe Richard Sackler, de belangrijkste aanstichter van de ontwikkeling en verkoop van OxyContin, blijft ontkennen dat hij een rol heeft gespeeld door zijn agressieve reclamecampagnes en actieve leugens over de effectieve verslavende werking van het geneesmiddel, die hebben geleid tot het op grote schaal voorschrijven door artsen. De procureur-generaal van de staat Washington, Bob Ferguson, niet bepaald een radicaal, beschreef de schikking van de zaak als volgt: “De schikking laat de Sacklers vrijuit gaan als miljardairs met een juridische bescherming voor het leven.”
De middelen van Big Pharma in beslag nemen
Helaas zullen de Sacklers en hun medeplichtige aanstichters van ellende en dood hun leven van privileges en luxe blijven leiden, terwijl de arbeidersklasse verder wordt gebrutaliseerd. Dit zal zolang gebeuren als het rotte kapitalistische systeem blijft bestaan en het recht van een kleine minderheid om winst te maken voorrang krijgt boven de belangen van de mensheid als geheel.
In 2021, midden in een wereldwijde pandemie, kunnen we zien dat er geen lessen zijn geleerd. Grote farmaceutische bedrijven beschermen patenten op vaccins met hand en tand, daarbij geholpen door politieke vertegenwoordigers en instellingen die voor hun belangen strijden. Ondertussen wordt 50% van de wereldbevolking, waarvan de meesten in het Zuiden wonen, aan hun lot overgelaten terwijl astronomische winsten worden vergaard. Alleen een socialistische transformatie van de maatschappij kan het winstmotief elimineren dat verantwoordelijk is voor zoveel pijn en dood, in de VS en in de rest van de wereld. De middelen en bezittingen van de grote farmaceutische bedrijven, die de in dit artikel geschetste crisis hebben aangewakkerd, moeten in beslag worden genomen en in democratisch publiek bezit worden genomen. De productie van medicijnen moet gebaseerd zijn op het behandelen van menselijke kwalen en ziekten, niet op het in stand houden ervan.
De familie-Sackler is slechts een symptoom van een ziek systeem waarin de samenleving wordt georganiseerd door degenen die de touwtjes in handen hebben en streven naar permanente, exponentiële groei van hun winsten, ongeacht de gevolgen en kosten voor de wereld.
