De massa’s in de Volksrepubliek Bangladesh hebben het autoritaire regime van Sheikh Hasina omvergeworpen. Deze kapitalistische leidster was sinds 2009 aan de macht en voerde vooral beleid in dienst van de kapitalistenklasse van het land. Sheikh Hasina en haar Awami Liga speelde vooral op nationalisme en populisme. In de jaren 70 had de partij nog een linkse signatuur. Het is ook daarom dat het land de naam Volksrepubliek Bangladesh draagt en dat in grondwet opgenomen is dat het land het socialisme zou realiseren. Natuurlijk is dit na 1991 nooit meer ten uitvoer gebracht omdat de Awami Liga het neoliberalisme ging steunen.
Artikel door Jorein Versteege
Oorsprong van Bangladesh
Het land ontstond als Oost Pakistan, maar werd totaal genegeerd en verwaarloost. Dit resulteerde in een onafhankelijkheidsoorlog tussen Bengaalse nationalisten en het Pakistaanse militair bewind. Bijna één miljoen mensen werden wreed vermoord in de strijd, waarna de Volksrepubliek Bangladesh werd opgericht in 1971. In haar grondwet kwam te staan dat het land een seculiere socialistische samenleving hoort te zijn. Het Bengaalse militaire apparaat wou zover niet gaan en greep de macht. De militairen legde meer nadruk op de islamitische religie en negeerde de grondwettelijke eisen van secularisme en socialisme!
De Nationale Partij was jaren lang het gezicht van de militaire dictatuur. Pas na 1990 mochten oppositie partijen weer bestaan en zo kwam de Awami Liga en de Bengaalse Nationalistische Partij opnieuw in beeld. Tot 2008 waren de verkiezingen altijd een twee strijd tussen Sheikh Hasina van de AL en Khaleda Zia van de BNP, bijzonder is dat het hier om twee vrouwen gaat die wel het kapitalisme verdedigen en het enorme onrecht dat vrouwen ondergaan in Bangladesh goedpraten. Want net als India heeft het land een slecht imago in zaken vrouwenrechten. Dat twee vrouwen aan de top van de kapitalistische politiek stonden heeft hier niets aan veranderd.
Neoliberaal beleid zorgt voor enorme ongelijkheid
Ondanks de twee strijd tussen de Awami Liga en de Bengaalse Nationalistische Partij, zorgde het neoliberalisme voor enorme groei en ongelijkheid. Er kwam meer rijkdom, voor de klasse die in bezit van de bedrijven was. Bangladesh wordt ook wel de kledingfabriek van de wereld genoemd. Grote kledingmerken hebben hun fabrieken daar staan en het salaris van de (vaak vrouwelijke) arbeiders is laag. Om de economie te doen groeien hebben zowel de AL als de BNP gesteund op de neoliberale eisen van het kapitalistische westen.
De stalinisten van de Arbeiders Partij van Bangladesh lopen nog trots rond met portretten van Stalin, Mao en zelfs Hugo Chavez. Ze hebben zich aangesloten bij de Grote Alliantie van de Awami Liga en bieden dus geen alternatief op de AL en BNP. Dit toont ons dat ook in Bangladesh de stalinisten een verraderlijke rol spelen en vasthouden aan de mislukte Volksfront tactiek. Ondertussen leeft nog zeker 50% van de bevolking van minder dan 3,50 euro per dag. 80% ontvangt een salaris van minder dan 6 euro per dag.
Natuurlijk is de absolute armoede afgenomen. Want als er iets meer geld is, dan komen mensen ook sneller uit de armoede. Maar het feit dat slechts 20% van het land zich een westerse levensstijl kan permitteren zegt genoeg. Er zijn hele luxe wijken die grenzen aan enorme krottenwijken, afgezonderd door hoge muren zodat de rijken de enorme armoede niet hoeven te zien. Dat is de realiteit van 32 jaar neoliberaal kapitalisme. Ja, er is minder armoede, maar ook alleen doordat de arbeidsproductiviteit veel hoger is de laatste 30 jaar. De Bengaalse welvaart is op de rug van miljoenen loonslaven gebouwd, waarvan velen overleden zijn door arbeidsongelukken.
Studenten zorgen voor de val van Sheikh Hasina
Het waren de studenten die voor de val van de Awami Liga en Sheikh Hasina gezorgd hebben. Die protesteren al twee maand tegen de quota’s in zaken overheidsbanen. De protesten begonnen in juni 2024 toen het Opperste Gerechtshof besloot dat 30% van alle overheidsbanen naar nabestaanden van de onafhankelijkheidsstrijders (1971) zouden gaan. Dat vonden de studenten niet eerlijk, omdat ze vreesde dat hun kans op goed werk daarmee beperkt was. Sheikh Hasina trad hard op en haar politiemacht dode daarbij 266 demonstranten. 12.000 van hun werden hardhandig opgepakt en vastgezet. Het politiegeweld versterkte de volkswoede en eind juli had de politie de protesten niet meer onder controle.
Op 5 augustus hadden de demonstranten het huis van Hasina omsingeld. Het was duidelijk dat de politie en het leger niet staat waren om de massa’s tegen te houden. Om meer geweld te voorkomen besloot Sheikh Hasina te capituleren en te vluchten. Ze trad af als minister president en met haar de hele regering die sinds 2009 aan de macht was. Demonstranten bezette ook het parlement, dat ontbonden werd. In 8 weken hadden ze het autoritaire regime van de AL omvergeworpen. Natuurlijk is er nu blijdschap, maar wij revolutionair socialisten waarschuwen de studenten en arbeiders die in opstand kwamen!
Geen steun aan een interim regering in dienst van het kapitalisme
Wij zeggen heel duidelijk dat we geen vertrouwen hebben in een regering bestaande uit politici die zich bewezen hebben in dienst te staan van het Bengaalse kapitalisme. Muhammad Yunus die nu als interim premier is aangesteld heeft een strafblad. In 2014 kreeg hij zes maanden cel omdat hij zijn werknemers liet werken zonder vast contract en daarbij geen sociale zekerheid bood. Yunus vertegenwoordigt niet de werkende klasse op straat, maar de bezittende klasse van kapitalisten. Daarom zeggen wij dat studenten en arbeiders geen vertrouwen moeten hebben. Ook wijzen wij de hypocriete houding van de Bengaalse Nationalistische Partij af. Die hebben het protest gesteund, maar alleen uit opportunisme omdat de Awani Liga nu enorm geminacht wordt.
Werkenden zullen zelf in actie moeten komen. Er moeten democratische raden gevormd worden van studenten en arbeiders, die de kern kunnen vormen van een nieuwe democratie. Belangrijk is ook dat er een partij van de werkende klasse wordt opgericht die doet wat de Grondwet uit 1971 vereist, het socialisme opbouwen.
Geen vertrouwen dus in de AL, de BNP of de stalinistische partijen die juist de kant van de bourgeoisie gekozen hebben. Geen vertrouwen in het militair of elke interim-regering die niet breekt met het kapitalisme.
সকল ক্ষমতা বাংলাদেশের শ্রমিক শ্রেণীর হাতে
