Desi Bouterse is dood, de man die in 1980 de macht greep via een staatsgreep in Suriname en verantwoordelijk is voor de Decembermoorden is overleden. De lafaard was gevlucht toen hij na jaren schuldig werd bevonden. Om aan een gevangenis te ontsnappen vluchtte Desi Bouterse en vond onderdak bij één van zijn vele NDP aanhangers. Daar leefde de mislukte: ”Leider van de Revolutie” nog 11 maanden, totdat hij op 25 december 2024 stierf, 79 jaar. Bouterse was een klassiek voorbeeld van een politieke demagoog. Dat hij nog aan politieke betekenis kon hebben is te danken aan het corrupte politieke stelsel en de enorme ongelijkheid in de Republiek Suriname.
Artikel door Jorein Versteege
De staatsgreep van 1980
Desiré Delano Bouterse was slechts 35 jaar toen hij als sergeant van het Surinames Leger, aan de top kwam te staan van de Nationale Militaire Raad van de Republiek Suriname. Hij beloofde een andere politiek te voeren. Suriname was sinds 1975 onafhankelijk van Nederland, maar het lukte de onafhankelijkheidsleiders niet om een stabiele regering samen te stellen. Etnisch sektarisme en zelfverrijking (corruptie) zorgde voor een enorme desillusie in de Nationale Partij van Suriname, geleid door Henck Arron. Binnen het leger was diepe ontevredenheid omtrent de manier waarop een kleine elite zichzelf verrijkten. Een groep van 16 sergeanten onder leiding van Bouterse besloot op 25 februari 1980 om de macht over te nemen. Hij had steun van een groot deel van de bevolking die de corrupte politici van Arron meer dan zat waren.
Met populistische en anti-imperialistische retoriek won Desi Bouterse veel steun. Internationaal kwam Suriname opeens in het oosterse kamp terecht, het kamp van de Sovjet-Unie en Cuba. De stalinisten van de Revolutionaire Volkspartij steunde de militaire staatsgreep, omdat ze foutief dachten dat Bouterse een marxistisch-leninistische (stalinistisch) staat zou oprichten op Cubaans model. Maar bij Bouterse ging het meer om persoonlijke macht, dan om een bepaalde ideologie na te streven. Daarnaast had Bouterse al een loyale stalinistische marionet, de Progressieve Arbeiders en Landbouwers Unie. Deze stalinistische partij was 100% loyaal aan de lijn van de Nationale Militaire Raad en dus makkelijker te gebruiken dan de Revolutionaire Volkspartij.
Militaire Dictatuur en Decembermoorden
Als snel werd duidelijk dat Desiré Delano Bouterse geen heerschappij van het volk nastreefde. Net als elke militaire dictator draaide alles om hemzelf. Bouterse begon met het censureren van kranten en alle politieke partijen te verbieden die zich tegen zijn ”revolutie” keerde. Zijn grootste wreedheid waren de Decembermoorden. Die vonden plaats op 7,8 en 9 december 1982. In drie dagen werden vijftien critici van de Nationale Militaire Raad vermoord. Hun namen waren: John Baboeram, Bram Behr, Cyrill Daal, Kenneth Gonçalves, Eddy Hoost, André Kamperveen, Gerard Leckie, Sugrim Oemrawsingh, Lesley Rahman, Surendre Rambocus, Harold Riedewald, Jiwansingh Sheombar, Jozef Slagveer, Robby Sohansingh en de Nederlander: Frank Wijngaarde.
Het zou zeker 38 jaar duren voordat Desi Bouterse schuldig werd bevonden aan de Decembermoorden. Hoewel hij ontkende verantwoordelijk te zijn, is het onwaarschijnlijk dat hij er niets mee te maken had. Alle politieke en militaire besluiten werden genomen door zijn Nationale Militaire Raad in december 1982. Niemand kon een massamoord plannen zonder de instemming van de militaire junta. Bouterse heeft als President van de Republiek Suriname geprobeerd om het onderzoek na de Decembermoorden te stoppen. Dit mislukte! Hij werd in 2021 schuldig bevonden en moest 20 jaar de cel in voor het doden van 15 onschuldige Surinamers.
Moiwana massamoord en oprichting NDP
Tijdens de militaire dictatuur was er verzet. Het Jungle Commando van Ronnie Brunswijk, vocht tegen het Nationale Leger van Desi Bouterse. In 1986 gaf Bouterse de opdracht om het dorp van Brunswijk uit te moorden. Het dorp Moiwana werd uitgemoord, 39 dorpelingen kregen de kogel van de Surinaamse soldaten. Deze massamoord was gericht tegen het Maroon volk waar Ronnie Brunswijk toe behoorde. Desi Bouterse vond dat de Maroons niet te vertrouwen waren omdat velen vochten in het Jungle Commando.
In 1987 werd de Nationale Democratische Partij (NDP) opgericht. Dit was het civiele gezicht van het Bouterse regime en is dat nog steeds anno 2024. De NDP is een vage populistische partij, die vooral diende als voertuig voor Bouterse. Die koos ervoor om de militaire dictatuur opzij te zetten voor een burgerlijke democratie. Toen bleek hoe weinig steun hij en zijn NDP daadwerkelijk hadden. Bij de eerste vrije verkiezingen in juli 1987 won het Front voor Democratie en Vooruitgang (de anti-Bouterse coalitie) bijna 85.50% van de stemmen in de Nationale Assemblee.
Drugshandel en veroordeling
In de jaren 90 had Desi Bouterse geen politieke macht meer. Toch zou hij nog een belangrijke rol spelen omdat hij een persoonlijkheidscultus rond hem heen bouwde. Deze cultus werd versterkt door de Nationale Democratische Partij. Bouterse werd op handen gedragen als ”nationale held” omdat hij zogenaamd tegen het westerse imperialisme had gevochten met zijn staatsgreep. Met anti-Nederlandse uitspraken zocht Bouterse steeds de publiciteit, vooral omdat de Surinaamse regering dan weer in verlegenheid werd gebracht. Suriname vertrouwde nog steeds op economische steun vanuit Nederland.
Suriname is een belangrijke speler in de drugshandel. Door de hoge armoede is drugsvervoer lucratief voor veel Surinaamse jongeren. Desi Bouterse en ook Ronnie Brunswijk waren betrokken bij de drugshandel om zichzelf te verrijken en politieke steun te winnen. Bouterse en Brunswijk werden hiervoor veroordeeld in Nederland, maar kwamen nooit in de cel omdat Nederland geen uitleveringsverdrag heeft met Suriname. Bouterse beweerde steeds onschuldig te zijn. Toch is het aan te nemen dat hij zeker betrokken was bij de drugshandel, zijn familie zat diep in de criminaliteit. Kleinzoon Walter Bouterse pleegde in 2021 zelfmoord om niet veroordeeld te worden voor illegaal wapenbezit.
Nepotisme en terugkeer als president
Dat de Nationale Democratische Partij een politiek voertuig voor het nepotisme van Bouterse is, blijkt wel uit het feit dat de hele familie iets met de NDP heeft. Kleinzoon Walter Bouterse was jaren actief om jongeren te indoctrineren in de persoonlijkheidscultus van opa Desi. Zoon Dino Bouterse werkte ook voor de NDP, maar kwam in de handen van de Amerikaanse justitie voor drugshandel. Sinds 2016 zit Dino in een Amerikaanse cel en moet daar tot 2030 zitten. Het feit dat vader, zoon en kleinzoon veroordeeld zijn voor drugsvervoer zegt genoeg over de criminele aard van de Bouterse familie. De aanhangers van de NDP zien dat anders. Die zien overal een complot om hun leider te demoniseren. Hierin verschillen de NDP aanhangers niet van MAGA, de sekte van Donald Trump.
In 2010 werd Desi Bouterse president van het land. Dit was vooral te danken aan een grote coalitie tussen de Nationale Democratische Partij en partijen zoals de Progressieve Arbeiders- en Landbouwers Unie, Nieuw Suriname en de Partij voor Nationale Eenheid en Solidariteit. Deze alliantie noemde zich de Megacombinatie. Ook de enorme desillusie in de gevestigde politiek gaf Bouterse het presidentschap. De kapitalistische partijen hadden niets gedaan om het welzijn van Surinaamse werkenden te verbeteren. Daarnaast sloeg het populisme van de Nationale Democratische Partij aan bij de generatie die geboren is na 1990. Er zijn bijna 200.000 Surinamers die de militaire dictatuur nooit meegemaakt hebben en alleen de huidige ellende kennen.
Machtsmisbruik en mislukking als president
De overwinning van Desi Bouterse in 2010 was ook te danken aan Ronnie Brunswijk. Dankzij zijn politieke steun kreeg de Megacombinatie een 2/3 meerderheid in de Nationale Assemblee, om Bouterse president te maken. Het presidentschap van de ex-dictator was een enorme shock voor velen die de Decembermoorden hadden meegemaakt Tijdens zijn bewind werd de staatsgreep van 1980 verheerlijkt en het onderzoek naar de Decembermoorden vertraagd en bemoeilijkt. Veel nabestaanden vreesden dat Desi Bouterse nooit veroordeeld zou worden.
Om steun te blijven behouden kregen veel NDP aanhangers royale banen binnen de overheid die niet nodig waren. Er kwamen enorm veel ambtenaren bij onder Bouterse, die allemaal betaald moesten worden. We zien hierin overeenkomsten met andere populisten die hun eigen aanhang elitaire baantjes in het staatsapparaat gaven. Hugo Chavez in Venezuela deed dat ook. Net als Desi Bouterse probeerde deze Chavez met links populisme steun te winnen onder werkenden. Echter waar Bouterse vooral in zichzelf geloofde was Chavez meer idealistischer. Bouterse en de NDP hebben daarnaast nooit gesproken over het socialisme, laat staan dat ze het kapitalisme verwerpen.
3 miljard schuld door Desi Bouterse
Nadat zijn nep populisten de verkiezingen van 2020 verloren hadden, moest de oppositie de problemen oplossen die de NDP en hun grote leider veroorzaakt hadden. Het werd bekend dat het land van net 500.000 mensen bijna drie miljard Amerikaanse dollars extra aan schuld had opgebouwd tussen 2010 en 2020. Een schuld van bijna 5000 dollars per Surinamer. Suriname was niet groot gemaakt door Bouterse, het was bankroet gemaakt. Vier jaar na het einde van de regering Bouterse lijdt het land nog steeds. 30% van alle Surinamers leeft in relatieve armoede, bij de inheemse bevolking is dat bijna 50%. Door de stijgende inflatie kunnen velen zich geen basis levensmiddelen niet meer permitteren.
De kapitalistische politici (waaronder de NDP, VHP en anderen) kunnen de problemen niet oplossen. Daarom pleiten wij ook voor verzet tegen alle bestaande politieke partijen in de Republiek Suriname! Verzet tegen de regeringspartij VHP, maar ook tegen de bende van Bouterse (NDP). Verzet tegen hypocrieten zoals Ronnie Brunswijk, die doodleuk met Desi Bouterse ging samenwerken puur uit politiek opportunisme, terwijl die 39 leden van zijn dorp had uitgemoord. Surinaamse werkenden zullen zelf een politiek alternatief moeten opbouwen. Een socialistisch alternatief dat zich verzet tegen het kapitalisme en pleit voor een socialistisch Suriname, als onderdeel van een vrijwillige socialistische federatie van Zuid-Amerika.
Vlucht, onderduik en dood van Desi Bouters
In 2021 werd Desi Bouterse veroordeeld voor de Decembermoorden. Het oordeel was 20 jaar celstraf voor de man die verantwoordelijk was voor de moord op 15 Surinamers in december 1982. Natuurlijk accepteerde Desi Bouterse dit oordeel niet en ging in hoger beroep. Dit duurde bijna twee jaar totdat hij geen kant meer op kon en zich in januari 2024 moest melden bij de gevangenis. Hier toonde Bouterse opnieuw zijn lafheid. Hij kwam niet opdagen en dook onder bij één van zijn NDP aanhangers. Waar de ex-president, ex-dictator en drugscrimineel leefde was onduidelijk. De Surinaamse politie was niet in staat om hem te vinden. Gezien de corruptie en steun die de NDP nog heeft onder politieagenten, is het best mogelijk dat men geen moeite wou doen om deze massamoordenaar op te sporen.
Op 25 december 2024 werd bekend dat Desi Bouterse overleden was, hij werd 79 jaar oud. Voor ons was Bouterse een mooi voorbeeld van een man die vooral aan zichzelf dacht. Een corrupte politicus in dienst van zichzelf en dat is de rode draad geweest in het leven van Desi Bouterse. Natuurlijk zal zijn NDP sekte dat anders zien. Er zijn genoeg Surinamers die geloven in Bouterse mythe van hem als ”Groot Leider”. Dat is niet zomaar uit de lucht komen vallen. De persoonlijkheidscultus van Desi Bouterse is voor hem opgezet door zijn aanhangers. Als de Surinaamse politiek ook geen lef toont om het land te confronteren met zijn misdaden, zal de cultus een aantrekkingskracht blijven uitoefenen op de werkende klasse, die lijden onder het kapitalisme in de Republiek Suriname.
