Artikel 22 van de Nederlandse Grondwet stelt dat ‘bevordering van voldoende woongelegenheid voorwerp is van zorg der overheid’. Maar wat in de wet staat is iets heel anders dan de realiteit voor een grote deel van de bevolking.
Artikel door Michiko
Al tientallen jaren zijn er te veel weinig huizen gebouwd. In plaats van verantwoordelijkheid nemen voor huisvesting, heeft de overheid door liberalisering de woningmarkt aan de beleggers overgelaten.
De resultaten van de vrije markt
Particuliere beleggers en buitenlandse beleggers kopen appartementen of huizen om die voor hoge prijzen te verhuren. Ze gaan er niet zelf in wonen; het is alleen voor het beleggen en de verwachte waardestijging. Ze ruiken hier grote winsten zoals Prins Bernard Junior die in Amsterdam 590 huizen heeft.
Makelaars zeggen dat huizen eens niet meer op markt komen, maar direct worden verkocht aan beleggers. In het laatste kwartaal van 2020 sloegen vastgoedinvesteerders toe.
In Den Haag ging ruim 50% van het totaal aantal verkochte huizen naar particuliere beleggers. Ook in Rotterdam (45 %), Utrecht (40%) en Amsterdam (35%) gaat het om grote aantallen.
Woningbeleggers hebben ook steeds meer interesse in panden buiten de Randstad. Corona en speculatie leiden tot stijgende prijzen in kleinere steden en op het platteland.
Jongeren zouden het recht moeten hebben om zonder problemen op zichzelf te kunnen gaan wonen, maar op dit moment is dit praktisch onmogelijk. Hun zelfstandigheid zou niet afhankelijk moeten zijn van de inkomsten van hun familie.
De staat en gemeenten moeten regels stellen aan verhuurders en aan nieuwe wooncontracten, waarbij de prijzen niet mogen stijgen en tijdelijke contracten niet de norm mogen worden. Universiteiten moeten alle studenten, Nederlanders en buitenlanders, voor een redelijke prijs goede kwaliteit leefruimte bieden.
Massabeweging moet oplossingen afdwingen
Op basis van strijd is het mogelijk om overwinningen te boeken. In 2019 werd in de Duitse deelstaat Brandenburg onder druk van een brede beweging een bevriezing van de huurprijzen afgedwongen. In Berlijn alleen zouden 300.000 gezinnen recht krijgen op een lagere huur.
In Seattle, is er een belasting op grote bedrijven gekomen, de “Amazon Tax” in 2020. Grote bedrijven hebben een groei van het aantal daklozen veroorzaakt. Hun personeel drukte minder verdienende mensen uit de woningmarkt. Een massabeweging in Seattle heeft het grootkapitaal gedwongen te betalen voor een uitbreiding van het aantal betaalbare woningen en openbare diensten waar daklozen worden geholpen.
Ook in Nederland kan alleen een massabeweging van huurders en studenten de overheid dwingen een begin te maken met het bestrijden van de woningnood. Zo’n beweging zou moeten beginnen met de eis van een grootschalig woningbouwprogramma van gemeenten en woningcorporaties.
De jaarlijkse huurstijging moet ook de komende jaren bevroren blijven. Tijdelijke huurcontracten die de kans bieden om de huur na een paar jaar fors te verhogen, moeten worden verboden. En lagere inkomens moeten recht krijgen op huurverlaging als de woonkosten een te groot deel van hun inkomen opslokken. Wonen is een recht!
