Door Barbara Veger, Rotterdam
Vorige week zagen miljoenen Nederlanders premier Rutte een zeer beperkte versoepeling van de zogenaamde “intelligente lockdown” aankondigen waar we sinds 15 maart inzitten. Kinderopvang en basisscholen zullen heropend worden vanaf 11 mei, de laatste gedeeltelijk. Vanaf 1 juni gaat het middelbaar onderwijs weer open. Kinderen en jongeren kunnen weer onder bepaalde voorwaarden sporten. Café’s en restaurants blijven gesloten, en evenementen blijven verboden tot 1 september. De regering reageert op een zekere vermoeidheid met de lockdown, tegelijkertijd zijn ze voorzichtig omdat ze weten dat een tweede golf van besmettingen hen in ernstige problemen zou brengen. We mogen niet op de regering vertrouwen, het is in de eerste plaats aan de werkenden om ervoor te zorgen dat de versoepeling op een veilige manier gebeurt!
De heropening van de scholen en kinderopvang zal een grote opluchting zijn voor veel ouders, vooral eenoudergezinnen (voornamelijk vrouwen). Zij moeten vaak telewerken vanuit huis en tegelijkertijd voor hun kinderen zorgen en hen ook nog helpen met hun onderwijs. Dit is natuurlijk bijzonder stressvol. Echter, er is het gevaar dat de heropening op een top-down manier gebeurt, waarbij regeringsinstanties en schoolbesturen de beslissingen nemen zonder dat leraren of ouders veel inspraak hebben. De regering heeft aangekondigd dat leraren met symptomen, net als zorgmedewerkers, getest zullen kunnen worden. Ook is er een protocol opgesteld door regeringsinstanties, schoolbesturen en vakbonden, met een aantal maatregelen zoals de aanwezigheid van desinfecterende gel in elk klaslokaal, looproutes en een verbod voor ouders om op het schoolplein te komen. Maar de vraag is of dat genoeg is. Zo mogen leraren geen mondkapjes dragen, tenzij ze in het speciaal onderwijs medische handelingen moeten verrichten. Dit kan tot onveilige situaties leiden.
Het zouden de leraren op de werkvloer in samenwerking met de ouders (en in het voortgezet onderwijs ook de leerlingen) moeten zijn die zouden moeten beslissen hoe de scholen worden heropend en welke veiligheidsmaatregelen nodig zijn. Zij weten het beste wat nodig is. Leraren stonden de afgelopen jaren vooraan in de klassenstrijd in Nederland; vorig jaar november was er nog een massale tweedaagse staking voor hoger loon en vermindering van de werkdruk. Deze strijdbaarheid zou nu ingezet moeten worden om crisiscomités in de scholen te organiseren om de coronacrisis te bestrijden in het belang van leerlingen, leraren en ouders.
De regering heeft als reden voor de beperkte versoepeling gegeven (naast de relatief kleinere kans op besmetting bij kinderen) dat de druk op de zorg aan het verminderen is. Het aantal corona patiënten op de IC’s is al enige tijd aan het dalen. Maar dit zegt niet alles over de ernst van de crisis en het dodental. Officieel zijn tot nu toe in Nederland meer dan 4000 mensen gestorven aan covid-19, maar als je kijkt naar de zogenaamde “oversterfte”, het aantal onverklaarbare extra doden vergeleken bij andere periodes, dan kan het aantal werkelijke doden volgens het CBS 50% tot 80% hoger liggen. Veel ouderen sterven thuis en worden niet in de coronastatistieken meegenomen, hetzelfde geldt voor veel ouderen die in verpleeghuizen sterven maar niet officieel gediagnosticeerd zijn met covid-19. De situatie in de verpleeghuizen, zo moet ook de regering toegeven, is zeer slecht, het virus verspreidt zich snel en er is een gebrek aan beschermingsmateriaal. Het was slechts kort geleden dat de regering besloot tot een herverdeling van mondkapjes ten goede aan de verpleeghuizen.
In het algemeen was het crimineel hoe traag de regering op de coronacrisis reageerde. In januari beweerde de toenmalige minister van volksgezondheid nog dat het onwaarschijnlijk was dat het virus van China naar Europa zou overspringen. In februari werd er massaal carnaval gevierd in Brabant, zonder enige waarschuwing vanuit de regering. Tot 13 maart volgde het RIVM de adviezen van het Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention op in plaats van die van de World Health Organisation (WHO).
De scholen werden pas gesloten op 16 maart, nadat veel ouders al “met hun voeten gestemd hadden” en hun kinderen thuis hielden. Terwijl cafés en restaurants gesloten werden, bleven veel niet-essentiële sectoren gewoon open. De zorg is door tientallen jaren van bezuinigingen ondermijnd, wat er bijvoorbeeld toe leidde dat er in Nederland maar 6,4 IC bedden per 100.000 inwoners waren, tegenover een Europees gemiddelde van 11,5. Daarom was een enorme operatie nodig om het aantal IC bedden op te schalen toen de coronacrisis uitbrak. Nog steeds wordt veel reguliere zorg, inclusief operaties, uitgesteld omdat er niet genoeg IC bedden en personeel zijn, met alle gevolgen van dien.
Wat betreft de economische gevolgen van de crisis: het steunpakket van de regering zal een diepe recessie niet kunnen voorkomen. Nu al worden veel jonge flexwerkers ontslagen, ondanks het steunpakket dat kan oplopen tot 90 miljard euro met o.a. loonsubsidie voor bedrijven met een omzetdaling. Ook hoeven bedrijven voorlopig geen enkele vorm van belasting te betalen. KLM krijgt een staatssteun van 3 miljard terwijl het tegelijkertijd duizenden werknemers op een tijdelijk contract wil ontslaan!
Het IMF voorspelt dat de economische groei in Nederland dit jaar met 7.5% zal krimpen. Dat zou dubbel de schade zijn die de Nederlandse economie opliep tijdens de crisis van 2008. Niet alleen zal de werkloosheid weer fors oplopen, op een gegeven moment zullen de kapitalisten de werkenden ook proberen te laten betalen voor de grote overheidsuitgaven die nu gedaan worden.
Zowel de gezondheidscrisis als de economische crisis is dramatisch. Maar dit zal ook een dramatisch effect op het bewustzijn hebben; meer en meer werkenden en jongeren zullen tot de conclusie komen dat het kapitalisme geen enkele oplossing kan bieden, noch voor de gezondheidscrisis, noch voorde economische crisis, noch voor de ecologische crisis. Wij horen niet te sterven voor de winsten en rijdkom van de aandeelhouders!
Socialistisch Alternatief zegt:
+ Het welkome applaus voor werkenden in cruciale sectoren betaalt hun rekeningen niet, dat begint bij een minimumloon van 14 euro per uur;
+ De openbare gezondheid moet de eerste prioriteit hebben; ;
+ De regering en werkgevers moeten beschermingsmateriaal beschikbaar stellen aan alle werkenden in essentiële sectoren, vooral aan diegenen in de frontlinie;
+ Degenen die niet kunnen werken om veiligheidsredenen moeten hun loon volledig doorbetaald krijgen;
+ Alle beslissingen over of het veilig is om te werken of niet, moeten worden genomen door vakbonden of comités van werkenden voor gezondheid en veiligheid, die verkozen moeten worden voor het werk weer kan worden opgestart;
+ Nu is de tijd om een alternatief op het kapitalisme op te bouwen, een democratisch socialistische maatschappij.
