De tijd dringt: de planeet staat in brand!

In 2015 werd in Parijs de COP21 gehouden, waar regeringen zich ertoe verbonden de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 1,5 graden boven het pre-industriële gemiddelde. De Wereld Meteorologische Organisatie maakte nu bekend dat er een kans van 50% is dat dit gemiddelde reeds in de periode 2022-2026, minder dan tien jaar na COP21, zal worden overschreden.

door Arno (Luik) uit ons Belgische zusterblad De Linkse Socialist

Extreem weer treft alle landen en vormt een reëel gevaar voor de meest kwetsbaren (vooral bejaarden). In juni was er een hittegolf in grote delen van Europa. In Pakistan en India begint het droge seizoen doorgaans in mei, maar deze landen kenden in maart reeds een enorme hittegolf waarbij de temperatuur maandenlang zelden onder de 40 graden zakte.

De gevolgen zijn uiteraard verregaand. Elektriciteitskabels smelten waardoor de stroom uitvalt. Er zijn watertekorten. De oogst dreigt grotendeels te mislukken, terwijl de oorlog in Oekraïne de mogelijkheden van import van graan beperkt. Hierdoor dreigt voor sommige hongersnood en voor anderen een ongekende inflatie van de voedselprijzen. Delen van India en Pakistan dreigen helemaal onbewoonbaar te worden.

Wie er nog aan twijfelde: de opwarming van de aarde is geen abstracte kwestie, het is een concreet probleem dat hier en nu gevolgen heeft en antwoorden vereist. De verschillen in de gemiddelde temperaturen lijken misschien nog beperkt, maar dit gaat nu al gepaard met veel meer extreme temperaturen en klimatologische gebeurtenissen.

Vorige zomer stond het Middellandse Zeegebied in lichterlaaie. Er waren branden in Griekenland, Turkije en Algerije. Verder weg waren er branden in Californië en Siberië. Telkens eiste dit mensenlevens, infrastructuur en een groot aantal hectaren bos. Dit vermindert de reeds bedreigde biodiversiteit en de mogelijkheden om CO2 op te nemen. De opwarming van de aarde is met andere woorden een fenomeen dat exponentieel kan toenemen. De bosbranden van 2021 waren erger dan die van 2020, toen er ook al hevige uitbraken waren in Australië en Californië. Het is een veilige gok om te voorspellen dat er ook deze zomer megabranden zullen zijn.

Dit is slechts één voorbeeld van de toenemende frequentie en omvang van extreme weersomstandigheden. Het beperkt zich uiteraard niet tot branden, zoals de overstromingen in ons land vorig jaar nog aantoonden. Heel wat mensen verloren hun onderkomen, er vielen doden en de schade was erg groot. Een jaar later zitten veel mensen nog in de miserie.

Terwijl extreme weersomstandigheden toenemen, wordt onze verdedigingslinie in de vorm van openbare diensten (zoals civiele bescherming, brandweer …) steeds verder ondermijnd. Er wordt niet geïnvesteerd in de nodige aanpassingen van de infrastructuur. De CO2-uitstoot blijft steeds verder toenemen en de rode loper voor de winstbelangen van de grote oliebedrijven blijft uitgerold. Vier van die grote bedrijven (Exxon, BP, Chevron, Shell) zijn verantwoordelijk voor 10% van de uitstoot.

Om met de gevolgen van de klimaatverandering om te gaan, is er nood aan massale investeringen in degelijke openbare diensten en betere infrastructuur. Er zijn ook investeringen nodig voor een snelle energietransitie om de uitstoot te verminderen en ervoor te zorgen dat de aangerichte schade beperkt wordt. Er zijn geen duizenden oplossingen, het heeft geen zin om de fossiele brandstofgiganten vriendelijk te vragen om te stoppen. We moeten de klimaatcriminelen onteigenen om de energieproductie onder controle van de gemeenschap te brengen. Dat is nodig voor de planeet en voor onze portemonnee.

Het volledige systeem is schuldig. We moeten breken met de logica van de kortetermijnwinst van een kleine minderheid op de kap van de overgrote meerderheid van de bevolking. Daartoe moeten de belangrijkste sectoren genationaliseerd worden onder democratische controle van de werkende klasse en de consumenten. De chaos van de markt moet plaats maken voor ecologische socialistische planning.