Zoals in andere grote Amerikaanse steden zorgen de hoge huurprijzen voor een toename van dakloosheid, wat een enorme menselijke tol eist. Seattle heeft nu de derde ergste daklozencrisis in het land. Dit jaar kwamen er al 53 mensen op straat om het leven. Het aantal dakloze kinderen in het openbaar onderwijs nam op een jaar tijd met 22% toe.

Dat was de achtergrond waartegen zeven gemeenteraadsleden in Seattle op 12 juni stemden voor het intrekken van de belasting op grote bedrijven. Ze capituleerden voor de druk van de grote bedrijven om de belasting die een maand eerder unaniem was goedgekeurd terug in te trekken. Daniel Beekman van de Seattle Times had het over “een verbazingwekkende intrekking zonder precedent in de recente politieke geschiedenis van Seattle.”

Ondertussen neemt de rijkdom van de zakenelite in de stad aan duizelingwekkend ritme toe. De ironie dat de rijkste man ter wereld, Jeff Bezos, Seattle bedreigde omwille van een belasting van 47 cent per uur (nadat massale belastingverlagingen door Trump werden aangekondigd), werd opgemerkt door miljoenen werkenden hier en in de rest van het land. Het glazen hoofdkwartier van Amazon bevindt zich in de wijk South Lake Union waar er heel wat protestacties voor betaalbaar wonen waren. Het toont de diepe ongelijkheid: de werkenden die ervoor zorgen dat de stad draait, worden steeds meer uitgesloten.

We moeten duidelijk zijn: het intrekken van de Amazon-belasting zal niets veranderen aan de realiteit van ongelijkheid en tekorten. Sommige gemeenteraadsleden spraken in abstracte termen over een ‘plan B’ voor betaalbaar wonen, maar er kwamen geen progressieve alternatieven. Als Amazon en de gevestigde politici hun zin krijgen, weten we wat het ‘alternatief’ zal zijn: het verder doorwoekeren van de huizencrisis en regressieve belastingen, waarbij belastingen en sociale verantwoordelijkheden vooral ten laste van de gewone werkenden komen.

Deze capitulatie maakt de zaken duidelijker: ingaan tegen de grote bedrijven vereist de opbouw van een politiek alternatief. De progressieve en socialistische groepen die actief zijn in de beweging voor betaalbaar wonen in Seattle moeten zich verenigen en in de verkiezingen van 2019 opkomen met onafhankelijke linkse kandidaten tegen de gemeenteraadsleden van de grote bedrijven die vooraan stonden in het intrekken van de Amazon-belasting: Harrell, Bagshaw, Juarez en Johnson. Tegelijk was er de ontgoocheling dat de linkse Democraten Herbold en O’Brien eveneens door de knieën gingen voor de druk van Amazon. Het maakt duidelijk dat kandidaten verantwoording moeten afleggen als ze gekozen zijn. Een nieuwe linkse alliantie, los van de bedrijven en de Democratische partij, is nodig. De werkenden en socialisten in Seattle kunnen daarmee een nationaal voorbeeld stellen van wat nodig is.

Het potentieel zagen we al in 2017. De Seattle People’s Party steunde Nikkita Oliver en de Democratic Socialists of America (DSA) steunden Jon Grant. Daar kan verder op gebouwd worden door in 2019 met een linkse alliantie de krachten achter de Amazon-belasting te verenigen: Socialist Alternative, Housing for All, Transit Riders Union, DSA, People’s Party, linkse vakbonden en anderen. Als dit gekoppeld wordt aan een strategie om bewegingen uit te bouwen, kan een linkse alliantie onze bewegingen een eengemaakte politieke stem bieden waarmee we ingaan tegen de macht van Amazon en de grote bedrijven.

Hoe is het zo ver gekomen?

De huizencrisis in Seattle is niet plots ontstaan, het is het resultaat van het beleid de afgelopen decennia. Het Democratische establishment was verantwoordelijk voor dit beleid waarbij nauw samengewerkt werd met grote ontwikkelaars. Het model van ‘laat de markt maar werken’ zal nooit werken: ontwikkelaars zijn uit op maximale winsten, wat betekent dat geïnvesteerd wordt in duurdere huisvesting en niet in betaalbaar wonen.

De prioriteiten in de stad zijn duidelijk: 48 miljoen dollar per jaar was een te grote kost, maar tegelijk werd een project voor een congrescentrum goedgekeurd voor een bedrag van 1,6 miljard dollar. Dat is vooral een prestigeproject voor de hotelsector.

De gevestigde tegenstanders van de Amazon-belasting stelden: “de stad investeert al 61 miljoen per jaar en dat los de dakloosheid niet op.” Er wordt aan voodoo-wiskunde gedaan waarbij de omvang van het probleem niet begrepen wordt. Een recente studie gaf aan dat er alleen in de regio King County 410 miljoen dollar per jaar nodig is. Dat is nog zonder een breder project rond betaalbaar wonen voor de werkenden die vandaag door gentrificatie uit de stad gedreven worden.

Onze beweging heeft nooit gesteld dat het merendeel van de middelen naar tijdelijke daklozenopvang moest gaan. We roepen op voor de bouw van permanente, betaalbare en publieke huisvesting, niet alleen als antwoord op dakloosheid, maar ook als onderdeel van een massale uitbreiding van de sociale huisvesting zodat de werkenden een reëel alternatief hebben op de private huizenmarkt.

De deelstaat Washington heeft het meest regressieve belastingstelsel van het land. Dat gebeurde niet plots, het is het resultaat van een jarenlange capitulatie van de Democratische Partij voor de grote bedrijven en de Republikeinse leiders.

De overwinning die we haalden met de invoering van de Amazon-belasting was een mooi tegenvoorbeeld na jaren van belastingverlagingen voor de grote bedrijven en aanvallen op openbare diensten. Deze overwinning was mee te danken aan de enorme nationale (en zelfs internationale) aandacht, waaronder de steun van Bernie Sanders.

Zelfs de Washington Post moest opmerken dat de huidige situatie aantoont dat Amazon krijgt wat het wil. Het is een illusie om te denken dat de toplui van Amazon hier zullen stoppen.

Een strijd die we niet kunnen winnen?

Enkele gemeenteraadsleden verklaarden dat ze het jammer vonden dat ze moesten capituleren rond de Amazon-belasting, maar dat ze dit noodzakelijk vonden. Gemeenteraadslid Lisa Herbold zei dat het voorstel tot referendum van de zogenaamde ‘No belasting on Jobs campaign’ onbeperkte middelen had. Hierdoor werd de Amazon-belasting volgens haar een strijd die we nu niet kunnen winnen.

Ik zeg dit met alle respect voor gemeenteraadslid Herbold, een oprechte progressieve afgevaardigde die de belasting van bij het begin steunde, ook toen het voor het eerst werd voorgesteld in de herfst van vorig jaar.

Het was voorspelbaar dat de grote bedrijven stappen, zoals een referendum, zouden zetten om de belasting weg te krijgen. Ze probeerden dit ook tijdens de strijd voor het minimumloon van 15 dollar per uur. Van bij het begin heeft Socialist Alternative opgemerkt dat de grote bedrijven zich sterk zouden verzetten tegen een belasting. Heel wat progressieve verkozenen en sommige activisten leken echter te denken dat dit verzet kon geneutraliseerd worden door drastische toegevingen – zoals het halveren van de oorspronkelijke eis van 150 miljoen dollar – in plaats van door een strijdbare beweging tegen de grote bedrijven.

In elke strijd voor ernstige hervormingen zullen we botsen op vastberaden verzet door de grote bedrijven, en ook op nederlagen. De belangen van de werkende bevolking en die van de miljardairs botsen immers onder het kapitalisme. Dat is waarom ik een socialist ben.

Konden we het referendum niet winnen? Ik ben daar niet van overtuigd. Over schijnbaar onmogelijke overwinningen gesproken: Berniecrat en DSA-lid Alexandria Ocasio-Cortez haalde het in Queens vanuit het niets tegen de vierde hoogst geplaatste Democraat in het parlement, Joe Crowley. Ze deed dit met een sterke campagne van onderuit en gedurfde eisen als “Gezondheidszorg voor iedereen”, ondanks tegenkantingen van het volledige establishment en weinig middelen.

Maar zelfs indien we uitgaan van een waarschijnlijke nederlaag in het referendum, moeten we erkennen dat ernstige vooruitgang zelden in een rechte lijn wordt bekomen. De overwinning rond het homohuwelijk kwam er pas na decennia van campagnevoeren en heel wat nederlagen. De nederlaag rond het Voorstel 8 in California versterkte een beweging die vastberaden was om huwelijksgelijkheid te bekomen, wat jaren later effectief gebeurde.

Vorige zomer was Minneapolis de eerste stad in het Midwesten waar het minimumloon tot 15 dollar per uur werd opgetrokken. Voor het zo ver was, leden we grote nederlagen: er was de nipte nederlaag van de socialist Ty Moore in de gemeenteraadsverkiezingen van 2013 in een campagne die echter wel de 15 dollar op de agenda zette. Vervolgens werd een referendum tegengehouden. Was enkel door een strijdbare opstelling en een sterke campagne van onderuit dat we uiteindelijk de 15 dollar per uur bekomen hebben tijdens de campagne van Ginger Jentzen van Socialist Alternative voor de gemeenteraadsverkiezingen.

Niemand ontkent dat de campagne heel veel inspanningen zou gevraagd hebben. Maar ik denk dat een ernstige campagne doorheen de stad mogelijk was waarbij we tienduizenden konden overtuigen en een stap zetten in de opbouw van een bredere beweging om de grote bedrijven nationaal meer te laten bijdragen aan de gemeenschap.

Ondanks de aanvankelijke tegenvallende peilingen in de stad, hadden we een sterke start kunnen nemen. Miljoenen werkenden doorheen het land waren al geïnspireerd door ons voorbeeld en er ontstonden elders gelijkaardige initiatieven. Ondanks de intrekking van de Amazon-belasting is er een discussie over een Google-belasting in Silicon Valley. Daar wordt in november over gestemd in een referendum. Door de Amazon-belasting in te trekken, sturen de zeven Democraten in het gemeentehuis voor een gemengde en zelfs ontmoedigende boodschap. Dat is net wat de top van Amazon wil.

Socialist Alternative in Seattle was al begonnen met de voorbereiding op een grote campagne rond het referendum en was in discussie met andere progressieve groepen hierover. We hebben geen garantie dat strijd sowieso tot overwinningen leidt. Maar het is bijzonder schadelijk om nederlagen te ondergaan zonder strijd aan te gaan.

Een keerpunt in Seattle

De capitulatie van de Democraten maakt dat de werkenden meer dan enkel deze strijd verloren hebben. Deze capitulatie heeft de grote bedrijven aangemoedigd en het versterkt ook rechtse populistische groepen die recent opduiken in de stad, zoals Speak Out Seattle en SAFE Seattle. Heel wat van deze groepen baseren hun retoriek tegen daklozen en armen en hun rechtse argumenten op Trump en het rechtse populisme dat nationaal sterk staat, maar een deel ervan komt uit Democratische hoek. Na de stemming in de gemeenteraad kwamen ze samen in een restaurant van de voormalige gemeenteraadskandidate Sara Nelson om hun overwinning te vieren en volgende stappen voor te bereiden.

Tim Ceis van de bijzonder oneerlijke en schaamteloos rechtse ‘No Tax on Jobs Campaign’ bevestigde dit met zijn recente opmerking die door The Atlantic werd overgenomen: “Wat willen we? Een nieuwe gemeenteraad.”

Volgend jaar zullen we de meest gepolariseerde gemeenteraadsverkiezingen in jaren kennen, of we dit nu willen of niet. We moeten duidelijk zijn dat we die strijd evenmin mogen laten passeren. Capitulatie leidt niet tot vrede en rust, maar tot een versterking van rechts en de grote bedrijven.

Een belasting op banen?

De Amazon-belasting was het omgekeerde van een belasting op banen of op werkenden. Het was een belasting op rijke bedrijven, in het bijzonder de grootste 3% in Seattle. Amazon, Starbucks en Vulcan weten dit. Dat is waarom ze zich zo hard verzetten tegen dit voorbeeld.

De Amazon-belasting zou net honderden of zelfs duizenden jobs gecreëerd hebben. Het zou een injectie van 50 miljoen dollar per jaar in de bouwsector en de sociale sector betekend hebben, met ook heel wat extra nieuwe jobs in de nasleep van deze maatregelen.

Zouden grote bedrijven de lonen verlaagd hebben of de werkenden laten betalen voor de (erg bescheiden) Amazon-belasting? Als doctor in de economie en als socialist, kan ik zeggen dat dit niet zo eenvoudig is voor de bedrijven. Deze belasting was eigenlijk slechts een kleinigheid voor Amazon, Starbucks en de rest. Ze haalden al veel meer winst op hun belastingen door de cadeaus van Trump dan wat deze belasting hen zou gekost hebben. Onder dit systeem betalen de grote bedrijven de lonen die de markt hen doet betalen: als ze konden, zouden ze de lonen van werkenden meteen naar beneden halen. Er zouden meteen jobs overgeplaatst worden naar meer winstgevende plaatsen, indien de kost van delokalisatie daartegen opweegt. Amazon zit in Seattle omwille van de aanwezigheid van een groot aantal geschoolde werkkrachten. Die werden gebruikt door Amazon om hiermee het tweede rijkste bedrijf ter wereld te worden. Het bedrijf zal echter jobs verplaatsen als dit de winsten kan opdrijven, los van bescheiden belastingen als de Amazon-belasting.

We moeten duidelijk zijn dat elk dreigement van de grote bedrijven onder het kapitalisme effectief kan doorgevoerd worden. Amazon had de bouw van een nieuw hoofdkwartier kunnen stoppen en de 7.000 jobs die daarmee betrokken zijn kunnen schrappen, zelfs indien dit het bedrijf veel geld had gekost. Wellicht hadden ze uiteindelijk de bouw wellicht toch hervat, veel dreigementen zijn eerder symbolisch.

Het voorbeeld van Boeing toont aan dat capitulatie geen oplossing vormt. Twee van de grootste cadeaus aan bedrijven in de Amerikaanse geschiedenis waren deze van de deelstaat Washington aan Boeing. Het bedrijf heeft nadien toch jobs overgeplaatst naar andere vestigingen. Capituleren is een strategie die tot nederlagen leidt. Het versterkt de neerwaartse spiraal onder het kapitalisme, het laat bedrijven toe om steden en werkenden tegen elkaar uit te spelen.

Massale desinformatiecampagne

Er was in de gevestigde media heel wat verwarring over de Amazon-belasting. De ‘No Tax on Jobs campaign’ haalde ondertussen handtekeningen op met een erg oneerlijk uitgangspunt (dat zich bovendien schaamteloos keerde tegen armen en daklozen). Een van de meest gebruikte leugens was dat de Amazon-belasting een belasting op werknemers was en niet op de werkgevers.

De gevestigde media en de referendumcampagne konden hierdoor voor verwarring zorgen. Dit bleek ook uit een peiling op 13 mei die aangaf dat 54% van de ondervraagde mensen tegen de belasting was. Maar we moeten ook erkennen dat er een brede steun is voor het belasten van grote bedrijven en superrijken. Is Seattle minder progressief dan de rest van het land op dit punt? Ik denk het niet. Er was een massale desinformatiecampagne door de grote bedrijven. Dit moet beantwoord worden met een campagne van onderuit.

Een alternatief voor de gevestigde politiek

De werkenden moeten zelf een lijn in het zand trekken. Daartoe moeten we een sterkere beweging opbouwen. Laten we de komende maanden gebruiken om een brede progressieve alliantie op te zetten die opkomt voor betaalbaar wonen en voor het vervangen van de gevestigde politici in het gemeentehuis van Seattle.

Er is een nieuwe massale partij nodig in de VS, een partij die klaar en duidelijk opkomt voor de belangen van werkenden en onderdrukten, een partij die geen geld van bedrijven aanvaardt. De krachten om zo’n partij op nationaal vlak te lanceren zijn er nog niet. Maar de progressieve en socialistische groepen in Seattle zijn wel goed geplaatst om een lokaal model te vormen van wat nodig is. Het is tijd om daaraan te beginnen en de kracht van onze sociale bewegingen te bundelen. Als we daarin slagen, bieden de verkiezingen van 2019 een mogelijkheid om een doorbraak te maken en een strijd te starten om de controle over onze stad uit de handen van de grote bedrijven te halen. Dat zou echte verandering betekenen.

Wij zetten geen enkele stap achteruit rond de Amazon-belasting. We blijven bovendien eisen dat het beloofde ‘Plan B’ voor betaalbare woningen en diensten voor daklozen er komt. Bij de opmaak van de begroting van Seattle later dit jaar, eisen we dat er hiervoor jaarlijks minstens 50 miljoen dollar wordt uitgetrokken. Dat is een opstap tot er een permanente en omvangrijkere belasting op grote bedrijven komt. Om te winnen, zullen we ons moeten organiseren. De campagne is niet alleen gericht op een belasting op grote bedrijven, maar meer algemeen voor een begroting in dienst van de bevolking. De stemming rond de begroting is pas in het najaar, de strijd begint echter nu.