Als er nog mensen zijn die het nieuws geloven: trap niet in de praatjes van economische groei. Vanwege de enorme schulden van huishoudens en bedrijven, vanwege dure en onrendabele overheidsinvesteringen in onrendabele infrastructuur (de HSL bijvoorbeeld), vanwege de hoge kosten van de redding van de banken en tenslotte omdat de veel te grote financiële sector zo rot is als een mispel, komt de Nederlandse economie in geen jaren meer overeind.
Artikel door Pieter Brans, Amsterdam
De politiek heeft alleen aandacht voor het verlagen van de schuld van de overheid, niet voor de echte problemen. En dat gaat ook na de gemeenteraadsverkiezingen niet veranderen (geef wel het kabinet een rode kaart via een stem op en steun voor de SP). De belastingen voor de bedrijven en de rijken zijn nog nooit zo laag geweest; de overheid legt de belastingen alleen neer bij de mensen die het minste kunnen betalen via de BTW en de inkomstenbelasting. Als je geld wilt binnenhalen, geen echt slimme optie. Erop vertrouwen dat regering en ondernemers er wel in zullen slagen om de economische groei terug te krijgen, is een waanvoorstelling. Herstel van groei uit het verleden is uitgesloten. De enige manier om uit deze problemen te komen is het organiseren van verzet, binnen en buiten de vakbonden. Dat is de enige manier op koopkracht en sociale zekerheid op peil te houden.
Met trompetgeschal vanuit TV en kranten werd het nieuws gebracht dat Nederland op het onderdeel economische groei een gouden medaille had behaald: 0,7% in het laatste kwartaal van 2013. Wat is de werkelijkheid? Bedrijven hebben eind vorig jaar extra veel auto’s en vrachtauto’s gekocht vanwege het op 1 januari 2014 aflopen van belastingvoordelen. Of de Nederlandse economie de derde dip in vijf jaar (!) achter zich heeft gelaten, is dus sterk de vraag. De extra verkoop van auto’s in het laatste kwartaal van 2013 betekent dat de verkopen begin 2014 dus weer zullen inzakken. De werkloosheid stijgt minder snel, maar dat komt alleen maar omdat veel ontmoedigde mensen het zoeken naar werk hebben opgegeven.
Makelaars en het kabinet praten over herstel op de huizenmarkt omdat ze daar belang bij hebben. Na jaren van stagnatie is er inderdaad iets meer kooplust in de samenleving. Maar dat betekent niet dat er meer geld is…Bovendien is duidelijk dat het grootste deel van de verkopers geen zin heeft om voor de huidige lage prijzen te verkopen.
De hoge werkloosheid en de hoge schulden van huishoudens zullen de economische groei nog jaren laag houden. Ondanks al het vrolijke geroep vanuit de media en het kabinet dat de economie weer groeit, blijft het simpele feit dat de productie in Nederland na ruim vijf jaar nog steeds niet terug is op het niveau van voor de crisis. Nuchter bezien: de schijn van groei gaat de problemen van schulden, armoede en werkloosheid niet oplossen. Daar is actie voor lonen en banen voor nodig.
Dit kabinet gaat door met het realiseren van de grote droom van de neoliberalen: VVD en PvdA maken de oude dromen van de VVD samen waar. Wie herinnert zich nog Wiegel en de VVD in de jaren zeventig? Afrekenen met het langharig, werkschuw tuig? De coalitie maakt het waar! Werkeloos? Straf. Arm? Straf. Bijstand? Straf. Ziek? Straf. Huurder? Straf. Oud? Straf. Openbaar vervoer gebruiker? Straf. Tja, moet je ook maar een goed verdienende VVD’er zijn. Dat de PvdA is ingehuurd om dit VVD beleid er bij de kiezer in te krijgen, blijkt wel uit de rol van Staatssecretaris Klijnsma die met een combinatie van blijmoedigheid en “Mama doet dit voor je eigen bestwil, hoor” dit alles bij de mensen door de strot moet zien te krijgen. Bijstandsgerechtigden worden volgend jaar uitgekleed waar ze bijstaan en dan in een gemeentepakje gehesen om klussen in parken en bij bejaarden op te knappen. Voor wat hoort wat, immers. Lever al je rechten in, als je “trekt van de staat!”
Dat al deze onzin over de economie, afkomst en achtergrond, bijstandsgerechtigden en werklozen klakkeloos verkondigd kan worden, komt vooral omdat elk zichtbaar tegenwicht is verdwenen. Dat tegenwicht is er wel: er was de staking van de distributiemedewerkers van AH, de staking van de schoonmakers, de strijd tegen de sluiting van ALDEL, de strijd tegen de gevolgen van de aardbevingen en de gaswinning in Groningen, de succesvolle acties bij de veiling Flora en de acties bij de sociale werkvoorziening. De actiedreiging bij Tata Steel leidde tot een loonsverhoging van 2,5%, met meer voor de lagere schalen. Sommige van deze acties kregen aandacht in de media, andere niet, maar het ontbreekt aan bredere vormen van verzet.
De enige overlevingsstrategie die de arbeidersbeweging in deze omstandigheden kan redden, is een offensieve. Het uitgangspunt mag niet zijn hoe we de werkgevers kunnen helpen in de competitie met hun buitenlandse concurrenten, maar het uitgangspunt moet zijn wat nodig is om iedereen een menswaardig bestaan te garanderen. De acties voor 3% loonsverhoging van de FNV komen dan ook als geroepen. Het binnenhalen van deze eis bij o.a. Philip Morris was een regelrechte doorbraak die de toon zet voor hopelijk vele anderen. De acties van de schoonmakers tegen de wachtdagen bij ziekte zijn een ander voorbeeld.
Het is soms moeilijk om tegen het neoliberale offensief in te gaan. Wie niet bereid is mee te stappen in de logica van ongebreidelde concurrentie heet oubollig, een gevaarlijk utopist, een populist etc. Volgens diezelfde logica werkten onze kinderen vanaf hun 6de nog steeds in de mijnen, was er nog altijd kiesrecht alleen voor flinke belastingbetalers, bedroeg de gemiddelde arbeidsduur 12 tot 14 uur per dag en kenden we geen betaalde vakantie. Ook toen dreigden de werkgevers met sluiting en vertrekken. Toch hebben onze voorgangers het tij kunnen keren. Ze slaagden erin doordat ze mobiliseerden rond enkele centrale speerpunten en dat koppelden aan de visie op een andere, socialistische, maatschappij. Het was de schrik voor die alternatieve maatschappij die de kapitalisten destijds dwong tot verregaande concessies. Dat is ook wat er vandaag de dag nodig is.
