In 2013 werd ontdekt dat de Verenigde Staten telefoongesprekken van eigen burgers registreerde – de gesprekken van honderden miljoenen Verizon-klanten werden doorgegeven aan de National Security Agency. In 2018 kwam Google in de problemen door het verzamelen van “locatiegegevens van gebruikers, zelfs als [gebruikers] in de instellingen van hun apparaat hadden aangegeven dit niet te willen.”
Door James Fleming (Socialist Party, ISA in Ierland)
In 2019 bleek het bedrijf Cambridge Analytica “intieme persoonlijke Facebook-gegevens te hebben misbruikt om … kiezers bij de Amerikaanse verkiezingen te manipuleren.” Amnesty International verklaarde dat “de verraderlijke controle van Facebook over ons digitale leven de essentie van privacy ondermijnt” en beschreef het Cambridge Analytica-schandaal als “slechts het topje van de ijsberg.”
In oktober 2023 werd bekend dat Amerikaanse autofabrikanten zonder het te weten gegevens verzamelden van eigenaars van auto’s, die werden doorgegeven aan verzekeringsmaatschappijen. Onderzoek beschreef het verzamelen van gegevens door autofabrikanten als “een privacy-nachtmerrie op wielen” en “de officieel slechtste categorie producten inzake privacy.”
Veel organisaties en individuen die kritisch staan tegenover kapitalisme en imperialisme zagen hoe hun accounts verwijderd werden of hun berichten werden beperkt. Onlangs zagen we dit nog met het verbannen van Palestijnse solidariteitsorganisaties op Meta-platforms.
Inbreuken en manipulatie
Dit zijn slechts enkele spraakmakende voorbeelden van privacyschendingen en manipulatie via digitale media in de VS. Het Amerikaanse kapitalisme heeft zich de praktijk van massasurveillance en manipulatie eigen gemaakt en op een hoger en slinkser niveau gebracht dan ooit voordien het geval was.
Ondertussen is de Chinese staat berucht om zijn internet firewall. Het heeft “een leger van internetpolitie” dat alle internetcontent kan filteren die als bedreigend wordt beschouwd door de verkeerd genaamde Chinese ‘Communistische’ Partij (CCP) en dat ook doet. Deze partij regeert over een zeer onderdrukkende kapitalistische en imperialistische staat die elke afwijkende mening meedogenloos onderdrukt.
TikTok is een privébedrijf dat gevestigd is in Beijing. Voorstanders van TikTok hebben de neiging om te benadrukken dat het niet onderhevig is aan de belangen van de Chinese staat omdat het een privébedrijf is. Dit is naïef, maar zelfs als dat niet zo zou zijn, heeft TikTok geen vlekkeloze reputatie op het gebied van privacy. In 2022 gaf ByteDance, het in Beijing gevestigde bedrijf dat eigenaar is van TikTok, toe dat “verschillende van zijn werknemers in Beijing toegang hadden tot de gegevens van ten minste twee journalisten in de VS en het VK om hun locaties te traceren en te controleren of ze TikTok-werknemers hadden ontmoet die ervan verdacht werden informatie naar de media te lekken.” Dat is ongeveer de ernstigste privacyschending die mogelijk is.
Dus wat betreft privacy en vrijheid van meningsuiting zijn noch de Amerikaanse noch de Chinese staat te vertrouwen, of het nu gaat om het officiële staatsapparaat of de private communicatiebedrijven die daarbinnen opereren, zoals Facebook, Verizon of TikTok.
Inter-imperialistische concurrentie
Ondanks beweringen van beide kanten dat democratie, vrijheid van meningsuiting of privacy op het spel staan, is de Amerikaanse aanval op TikTok een poging om de dominante positie van hun techbedrijven zoals Google en Facebook te beschermen tegen Chinese concurrentie. Het weerspiegelt het enorme conflict tussen deze twee imperialistische machten, dat in het afgelopen decennium heeft geleid tot het ontstaan van een intense koude oorlog tussen hen.
De aanval op TikTok komt van een verenigd politiek establishment in de VS. Zowel Republikeinen als Democraten stemden in het Huis van Afgevaardigden om de verkoop van TikTok te verbieden of af te dwingen. De mate van hun eensgezindheid over deze kwestie is zelden vertoond. Ze stemden met 352 tegen 65 voor het verbieden of afdwingen van de verkoop van TikTok. Deze partijen, die zo scherp verdeeld lijken over veel kwesties, verenigen zich graag om de belangen van hun eigen superrijke klasse te beschermen.
Individuen binnen de Amerikaanse heersende klasse, zoals Trumps voormalige minister van Financiën Steve Mnuchin, aanstichter van de campagne tegen het bedrijf, watertanden bij het vooruitzicht om TikTok over te nemen en veel geld te verdienen aan de gedwongen verkoop. Dit gebeurt allemaal onder het Democratische leiderschap van Biden.
Een verbod op TikTok in de VS zou het levensonderhoud aantasten van talloze mensen uit de arbeidersklasse en kleine bedrijven die overleven door inhoud op TikTok te plaatsen. Talloze andere gewone mensen in de VS gebruiken TikTok als een platform om zich creatief uit te drukken of om hun vaardigheden te ontwikkelen als acteurs, komieken, entertainers, academici enzovoort. En dan hebben we het nog niet eens over de 8.400 jobs die rechtstreeks verloren zouden gaan onder werknemers van TikTok in de VS. Als TikTok verboden wordt in de VS, kan dit navolging krijgen in andere landen.
Vervaagd optimisme
Toen sociale mediaplatforms voor het eerst populair werden, waren veel gewone mensen optimistisch over hun potentieel. Ze werden gezien als democratiserende platforms die mensen in staat stelden hun eigen inhoud te verspreiden. Terwijl de traditionele media – kranten, radio, televisie – als forten waren waar de arbeidersklasse buiten de muren leefde, kon iedereen een MySpace- of Twitter-profiel aanmaken. Op het eerste gezicht leken sociale media een stem te bieden aan de stemlozen. Kunstenaars konden hun eigen werk promoten, of het nu ging om muziek, video, creatief schrijven, fotografie of vrijwel elke andere vorm van kunst. Ambachtslieden en kleine bedrijven konden hun unieke waren verkopen.
Sociale media worden nog steeds op deze manier gebruikt, maar het is een veel minder positieve ruimte. Uit meerdere onderzoeken is zelfs gebleken dat het meer mentale schade aanricht dan goed doet. Gebruikers merken dat hun berichten minder van hun vrienden en volgers bereiken, terwijl hun tijdlijnen steeds meer worden overspoeld met memes van lage kwaliteit, spam en ‘gesponsorde’ inhoud. Veel inhoud is verontrustend voor gebruikers, omdat sociale mediasites algoritmes gebruiken om triggerende inhoud weer te geven om reacties uit te lokken en de betrokkenheid op hun sites te vergroten. Dat deze betrokkenheid negatief en verdeeld is, vergemakkelijkt door een online ruimte die is ontworpen om verslavend te zijn en doordachte discussies te ondermijnen, is verkieslijker en winstgevender voor sociale mediabedrijven dan andere minder schadelijke alternatieven.
Het potentieel van sociale media als instrument voor de belangen van de arbeidersklasse maakt de heersende klassen ook bang. In het verleden is het internet effectief geweest voor het organiseren van arbeiders en gemeenschappen. Dit verklaart waarom socialistische inhoud steeds meer wordt beperkt of verboden op sociale mediasites en waarom dergelijke sites beerputten zijn geworden van reclame, oplichting, samenzweringstheorieën, racisme en algemene nonsens waar zinvolle discussie en betrokkenheid bijna onmogelijk is.
Privé-eigendom
Het optimisme dat mensen ooit hadden over sociale media neemt af omdat sociale mediasites, net als de vestingen van kranten, radio en televisie, eigendom zijn van en gecontroleerd worden door de rijken en machtigen die enkel uit zijn op winstbejag. We hebben er niet de vrijheid mee die we ooit dachten te vinden. De sites versterken allerlei soorten verdeeldheid zaaiende en manipulatieve propaganda om de heersende klasse te beschermen tegen de steeds populairder wordende ideeën van de arbeidersklasse over een alternatieve, progressieve manier om de maatschappij te organiseren – namelijk socialistische ideeën.
Het internet is een ongelooflijke technologie met ongelooflijk positieve mogelijkheden. Dit potentieel wordt echter belemmerd door winstbejag en kapitalistisch eigendom. De miljardair-ondernemers gaan hun gangen en het resultaat is verschrikkelijk. De grote techbedrijven moeten in democratisch publiek bezit worden genomen en gerund moeten worden zonder winstoogmerk – zonder reclame en schadelijke algoritmen – onder controle van de werkenden en gebruikers.
Het volledige potentieel van internettechnologie kan alleen worden gerealiseerd door zo’n democratisch, door arbeiders gecontroleerd internet dat wordt beheerd voor onze behoeften – een echt vrij internet waar reclame, oplichting en spam tot het verleden behoren.
