De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen was geen stap vooruit voor de arbeidersbeweging. De winst voor de lokalen is geen stap in de richting van een groter ideaal, eenheid in de strijd of collectieve solidariteit. Het is wel een afwijzing van de officiële Haagse politiek en in sommige gevallen weten lokale partijen actie tegen bezuinigingsmaatregelen te organiseren, maar daar is ook alles mee gezegd. De winst voor Groen Links (geen arbeiderspartij) is vooral te danken aan het feit dat de GL handig leiding buiten de regeringscoalitie is gebleven. Net zoals de VVD de PvdA heeft leeggezogen in de vorige kabinetsperiode, wordt nu D66 leeg getrokken voor de kar van de VVD in de kwestie van het referendum bijvoorbeeld.
Artikel door Pieter Brans, Amsterdam
GL staat voor een groener en duurzamer kapitalisme dan de verwoestende soort die nu heerst over de planeet. Behalve dat het element van socialisme totaal ontbreekt, is er ook onvoldoende duidelijkheid over wie onder het kapitalisme daarvoor de rekening gaat betalen. Samenwerking tussen de neoliberale PvdA, GL dat geen vraagtekens stelt bij het kapitalisme en de SP is niet de weg vooruit. Met deze verkiezingsuitslag zal in veel steden de strijd tegen het gebrek aan woningen, de vervuiling en de afbraak van voorzieningen onder politiek moeilijke omstandigheden gevoerd moeten worden. Dat betekent niet dat er weinig kansen zijn op succes, laat ook het buitenland zien. Dat hangt af van de druk die lokaal kan worden opgebouwd.
De SP deed helaas stappen achteruit, in Amsterdam, Rotterdam en elders. Dat doet pijn. Niet omdat de SP een echte arbeiderspartij is, want dat is ze niet, maar omdat protest zo weer een mogelijkheid minder heeft om politiek naar voren te komen. De strategie van besturen in gemeentes, door middel van coalities, als opmaat naar deelname aan een regeringscoalitie, door ons bekritiseerd vanaf het begin, ligt aan gruzelementen, zonder dat er een duidelijk alternatief voor is.
In 2014 kon de partijleiding dit verhaal nog presenteren als de weg vooruit. Na de landelijke verkiezingen van 2006 was 2014 het eerste moment van hoop voor de SP om uit de impasse te breken die na de kredietcrisis was ontstaan. Deze illusie is nu (ook) verdwenen. Demoraliserend, de SP heeft niet kunnen profiteren van de crisis van 2008, van het vacuüm op links dat ontstond door het wegvallen van de PvdA, van het platform van sterke aanwezigheid op lokaal niveau. De vraag wordt steeds nijpender: wat kan de SP dan wel?
Ondanks de start van het sociale offensief in januari, kwam de FNV in de verkiezingscampagne niet verder dan het advies “stem links”. Dat is duidelijk te weinig gebleken om de georganiseerde macht van vakbondsleden politiek te mobiliseren.
Bij afwezigheid van een politieke vertegenwoordiging van de arbeidersklasse zijn de gemeenteraadsverkiezingen, net als de landelijke verkiezingen vorig jaar, een wedstrijd geworden tussen rechts en uiterst-rechts. Uiterst rechts is sterk in fantoombestrijding…”de linkse kerk”, “de militante Islam”, “de linkse maffia”, “gelukzoekende migranten”, “de vijanden van Sinterklaas en zwarte piet” (al deze zombies moeten dood), gewoon rechts in bezuinigingen en dingen overlaten aan de markt, een excuus om niets te doen.
Zelfs gewoon rechts erkent nu dat er voor het milieu moet gebeuren, maar veel meer dan de zoveelste dreiging met statiegeld in 2020 op plastic flessen als de industrie er niet in slaagt het zelf te regelen, komt er niet. Nu er geen verbeteringen meer te verdelen zijn en er uitsluitend nog kariger kost op de agenda staat, kiest het kabinet voor het bij voorbaat elimineren van protestmogelijkheden zoals het afschaffen van het referendum. Inderdaad, dat lukte eerder alleen in de DDR in 1968 nota bene. En Hitler Duitsland in 1935 (zie hiervoor de NRC van 12 november 2017). Nu maakt dat de VVD’ers en CDA’ers niet opeens fascisten of stalinisten in. Maar democratische middelen afschaffen waar het je uitkomt, maakt duidelijk dat het nemen van reactionaire maatregelen heel gewoon wordt gevonden.
Vooral omdat in het geval van de sleepwet mensen wel degelijk hebben gekeken wat er met de privacy en internet aan de hand is. Mensen hebben zich geïnformeerd over voor en tegen. Organisaties als “Bits of Freedom” hebben hun best gedaan. Het kabinet niet. Dat heeft de verdediging van de sleepwet volledig overgelaten aan de belanghebbende AIVD. En zich verschuild achter de weigering om een “Nee” uit te voeren. Nu het referendum van de baan is, zal zo’n informerend debat helaas niet meer worden gevoerd.
Nederland kent nog geen protestbeweging als in de VS, waar tienduizenden tegen Trump en wapengeweld demonstreren. Ook is er geen Jeremy Corbyn in zicht of protesten tegen een reactionaire anti-abortuswet, zoals in Polen, of massale demonstraties tegen een corrupte regering, zoals in Slowakije. Maar dat kan veranderen. Bij afwezigheid van een massale arbeidersorganisatie krijgt elke vorm van rechts buitensporige aandacht. Baudet moest het gras voor de voeten van Wilders een beetje wegmaaien, nu moet er iemand worden gevonden die het gras voor de voeten van Baudet wegmaait…
Verkiezingen zonder dat er een brede arbeiderspartij bestaat, zullen geen verbeteringen opleveren. Alleen de vakbeweging kan daar nu voor zorgen. De beste manier om tegenwicht te bieden tegen de politieke druk van rechts is om het gewicht van de georganiseerde arbeiders in de strijd te werpen. Om te beginnen op 1 Mei a.s.
We kunnen het ons niet permitteren om te wachten op de volgende verkiezingen. De rechtse partijen zullen elke dag opnieuw de publieke opinie bewerken met hun propaganda en leugens. Vastberaden met offensieve eisen op het gebied van lonen, werkzekerheid, milieu, huisvesting en onderwijs naar buiten treden, zou de vakbonden brede steun opleveren. Tijd voor het offensief van de FNV.
