Foto: Flickr.com/roel1943/
Zes jaar nadat de provincie Groningen voor het eerst opgeschrikt werd door een zware aardbeving, komt er eindelijk een oplossing in zicht. Onder druk van aanhoudende protesten van de Groningse bevolking besloot minister Wiebes eind maart de gaswinning, die de aardbevingen veroorzaakt, in snel tempo terug te schroeven en uiterlijk in 2030 geheel te staken. Dit is een belangrijke overwinning voor de Groningers. Maar er is ook een keerzijde. Kort geleden sloot Wiebes een deal met Shell en ExxonMobile, die miljarden hebben verdiend aan het Groningse gas. Gevolg is, dat vooral de belastingbetaler gaat opdraaien voor de kosten, terwijl de multinationals gespaard blijven.
Artikel door Barbara Veger uit ‘Socialistisch Alternatief’
De aardbevingen tengevolge van de gasbeving hebben voor een enorme misère voor de Groningse bevolking gezorgd. Zeker 100.000 Groningers wonen in een huis dat is beschadigd door de aardbevingen. Ook voelen veel Groningers zich in hun eigen huis niet veilig meer. Heel veel mensen hebben last van psychische klachten door de aardbevingen: slapeloosheid, angst, depressie…. Daarnaast zijn er natuurlijk de financiële zorgen. De huizen in Groningen zijn door de bevingen zeker een miljard minder waard geworden. Het gaat om ruim 180.000 woningen die in waarde zijn gedaald als gevolg van de bevingen.
Het vertrouwen in de overheid en de NAM (de maatschappij die verantwoordelijk is voor de gaswinning, eigendom van Shell en ExxonMobile) is in de loop van de jaren steeds verder gedaald. Al in februari 2015 publiceerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) een vernietigend rapport over de veiligheidssituatie van de Groningers. Het zogenoemde gasgebouw (bestaande uit onder andere het ministerie van Economische Zaken,, Shell en ExxonMobile) dat verantwoordelijk is voor de besluitvorming rond de gaswinning, is blind geweest voor de veiligheid van de Groningers en heeft alleen oog gehad voor de opbrengsten.
Gedupeerden moesten bovendien vaak maanden vechten met de NAM over een eerlijke schadevergoeding. Nog steeds zijn er maar 55.000 van de 70.000 ingediende claims afgehandeld. In juli verspeelde Wiebes weer veel vaan zijn krediet door zijn besluit, de versterking van 1500 huizen uit te stellen tot nader onderzoek was gedaan of het echt nodig was. Het lijkt er echter op, dat de werkelijke reden de kosten waren.
En dat terwijl de Nederlandse staat sinds het begin van de gaswinning in 1963 265 miljard euro verdiend heeft aan de Groningse gasbel! De Nederlandse overheid heeft tientallen jaren lang welkom gebruik gemaakt van de gasbel om de staatskas te spekken, maar weigert nog steeds als het er op aan komt, te betalen voor de enorme schade die de gaswinning heeft veroorzaakt. Geen wonder dat de Groningers elk vertrouwen in de overheid hebben verloren.
Dat nu de gaskraan wordt dichtgedraaid, is te danken aan de druk die de Groningse bevolking heeft uitgeoefend. In januari dit jaar demonstreerden maar liefst ruim 10.000 Groningers voor het stopzetten van de gaswinning en voor een eerlijke schadeafhandeling.
Het akkoord tussen Wiebes en Shell en ExxonMobile betekent, dat de multinationals een groter deel van de opbrengst van de gaswinning krijgen, 27% in plaats van 10%. Ook de verdeling van de kosten verandert: de staat betaalt nu nog 64%, dat wordt 73%. Het gevolg is, dat Shell en ExxonMobile slechts 135 miljoen hoeven te betalen, terwijl de overheid ruim 1,6 miljard euro minder binnen krijgt. Daarvoor zullen wij moeten opdraaien, in de vorm van intrekken van eerder geplande overheidsinvesteringen of zelfs bezuinigingen. Bovendien is de NAM niet langer strafrechtelijk verantwoordelijk voor ontstane schade. Dit is weer een bevestiging dat deze overheid zich als een gewillige zetbaas van het kapitaal opwerpt.
Het argument voor een andere verdeling van opbrengsten en kosten ten voordele van Shell en ExxonMobile is, dat zij anders verlies zouden lijden. Maar so what? Ze kunnen het lijden. Shell maakte naar schatting vorig jaar 15,7 miljard dollar winst en verdiende samen met Exxon in één jaar een half miljard euro aan de gaswinning in Groningen. Nog niet zo lang geleden kwam in het nieuws dat Shell er via een belastingconstructie in geslaagd was, ruim 7 miljard aan dividendbelasting te ontlopen.
De Groningers hebben lang genoeg gewacht. Ze moeten onmiddellijk eerlijke schadevergoedingen krijgen, en alle huizen die niet veilig zijn, moeten meteen versterkt worden. Niet wij, maar Shell moet opdraaien voor de kosten daarvan en voor de kosten van het stopzetten van de gaswinning! De beste manier om dat te kunnen doen, is Shell te nationaliseren. Want wat we als bevolking niet bezitten, kunnen we ook niet controleren.
