Trump is weg! Socialistische analyse en voorstellen voor volgende stappen in de strijd

Verklaring van Socialist Alternative (gepubliceerd op 7 november)

De feesten zijn begonnen. Trump heeft duidelijk verloren en zal begin volgend jaar uit het Witte Huis weg zijn. Een massale zucht van opluchting wordt gedeeld door miljoenen mensen in de VS en daarbuiten. Toch moeten we meteen opmerken dat de pandemie, de klimaatverandering, de economische crisis en het institutionele racisme niet zullen verdwijnen als Trump geen president meer is. Biden zelf zei dat hij geen fundamentele verandering wil en hij zal de hand reikt naar rechtse Republikeinen. We zullen nog steeds vastberaden massabewegingen nodig hebben om vooruitgang te boeken voor de werkende mensen, om te vechten tegen extreemrechts en om de rampzalige heerschappij van de klasse van miljonairs te bestrijden.

Natuurlijk blijft Trump beweren dat de resultaten frauduleus zijn en dat de verkiezingen worden gestolen. We kunnen niet uitsluiten dat delen van zijn aanhangers zullen mobiliseren om zich te verzetten tegen het verkiezingsresultaat. Als Trump probeert te blijven, moeten er massamobilisaties zijn om hem te verdrijven.

Maar het is ook vrij duidelijk dat de heersende klasse geen verdere chaos wil. De media en zelfs delen van het Republikeinse establishment hebben moeite gedaan om te benadrukken dat de kapitalistische democratie “functioneert”. Zelfs de rechtbanken, waarvan Trump hoopte dat ze zouden ingrijpen om het tellen te stoppen of om te weigeren delen van de mail-in-stembiljetten te tellen, hebben tot nu toe geweigerd dat te doen. Ook is het onwaarschijnlijk dat het resultaat van de tellingen in verschillende staten zal veranderen.

Waarom was het zo nipt?

De experts en opiniepeilers zaten er weer naast: er was geen ‘blauwe golf’ met een overtuigende overwinning voor Biden en een meerderheid in de Senaat. De Democraten verloren een aantal zetels in het Congres en er zijn ook verliezen op staatsniveau. Dat gezegd zijnde waren er ook progressieve overwinningen in het Congres met de verkiezing van Cori Bush en Jamaal Bowman die de ‘Squad’ vervoegen naast Alexandria Ocasio-Cortez, Rashida Tlaib en anderen.

In de aanloop naar de verkiezingen werd het voor veel kiezers moeilijker gemaakt om te stemmen. Dat is een Republikeinse specialiteit. Nu werd het gekaderd in de pandemie. Bovendien is het kiescollege één van de meest ondemocratische instellingen (samen met het Hooggerechtshof) en een politiek systeem dat ontwerpen is om de heerschappij van de miljardairsklasse te maskeren. Dit alles had een zeker effect, maar tegelijk zorgde het voortdurende gepraat van Trump over fraude en het ondermijnen van de postdiensten dat gewone mensen net meer vastberaden waren om wel deel te nemen aan de verkiezingen. De opkomst was dan ook opmerkelijk hoog: het grootste percentage van geregistreerde kiezers sinds 1908.

De liberale autoriteiten gingen ervan uit dat de massale opkomst de Democraten sterk zou bevoordelen. Maar het resultaat was verre van overtuigend. Trump had nochtans volledig kunnen weggeveegd worden, zeker indien Bernie Sanders de tegenkandidaat was geweest. Trump had één van de laagste goedkeuringscijfers van een zittende president ooit.  De Democraten voerden een zwakke campagne en deden dit met een bijzonder weinig inspirerende kandidaat van big business.

Een exitpoll van FoxNews stelde dat 72% van de kiezers voorstander is van een door de overheid geleid gezondheidsstelsel. In Florida, waar Trump won, stemde in een referendum 61% voor de maatregel om het minimumloon in de staat te verhogen naar 15 dollar per uur. Een oproep aan de kiezers uit de werkende klasse, wat Bernie Sanders effectief had kunnen doen, zou ongetwijfeld een enorme impact gehad hebben.

Trump heeft de Covid-19 pandemie – met honderdduizenden doden in de VS – op criminele wijze aangepakt. Er is massale werkloosheid en miljoenen Amerikanen dreigen in armoede te vervallen.

Ondanks al die elementen deden de Democraten er alles aan om hun eigen overwinning te ondermijnen. Ze hadden een gênante kandidaat die uit de publieke belangstelling werd gehouden, weigerden een stevige campagne aan de basis in de belangrijkste swing states, spraken zich uit tegen populaire voorstellen als Medicare for All of het belasten van de rijken, voerden geen campagne om miljoenen kiezers te registreren … Het falen van de Democraten kan niet toegeschreven worden aan ‘fouten’, het komt door het fundamentele karakter van de partij als verdediger van de belangen van big business en gecontroleerd door miljardairs.

Uit de exitpolls blijkt dat de kiezers voor wie de pandemie de belangrijkste kwestie was massaal voor Biden stemden: 82%. Onder de kiezers die de economie als belangrijkste kwestie aanhaalden, stemde een even groot aantal voor Trump. Deze cijfers tonen dat de Democratische Partij in deze verkiezingen letterlijk niets te zeggen had tegen werkende mensen en delen van de midden klasse die extreem bang zijn voor de toekomst of al worstelen met schulden, verlies van werk … Voor velen weerklonk enkel de boodschap van Trump: ‘open de economie’. Het is niet overdreven om te stellen dat moest de pandemie en de criminele aanpak ervan er niet waren geweest, Trump er wellicht gemakkelijk in geslaagd zou zijn om Biden te verslaan.

Democraten keren zich tegen progressief beleid

In de laatste dagen van de campagne maakte Biden duidelijk dat hij fracking niet zou verbieden, niet zou besparen op de middelen voor de politie en een zoveelste conservatieve rechter in het Hooggerechtshof zou aanvaarden. Hij zei nogmaals dat politie-agenten verdachten maar in de benen moeten schieten als oplossing voor de racistische politiemoorden. Het komt niet als een verrassing dat een opiniepeiling van Axios aantoonde dat 58% van de Democratische kiezers vooral gemotiveerd waren om “tegen Trump” te stemmen en niet zozeer “voor Biden.”

Dit alles liet Trump toe om zichzelf voor te stellen als een ‘outsider’, ook al zat hij in het Witte Huis. Trump bekritiseerde Biden vanop ‘links’ voor zijn racistische Criminal Bill uit 1994, zijn steun aan oorlogen en zijn rol in handelsovereenkomsten gericht op de belangen van big business. Dit werd gecombineerd met een cocktail van racisme, seksisme, autoritarisme, een beroep op extreemrechts, complottheorieën en een retoriek van ‘wet en orde’ die een zeker gehoor vindt bij een deel van de conservatieve blanke kiezers.

In zijn mediaverklaring van 4 november zei Trump zelfs: “De Democraten zijn de partij van de grote donateurs, de grote media, de grote techbedrijven, zo lijkt het. En de Republikeinen zijn de partij van de Amerikaanse arbeider geworden. Dat is wat er is gebeurd.” Dit is natuurlijk absurd voor een miljardair die zijn regering volpropte met andere superrijken. Kiezers die minder dan 100.000 dollar per jaar verdienen, stemden aanzienlijk meer voor Biden dan voor Trump. Het feit echter dat Trump een zeker gehoor vindt met zijn stelling, zegt veel over het Democratisch establishment.

De leiders van de Democratische Partij vochten harder en effectiever tegen Bernie in de voorverkiezingen dan tegen Trump in de algemene verkiezingen. Toch zullen de liberale geleerden proberen een “schuldgevoel” te stimuleren, door te beweren dat deze situatie te wijten is aan mensen die niet hebben gestemd (vooral gekleurde mensen), onafhankelijke kiezers, racistische ideeën in de blanke arbeidersklasse (wat een echte factor is), of aan Democraten die geassocieerd worden met ‘radicaal links’. In plaats daarvan moet de Democratische Partijleiding in de spiegel kijken om te zien wie Trump de opening gaf om te proberen deze verkiezing te stelen. Bovendien had Sanders zelf niet moeten capituleren voor Biden, en had hij zijn eerdere kritiek op de Democratische Partij niet zelf moeten censureren. Dit hielp ruimte te scheppen voor Trump om als kandidaat tegen de gevestigde orde op te treden.

Het schuldgevoel

Liberale experts en sommige linkse activisten minimaliseren het niet-inspirerende, gevestigde imago van de Biden-campagne en kiezen voor een reductionistische benadering. Ze stellen dat het hoger aantal stemmen voor Trump in vergelijking met 2016 enkel te wijten is aan racisme in de blanke arbeidersklasse. Natuurlijk is de VS een diep racistische samenleving en extreemrechts is gegroeid, waardoor het een bedreiging zal blijven voor socialisten en de arbeidersbeweging.

Dit alleen verklaart echter niet de winst die Trump in deze verkiezing heeft gemaakt en het zou een zeer ernstige fout zijn om zijn kiezers af te schrijven als een blok van racistische blanke kiezers. In feite was het ene deel van de bevolking waar zijn procentuele steun daalde, dat van de niet-academisch opgeleide blanke kiezers. Dit verandert niets aan het feit dat twee derden van deze demografische groep Trump steunde, maar het toont ook dat het zeker geen monolithisch blok is.

De steun voor Trump groeide onder zwarte en Latino kiezers, terwijl die lang werden beschouwd als sowieso gewonnen voor de Democraten. Trump won het hoogste stemmenpercentage onder kleurlingen van gelijk welke Republikeinse presidentskandidaat de afgelopen 60 jaar! Er zijn een aantal factoren die daarin meespelen, maar een belangrijk element waarom een deel van de zwarte en Latino werkende klasse voor Trump koos, is opnieuw vanwege de economie en het complete falen van de Democraten om te antwoorden op de crisis waar werkende mensen mee geconfronteerd worden.

Gevestigde media, zoals de New York Times, hebben er belang bij om deze verkiezing te beperken tot een kwestie van ras. Zo ondermijnen ze het vertrouwen in het potentieel van een multiraciaal verzet van werkenden en wordt de aandacht afgeleid van het falen van de Democraten. Ze zeggen het niet openlijk, maar zijn actief gekant tegen de opkomst van een multiraciale massabeweging die zich op de werkende klasse baseert en de strijd aangaat tegen de miljardairsklasse. Een ‘identiteitspolitiek’ van het establishment is een dekmantel ter verdediging van de kapitalistische heerschappij.

Ook hier valt niet te ontkennen dat Trump met zijn ‘wet en orde’ retoriek gekoppeld aan de meest achterhaalde racistische vooroordelen bij een deel van de samenleving scoorde.

De noodzaak van echte eenheid van de werkende klasse tegenover racisme is van cruciaal belang. Maar de vraag hoe we die eenheid in zo’n extreem gepolariseerde samenleving daadwerkelijk kunnen bereiken, is complex. Wij geloven dat het mogelijk is op basis van een strijdbaar programma dat zowel eisen omvat die het leven van de werkende mensen in het algemeen verbeteren, als een duidelijke stellingname voor zwarte bevrijding en rechten van migranten.

De massale multiraciale opstand van deze zomer – en de brede steun voor de opstand in de samenleving – in de nasleep van de politiemoord op George Floyd toonde het potentieel voor een gezamenlijke strijd tegen racisme en economische ongelijkheid. Het gebrek aan leiderschap, organisatie en een duidelijke strategie gaf de heersende klasse echter de kans om verwarring te zaaien rond kwesties als het verminderen van de middelen voor politie. Het gaf Trump en extreemrechts bovendien een opening om in te spelen op de angst van mensen voor chaos. De terughoudendheid en angst voor de opstand (vooral op het platteland) is reëel, maar moet niet worden overdreven.

Hoe zal het beleid er onder Biden uitzien?

Het beleid onder Biden/Harris zal geen oplossingen bieden voor de belangrijkste problemen van de werkende bevolking. Het is voorspelbaar dat ze zich zullen verschuilen achter de mogelijke Republikeinse controle van de Senaat als excuus waarom verandering niet mogelijk is. Zelfs tijdens de campagne, toen de Democraten probeerden om de controle over de Senaat te winnen, zei Biden reeds dat hij met de Republikeinen wil samenwerken. Dat wordt altijd als excuus gebruikt voor asociaal beleid en aanvallen op de belangen van de werkenden. Er is een grotere kans dat rijke Republikeinen in de regering van Biden worden opgenomen dan Bernie Sanders.

Het zal van bij het begin een zwak beleid zijn dat geconfronteerd wordt met de diepe crisis van de pandemie en de economische verwoesting. De Federal Reserve en kapitalistische economen zijn het er bijna unaniem over eens dat er veel meer fiscale stimulansen moeten komen om een nog grotere inzinking te voorkomen. Maar terwijl de 600 dollar aanvulling op de werkloosheidsuitkeringen dringend moet worden hersteld, is dit helemaal niet het zelfde als de blijvende verandering die we nodig hebben, zoals de Green New Deal en Medicare for All. Jammer genoeg zijn de Democratische leiders heel duidelijk dat ze tegen beide programma’s zijn, ook al zijn die overweldigend populair bij de gewone mensen.

Een laatste overwinning

We moeten dringend bouwen aan een massabeweging om te vechten voor een noodplan voor werkende mensen, een socialistische Groene New Deal, gemeenschapscontrole op de politie, Medicare for All, en nog veel meer. Wij kunnen niet van door big business gecontroleerde Democraten afhangen om tot verandering te komen. Biden heeft overigens steeds weer herhaald dat de maatregelen die we zo nodig hebben niet door hem zullen verdedigd of uitgevoerd worden.

Biden zal toezien op één van de diepste crises uit de geschiedenis van het Amerikaanse kapitalisme. Hij zal ernaar streven de belangen van de miljardairsklasse te dienen, net zoals hij dat al zijn hele politieke loopbaan doet. Het zal miljoenen mensen op zoek doen gaan naar een alternatief voor de Democratische Partij en de mainstream politiek in het algemeen.

In deze context kan extreemrechts verder groeien. Om de strijd tegen rechtse racisten effectief te kunnen voeren, is er behoefte aan een programma dat werkenden kan mobiliseren in actie. We kunnen onze eisen niet beperken tot wat aanvaardbaar is voor de leiders van de Democratische Partij en hun miljardairs. We moeten vechten voor de behoeften van miljarden mensen wereldwijd in plaats van die van de miljardairs. Dit soort strijd zou onvermijdelijk botsen met het kapitalistische systeem zelf.

Deze verkiezingen tonen aan dat de Democraten niet in staat zijn om extreemrechts resoluut te verslaan. Socialist Alternative denkt dat we een nieuwe partij nodig hebben die gebaseerd is op de arbeidersklasse. Wij pleiten ervoor dat deze nieuwe partij staat voor het in beslag nemen van de rijkdom van de grootste bedrijven en hen onder democratische arbeiderscontrole en -bestuur te plaatsen. Trump is het symptoom. Kapitalisme is de ziekte. Socialisme is de remedie.