“Een dictatuur kan niet worden hervormd. Massale strijd tegen het regime van Xi nodig”
De positie van het Chinese regime in de wereld leidt tot heel wat debat, ook onder de linkerzijde. Als consequente internationalisten staan wij steeds aan de kant van de werkenden en onderdrukten. Wij kijken niet naar het Chinese regime als potentiële bondgenoot, maar naar de werkenden die opkomen voor een betere toekomst. International Socialist Alternative (ISA) heeft een afdeling in China, Hongkong en Taiwan. Lei Hon, een jonge activist van Chinaworker.info, neemt deel aan Socialisme 2023. In de aanloop hiernaar spraken we met hem.
Interview uit maandblad De Linkse Socialist
“Het Chinese regime staat voor een ongekende crisis. De protesten van vorig jaar waren een indicatie voor wat komen gaat. De economie verkeert in een diepe crisis en dat betekent dat Xi Jinping geen grotere economische zekerheid kan bieden als ‘wortel’ om de ontevredenheid van de massa te verminderen. Het enige wat hem rest is de ‘stok’ van meer politierepressie, in combinatie met reactionair nationalisme. Het vooruitzicht is een nog grotere massale strijd.”
We zagen de bocht van het Chinese regime van zero-covid naar versoepelingen van de beperkingen. Hoe kwam dit en is er een terugkeer naar hoe het was voor de pandemie?
“De krankzinnige en ongeorganiseerde manier waarop het regime van Xi Jinping uit zero-covid stapte, veroorzaakte de dood van één tot twee miljoen mensen. In een brute dictatuur met totale controle over de media en het gebruik van terreur tegen artsen om de doodsoorzaken te verbergen, is het mogelijk om de exacte omvang van de ramp te verbergen. Maar deze ervaring is in het massabewustzijn gebrand. Het heeft de woede tegen Xi’s dictatuur verder aangewakkerd.”
“De diepte van de woede bleek uit de protesten van vorig jaar. Het belang van die protesten is dat zoiets sinds 1989 niet meer is gebeurd. Ik bedoel niet dat het vergelijkbaar was met 1989 – die beweging was veel groter en van een ander niveau. Maar de beweging van 2022 kwam na tientallen jaren waarin er alleen lokale losstaande protesten waren.”
“De protesten namen al na een week af. Angst voor repressie was natuurlijk een grote factor. Maar de protesten drukten een stempel op China. De dictatuur raakte in paniek en offerde het zero-covidbeleid van Xi op. We weten nu dat er onenigheid aan de top was. De beslissing om van koers te veranderen was niet soepel, maar erg rommelig. Nu kan de economie aantrekken, maar er is geen vertrouwen in een sterke opleving. Het ziet er erg wankel uit.”
In 2021 kwam projectontwikkelaar Evergrande in ernstige problemen. Gaat de vastgoedcrisis nog steeds door? Is er uitzicht op nieuwe grote groei?
“Ja, de vastgoedcrisis is er nog steeds en zal de Chinese economie nog jaren tegenhouden. Het is vergelijkbaar met Japan, waar de vastgoedzeepbel barstte en 30 jaar later nog steeds niet is hersteld.”
“Sinds de ineenstorting van Evergrande in 2021 zijn er in totaal 26 Chinese vastgoedbedrijven in gebreke gebleven. Dat betekent dat ze hun schuldaflossingen niet nakomen. In februari boekte het grootste Chinese vastgoedbedrijf Country Garden zijn eerste jaarverlies ooit, van ongeveer 900 miljoen euro.”
“De schuldencrisis van de vastgoedbedrijven is een uitdrukking van een veel groter fenomeen, met name overproductie. Er staan 130 miljoen woningen leeg in China! De vastgoedsector is jarenlang gedreven door financiële speculatie: rijke mensen kochten meerdere huizen om geld te verdienen, in plaats van woningen te voorzien voor gewone werkenden. De totale woningverkoop daalde vorig jaar met 24% tegenover 2021. De waanzinnige prijzen zorgen ervoor dat veel mensen zich geen huisvesting kunnen permitteren. Tegelijk zijn de rijken afgeschrikt omdat ze vrezen dat vastgoed geen goede investering meer is.”
“De crash van de vastgoedsector kan afnemen en mogelijk komt er dit jaar een beperkte opleving. Maar dat komt na een erg slecht jaar in 2022. Bovendien is het onmogelijk om terug te keren naar de vastgoedboom van voorheen.”
Sommigen ter linkerzijde in Europa denken dat China niet kapitalistisch is, of tenminste niet als het VS-imperialisme. Zij stellen het Chinese regime voor als ‘beter’. Het regime hielp een deal te sluiten tussen Iran en Saoedi-Arabië en probeert een rol te spelen rond mogelijke onderhandelingen over de oorlog in Oekraïne. Is het Chinese regime imperialistisch en welke houding moeten socialisten aannemen?
“China is een enorme kapitalistische economie en door zijn sleutelpositie in het wereldwijde kapitalistische systeem is het ook imperialistisch. Lenin legde uit dat het kapitalisme onvermijdelijk uitgroeit tot imperialisme als zijn “hoogste stadium”. Het idee dat China op de een of andere manier enkel kapitalistisch zou zijn en niet imperialistisch, gaat regelrecht in tegen elke marxistische analyse.”
“China is de grootste schuldeiser ter wereld. Leningen van China aan andere landen zijn goed voor 6% van het mondiale BBP. Het gebruikt de nieuwe zijderoute, het Belt and Road Initiative, om armere landen afhankelijk te maken van het Chinese kapitalisme. Degenen die beweren dat dit gewoon ‘ontwikkeling’ is in tegenstelling tot imperialisme, moeten eens kijken naar de schuldencrisissen in Sri Lanka, Pakistan, Zambia en andere landen en naar de rol die het Chinese kapitaal in deze landen speelt.”
“Het regime van Xi is nu bezig met een grote diplomatieke opmars. Het wil laten zien dat het in staat is om het Amerikaanse imperialisme uit te dagen in de nieuwe Koude Oorlog. Er is het zeer lege ‘vredesplan’ voor Oekraïne en het Iraans-Saoedische akkoord, dat een public relations overwinning voor het Chinese regime is. Maar deze akkoorden en initiatieven zijn erg wankel, ze hebben niet veel om het lijf. Het kapitalisme en het imperialisme zijn een gedoemd systeem. Peking kan het niet beter laten werken dan Washington.”
Onze analyse dat er een nieuwe koude oorlog tussen de VS en China bezig is, wordt meer en meer gedeeld door analisten. Hoe gevaarlijk is de escalatie van deze nieuwe koude oorlog? Kan Taiwan een nieuw Oekraïne worden?
“De situatie in Taiwan wordt steeds gevaarlijker. De westerse media richten zich slechts op één kant van het conflict: de dreiging van een Chinese aanval. Dat is slechts één factor, en een Chinese aanval lijkt niet meteen ophanden.”
“De andere factoren die een oorlog in Taiwan kunnen uitlokken zijn het beleid van het Amerikaanse imperialisme, dat de kwestie Taiwan wil gebruiken om zijn kracht tegen China te tonen. Ook de mogelijkheden van massale strijd van de werkenden en jongeren in Taiwan, in China en de VS zijn factoren. Regimes zouden in paniek kunnen raken en dat kan een conflict uitlokken.”
“De VS willen nu geen oorlog, zeker niet nu ze hun handen vol hebben met de inval van Rusland in Oekraïne. Maar de VS bewapenen en militariseren Taiwan en smeden nieuwe militaire allianties, zoals het AUKUS-pact (veiligheidspact tussen Australië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten), dat helemaal gericht is op een toekomstige oorlog met China. Het doel is om China in te sluiten. Deze gevaarlijke strategie kan een oorlog veroorzaken. Tegelijkertijd proberen de VS China economisch uit te knijpen, vooral op technologisch gebied.”
“Wij steunen het recht van het Taiwanese volk op onafhankelijkheid. Maar tenzij er een verenigde arbeidersbeweging wordt opgebouwd van Chinezen, Taiwanezen en anderen in de regio, om het kapitalisme en het militarisme te bestrijden, kan de ‘oplossing’ van het kapitalisme een verschrikkelijke oorlog worden.”
Welk alternatief ziet ChinaWorker voor het huidige Chinese regime en hoe kan dit worden verkregen?
“Het Chinese regime staat voor een ongekende crisis. De protesten van vorig jaar waren een indicatie voor wat komen gaat. De economie verkeert in een diepe crisis en dat betekent dat Xi Jinping geen grotere economische zekerheid kan bieden als ‘wortel’ om de ontevredenheid van de massa te verminderen. Het enige wat hem rest is de ‘stok’ van meer politierepressie, in combinatie met reactionair nationalisme. Het vooruitzicht is een nog grotere massale strijd.”
“Een dictatuur kan niet worden ‘hervormd’. Dat is nog nooit in de geschiedenis gebeurd. Massale strijd, vooral van arbeiders door middel van stakingen en bezettingen, is altijd de belangrijkste kracht geweest tegen een dictatuur – zoals in Zuid-Korea en Zuid-Afrika. Maar deze strijd heeft leiderschap, organisatie en een partij nodig, die in China ontbreken. Xi’s regime staat geen enkele politieke activiteit toe. Het verbiedt alle vakbonden.”
“Voor socialisten is de strijd voor democratische grondrechten zoals de vrijheid van meningsuiting onlosmakelijk verbonden met die voor het socialisme. Zo benaderden de Russische bolsjewieken het probleem. China heeft 1.133 miljardairs tegenover 716 in de VS. De strijd tegen de dictatuur komt niet van de kapitalistische klasse. Deze moet zich ontwikkelen tegen hen en tegen de dictatuur die hun belangen vertegenwoordigt.”
Kom naar Socialisme 2023!
Lees ook:14-15 april: Socialisme 2023
