“Sluit het bewijs de mogelijkheid uit dat ze aangetrokken was tot de verdedigende partij en open stond voor het ontmoeten en samenzijn met iemand? Kijk hoe ze gekleed was. Ze droeg een string in kant.”
Deze opmerking van advocaat Elizabeth O’Connell in een verkrachtingszaak voor de rechtbank in Cork heeft geleid tot woede op het Ierse eiland en de rest van de wereld. Het ging over een 17-jarige vrouw en de opmerking passeerde zonder protest van de rechter. De opmerking was een duidelijk voorbeeld van victim-blaming en van verkrachtingsmythes die in rechtszaken worden gebruikt. Dit gebeurt in een land waar de meeste verkrachtingen en gevallen van seksueel misbruik niet gerapporteerd worden en waar slechts 10% van de klachten leiden tot veroordelingen.
Protest in Ierland
Onder de hashtag #ThisIsNotConsent plaatsten vrouwen foto’s van hun ondergoed op sociale media. Er waren ook protestacties in verschillende Ierse steden. Dat gebeurde op een kort tijdsbestek en tijdens de werkuren. In Cork trokken 500 betogers naar het gerechtsgebouw waar de opmerkingen werden gemaakt. Veel betogers lieten ondergoed op de trappen van het gebouw achter. In het centrum van Dublin waren er eveneens 500 betogers, in Belfast waren het er 250, in Limerick 50 en in Galway 40. De meeste van deze acties kwamen er op initiatief van ROSA, de socialistische feministische beweging waarin de Socialist Party een belangrijke rol speelt.
De explosie van woede toont aan dat vrouwen en jongeren steeds minder bereid zijn om victim-blaming en vrouwonvriendelijke opmerkingen te tolereren. In maart/april van dit jaar trokken duizenden mensen op straat na de vrijspraak van de Ulster rugbyspelers in een verkrachtingszaak in Belfast waar gelijkaardige tactieken van victim-blaming werden gebruikt. Heel wat mensen werden actief in de referendumcampagne om het grondwettelijk verbod op abortus in te trekken.
Twee weken geleden was er een walk-out van Google-personeel als onderdeel van een internationale actie tegen seksueel wangedrag. Dit voorbeeld toont het potentieel om werkenden op hun werkplaatsen te organiseren tegen uitingen van seksisme. De vakbonden moeten dit thema ernstig opnemen.
String in het parlement
Ruth Coppinger, parlementslid voor Solidarity en lid van de Socialist Party, gaf uiting aan de verontwaardiging toen ze premier Leo Varadkar een vraag stelde in het parlement. Ze eiste actie van de regering tegen victim-blaming in de rechtszalen en hield daarbij een string omhoog in het parlement. Dat was wellicht een primeur in het parlement. De camera’s van het parlement werden snel weggedraaid van dit “aanstootgevend item.” Maar zoals Ruth opmerkte: als dit ongepast is in het nationaal parlement, dan is dit des te meer het geval als bewijs tegen een vrouw in een rechtbank.
De interventie van Ruth vond een brede weerklank in de nationale media, die ook aandacht had voor de protestacties. Er was tevens internationale mediabelangstelling van Nieuw-Zeeland over India en Turkije tot Canada en de VS (waaronder New York Times, Newsweek en CNN). Via deze link kom je op het artikel van nos.nl waarin een stukje van de toespraak van Ruth Coppinger wordt getoond.
Walk-outs op internationale vrouwendag
Er is potentieel voor een nieuwe beweging rond de kwestie van victim-blaming en gender-gerelateerd geweld. ROSA roept op tot massale protestacties en walk-outs op internationale vrouwendag 2019. We halen daarbij inspiratie uit het Spaanse voorbeeld, waar een ‘feministische staking’ eerder dit jaar miljoenen mensen op straat bracht.
De beweging moet opkomen voor veranderingen zoals verplichte opleiding van rechters en jury’s in gevallen van seksueel geweld, maar ook degelijke seksuele voorlichting over wederzijdse toestemming in de scholen. De zaak in Cork is geen alleenstaand geval. Victim-blaming en vrouwonvriendelijkheid zijn alomtegenwoordig in het gerechtelijk systeem, de staat en de samenleving in het algemeen onder een kapitalistisch systeem waarin seksisme en ongelijkheid ingebakken zit. We moeten bouwen aan een beweging van vrouwen, jongeren en LGBTQI-mensen en alle delen van de arbeidersklasse rond een antikapitalistisch en socialistisch-feministisch programma dat ingaat tegen dit systeem en alle onrechtvaardigheden dat het voortbrengt.
Ruth Coppinger in het Iers parlement met het antwoord van de premier erna:
Video vanop de protestactie in Dublin:
