Eind juli circuleerden er reeds bijzonder verontrustende berichten: er wordt geschat dat sinds begin dit jaar, toen Jair Bolsonar president van Brazilië werd, het Amazonewoud aan versneld tempo ontbost wordt. Het ritme zou gelijk zijn aan één voetbalveld per minuut! Deze informatie is ondertussen achterhaald door een nog donkerder realiteit. De talloze branden die de afgelopen weken in het regenwoud uitbraken, vernietigen uiterst belangrijke ecosystemen waardoor de ontbossing nog sneller oprukt.
Door Electra Klitsa, Xekinima (Griekenland)
Enorme verliezen
Er is niet alleen de luchtvervuiling in de grote steden van Brazilië en andere Latijns-Amerikaanse landen, de branden hebben ook vreselijke gevolgen voor de atmosfeer. De vernietiging van bossen die belangrijk zijn voor het opnemen van grote hoeveelheden koolstofdioxide zal gevolgen op langere termijn hebben. Er zijn gevolgen voor het klimaat in de regio, dat sterk afhankelijk is van het Amazonewoud. De rivieren en het grondwater worden aangetast en een aanzienlijk deel van de biodiversiteit van het Amazonewoud, dat groter is dan in gelijk welk ander deel van de wereld, is bedreigd.
Om de omvang van het fenomeen te begrijpen, volstaat het om te weten dat er volgens een artikel uit 2017 elke twee dagen een nieuwe soort van fauna en flora ontdekt wordt in het Amazonewoud. In de enorme branden vandaag zullen soorten verloren gaan waarvan we het bestaan nooit gekend hebben. Sommigen ervan konden nochtans nuttig zijn omwille van helende eigenschappen. Anderen konden een rol spelen in het evenwicht van de voedselketen. Het verdwijnen van deze soorten zal bijdragen tot het uitsterven van andere.
Inheemse bevolking
Naast de planten en dieren zijn er uiteraard ook mensen. Alle mensen op de planeet en de toekomstige generaties zullen op langere termijn door deze ramp getroffen worden, de mensen die nu in het Amazonewoud wonen worden specifiek geraakt. Het gaat om inheemse stammen die in het bos leven, het beschermen en er afhankelijk van zijn voor hun bestaan. Sommige van deze stammen zullen samen met de natuur in de regio verdwijnen, mogelijk zonder dat we ooit van hun bestaan wisten. Anderen staan niet alleen bekend vanwege hun grote culturele erfgoed, maar ook vanwege hun strijd tegen de verwoestende uitbreidingsepidemie in het Amazonegebied.
Een van de meest tot de verbeelding sprekende figuren in deze strijd is Chico Mendes, vermoord in 1988 omdat hij probeerde de inheemse volken te organiseren tegen de vernietiging van het woud dat hun thuis en hun overlevingsmiddel was. Vandaag zetten de moordenaars (de grote landbouw- en mijnbouwbedrijven en de regeringen die hen van dienst zijn) hun destructieve werk voort door het Amazonegebied in brand te steken.
Een “verontrustend” reusachtig bos
In de meeste gevallen van bosbranden is het noodzakelijk om voorzichtig te zijn en over concrete bewijzen te beschikken alvorens over brandstichting te spreken, of zelfs over specifiek geplande
branden. Maar in het geval van het Amazonewoud, dat al tientallen jaren wordt bedreigd door grote belangen, en vooral wanneer ontelbare branden tegelijkertijd op verschillende plaatsen zijn uitgebroken, is het naïef om over toeval te praten. Na de bulldozers, die heel langzaam leken te bewegen, kwamen de branden.
Maar waarom wordt het woud vernietigd? Wat willen degenen die dit “nutteloze” bos aanvallen? De laatste tijd vielen de olie- en goudbedrijven de inheemse stammen die het bos beschermden steeds meer aan. Grote landbouwbedrijven dromen ervan om nog meer bos te winnen om er gewassen te telen of weiden te creëren. Het grootste gedeelte van het regenwoud wordt omgezet in nieuwe boerderijen en velden. Maar hoeveel velden hebben we nodig op de planeet? Volstaan de bestaande velden niet?
Velden voor eenmalig gebruik
Nee, de bestaande velden volstaan niet voor hen, ook niet na decennia van afbraak van het regenwoud. De bodem van het Amazonegebied is immers niet gemaakt om soja te produceren. Het is geschikt voor het behoud van tropische wouden, maar heeft zeer weinig voedingsstoffen die nodig zijn voor landbouwproductie. Na één of twee jaar is het veld hierdoor niet langer productief. Al gauw zoeken de agrobedrijven naar andere, al even ongeschikte velden die gewonnen worden op het Amazonewoud. Eeuwen van natuurlijke geschiedenis, onberekenbaar belangrijke natuurlijke rijkdommen, cultureel erfgoed, een ongekende rijkdom aan biodiversiteit en mensenlevens worden vernietigd om een of twee jaar landbouwproducten te telen. Dit beeld vat de absolute absurditeit van het kapitalistische systeem samen.
Een efficiënte medewerker van de kapitalisten
Als de situatie niet zo tragisch zou zijn, zou het bijna belachelijk zijn. De Braziliaanse president, die vanaf de eerste dag dat hij aan de macht kwam duidelijk maakte dat het Amazonewoud een obstakel is voor de grote bedrijven waarvan hij de belangen dient, schrijft de branden toe aan de milieuorganisaties die actief zijn in de regio. Hij doet dit op een ogenblik dat hijzelf de Amazone overlevert aan de grote commerciële belangen. Hij doet dit terwijl de bedrijven die ervan profiteren het voortbestaan van de natuur en de mens in gevaar brengen om een jaar lang vee te voeden op grote boerderijen. Er is maar één uitweg uit deze onzin. We moeten het kapitalisme omverwerpen voor het ons vernietigt!
